Not all scientific studies are created equal - David H. Schwartz

Translator: Le Khanh Hien Trang Reviewer: Chau Tran

Studies have shown that

Các nghiên cứu đã cho thấy

taking vitamins is good for your health

dùng vitamin tốt cho cơ thể của bạn

and bad for your health.

và không tốt cho cơ thể của bạn.

That newly discovered herb can improve your memory

Rằng một thảo dược mới giúp cải thiện trí nhớ

or destroy your liver.

hoặc có hại cho gan của bạn

Tít báo với các phương thức hứa hẹn chữa khỏi ung thư

Headlines proclaim a promising new cancer treatment

and never mention it again.

và rồi rơi vào quên lãng

On a daily basis,

Hằng ngày

we are bombarded with attention-grabbing news,

chúng ta bị dội bom bởi những cái "tít"

backed up by scientific studies,

được bảo đảm bằng nghiên cứu khoa học

but what are these studies?

Nhưng nghiên cứu khoa học là gì?

How are they performed?

Được thực hiện như thế nào?

And how do we know whether they're reliable?

Và đâu là nghiên cứu đáng tin cậy?

When it comes to dietary or medical information,

Liên quan đến thuốc hoặc dinh dưỡng

the first thing to remember

điều đầu tiên cần nhớ là

is that while studies on animals or individual cells

mặc dù nghiên cứu thực hiện trên động vật hoặc tế bào riêng rẽ

can point the way towards further research,

có thể định hướng cho những nghiên cứu trong tương lai,

the only way to know how something will affect humans

cách duy nhất biết chất gì đó tác động thế nào lên con người

is through a study involving human subjects.

là thực hiện nghiên cứu trên chính con người.

And when it comes to human studies,

Khi con người là đối tượng nghiên cứu

the scientific gold standard is

quy tắc vàng của khoa học là

the randomized clinical trial, or RCT.

Nghiên cứu lâm sàng đối chứng ngẫu nhiên

The key to RCTs is that the subjects are randomly assigned

Điều kiện tiên quyết là sự phân chia ngẫu nhiên

các nhóm đối tượng nghiên cứu

to their study groups.

They are often blinded to make them more rigorous.

Họ không được biết mình thuộc nhóm nào

This process attempts to ensure

Quy tắc này giúp đảm bảo

khác biệt duy nhất giữa các nhóm

that the only difference between the groups

là do các nhà nghiên cứu học gây ra

is the one the researchers are attempting to study.

For example,

Ví dụ,

when testing a new headache medication,

khi xem xét tác dụng của thuốc trị đau đầu

a large pool of people with headaches

một số lượng lớn người bị đau đầu

sẽ được phân chia ngẫu nhiên vào hai nhóm

would be randomly divided into two groups,

one receiving the medication

một nhóm được điều trị với thuốc thật

and another receiving a placebo.

nhóm khác được điều trị với thuốc giả.

With proper randomization,

Với cách phân bố ngẫu nhiên hợp lý

the only significant overall difference

thì sự khác biệt

between the two groups

giữa hai nhóm

sẽ là do họ có dùng thuốc hay không

will be whether or not they received the medication,

rather than other differences that could affect results.

chứ không phải là các nguyên nhân khác.

Randomized clinical trials are incredible tools,

RCT là phương pháp vô cùng hiệu quả

and, in fact, the US Food and Drug Administration

và, trên thực tế Viện Thuốc và Thực phẩm Hoa Kỳ

often requires at least two to be conducted

thường yêu cầu ít nhất hai nghiên cứu này được thực hiện

before a new drug can be marketed.

trước khi một loại thuốc được bán ra trên thị trường.

But the problem is that an RCT is not possible

Nhưng vấn đề là khi không thể sử dụng RCT

in many cases,

trong một số trường hợp

either because it's not practical

bởi vì lý do thực tiễn

hoặc vì nó đòi hỏi quá nhiều tình nguyện viên.

or would require too many volunteers.

In such cases,

Trong trường hợp này

scientists use an epidemiological study,

các nhà khoa học tiến hành nghiên cứu dịch tễ

which simply observes people going about their usual behavior,

bằng cách quan sát hành vi của đối tượng nghiên cứu

rather than randomly assigning active participants

hơn là phân chia ngẫu nhiên

và kiểm soát biến cần nghiên cứu.

to control invariable groups.

Let's say we wanted to study

Ví dụ khi muốn nghiên cứu

whether an herbal ingredient on the market

một loại thảo dược

causes nausea.

có gây buồn nôn hay không

Rather than deliberately giving people something

Thay vì cố tình dùng thảo dược

that might make them nauseated,

khiến tình nguyện viên buồn nôn

we would find those who already take the ingredient

chúng ta tìm tình nguyện viên đang sử dụng loại thảo dược này

in their everyday lives.

hàng ngày.

This group is called the cohort.

Nhóm này gọi là nhóm nghiên cứu "đoàn hệ"

We would also need a comparison group

Chúng ta cũng cần có một nhóm để so sánh

of people who do not have exposure to the ingredient.

là nhóm không sử dụng loại thảo dược này

And we would then compare statistics.

Và chúng ta sẽ so sánh các thống kê

If the rate of nausea is higher in the herbal cohort,

Nếu tỉ lệ người buồn nôn cao hơn ở nhóm sử dụng

it suggests an association

điều này chỉ ra mối liên hệ

giữa việc sử dụng thảo dược và chứng buồn nôn.

between the herbal supplement and nausea.

Epidemiological studies are great tools

Nghiên cứu dịch tễ là một công cụ hữu hiệu

to study the health effects of almost anything,

để xem xét tác động lên sức khoẻ của hầu hết mọi thứ

without directly interfering in people's lives

mà không làm ảnh hưởng đến đối tượng nghiên cứu

or assigning them to potentially dangerous exposures.

hoặc buộc họ phải có tiếp xúc nguy hiểm

So, why can't we rely on these studies

Nhưng, tại sao những nghiên cứu này

to establish causal relationships

không chỉ ra được mối quan hệ nhân-quả

between substances and their effects on health?

giữa một chất và tác động của nó lên sức khoẻ?

The problem is

Vấn đề ở đây là

that even the best conducted epidemiological studies

dù nghiên cứu có được thực hiện tốt đến đâu đi nữa

have inherent flaws.

cũng tiềm tàng sai sót.

Precisely because the test subjects

Lý do là đối tượng nghiên cứu

không được phân chia một cách ngẫu nhiên.

are not randomly assigned to their groups.

For example, if the cohort in our herbal study

Ví dụ, nếu nhóm sử dụng thảo dược

gồm những cá nhân dùng thực phẩm chức năng

consisted of people who took the supplement

vì lý do sức khoẻ

for health reasons,

bản thân họ ẩn chứa một nguy cơ cao hơn đối với chứng buồn nôn

they may have already had higher rates of nausea

than the other people in the sample.

hơn là những người khác.

Or the cohort group could've been composed of

Hoặc những người sử dụng thảo dược này

people who shop at health food stores

chỉ mua thực phẩm tốt cho sức khoẻ

and have different diets

và có khẩu phần dinh dưỡng khác

hoặc tiếp cận các dịch vụ y tế tốt hơn

or better access to healthcare.

Yếu tố ảnh hưởng đến kết quả

These factors that can affect results,

in addition to the factor being studied,

bên cạnh biến được xem xét

được gọi là các biến gây nhiễu.

are known as confounding variables.

These two major pitfalls,

Hai điểm yếu này

combined with more general dangers,

cùng với những điểm yếu khác,

such as conflicts of interest or selective use of data,

như là xung đột lợi ích, lựa chọn thống kê

can make the findings of any particular epidemiological study suspect,

làm kết quả nghiên cứu dịch tễ trở nên không còn tin cậy

and a good study must go out of its way

và một nghiên cứu tốt

to prove that its authors have taken steps

phải cho thấy rằng nhà nghiên cứu

đã loại bỏ những sai sót này.

to eliminate these types of errors.

But even when this has been done,

Và dù nỗ lực loại bỏ được thực hiện

the very nature of epidemiological studies,

thì bản chất của nghiên cứu dịch tễ

là khảo sát khác biệt giữa những đối tượng sẵn có

which examine differences between preexisting groups,

rather than deliberately inducing changes within the same individuals,

chứ không phải là thay đổi có chủ đích trên cùng chủ thể,

means that a single study

có nghĩa là một nghiên cứu

can only demonstrate a correlation

chỉ có thể chỉ ra được mối tương quan

between a substance and a health outcome,

giữa thuốc và kết quả thu được

rather than a true cause and effect relationship.

chứ không phải là quan hệ nhân quả đúng nghĩa

At the end of the day,

Suy cho cùng,

epidemiological studies have served as excellent guides to public health,

những nghiên cứu này cũng là chỉ dẫn xuất sắc cho các vấn đề sức khoẻ,

alerting us to critical health hazards,

cảnh báo những nguy cơ về sức khoẻ

such as smoking, asbestos, lead, and many more.

như hút thuốc, a-mi-ăng, chì, và nhiều thứ khác nữa.

But these were demonstrated through

Nhưng những kết quả này được tìm thấy

multiple, well-conducted epidemiological studies,

thông qua nhiều nghiên cứu được thực hiện đúng đắn

all pointing in the same direction.

đều cùng chỉ về một hướng.

So, the next time you see a headline

Vậy nên, nếu bạn thấy một tít báo

about a new miracle cure

về một loại thần dược

or the terrible danger posed by an everyday substance,

hoặc nguy cơ tiềm tàng của một chất nào đó

try to learn more about the original study

hãy cố gắng tìm về nghiên cứu gốc

and the limitations inherent in any epidemiological study or clinical trial

và những hạn chế tiềm tàng trong nghiên cứu hoặc thử nghiệm lâm sàng đó

before jumping to conclusions.

trước khi đưa ra kết luận.