The wildly complex anatomy of a sneaker - Angel Chang

Translator: Thu Thuy Reviewer: Nhu PHAM

Australians call them “runners." The British know them as “trainers."

Người Úc gọi chúng là “runners”. Người Anh gọi là “trainers”.

Americans refer to them as “tennis shoes” or “sneakers."

Người Mỹ gọi chúng là “tennis shoes” hoặc “sneakers”.

Whatever you call them, these rubber-soled, casual shoes

Dù bạn gọi chúng là gì, những đôi giày đế cao su đơn giản này

are worn by billions of people around the world.

được mang vào chân hàng tỷ người trên toàn thế giới.

Originally invented in the late 19th century,

Lần đầu tiên ra đời vào cuối thế kỷ 19,

these simple canvas and rubber creations have changed a lot

sáng tạo từ vải và cao su đơn giản này đã cải tiến rất nhiều

since they first hit the pavement.

kể từ khi lần đầu được đi.

Today, sneaker consumption is at an all-time high.

Ngày nay, lượng tiêu thụ sneaker đang ở mức cao nhất mọi thời đại.

No country buys more sneakers than the United States,

Không quốc gia nào mua nhiều giày sneaker hơn Hoa Kỳ,

where people purchase 3 pairs a year on average.

nơi mà, trung bình, một người mua 3 đôi một năm.

To meet this demand, roughly 23 billion shoes are produced each year,

Để đáp ứng nhu cầu này, khoảng 23 tỷ đôi giày được sản xuất mỗi năm,

mostly in factories across China and Southeast Asia.

chủ yếu trong các nhà máy khắp Trung Quốc và Đông Nam Á.

But making shoes has become more complicated, more labor-intensive,

Nhưng việc sản xuất giày đã trở nên phức tạp hơn, dùng nhiều lao động hơn,

and in some ways, more dangerous,

và theo một cách nào đó, nguy hiểm hơn

for the workers involved and for our planet.

với những người tham gia sản xuất và với hành tinh của chúng ta.

Shoe manufacturing accounts for roughly one-fifth

Sản xuất giày chiếm khoảng 1/5

of the fashion industry’s carbon emissions.

lượng khí carbon do ngành công nghiệp thời trang thải ra.

Sneakers alone generate 313 million metric tons of carbon dioxide every year,

Chỉ riêng giày sneaker đã thải ra 313 triệu tấn CO2 mỗi năm,

which is equivalent to the annual emissions of 66 million cars.

tương đương với lượng khí thải hàng năm của 66 triệu ô tô.

To better understand your shoe’s carbon footprint,

Để hiểu rõ hơn về dấu chân carbon của đôi giày của bạn,

let’s dive into the anatomy of a sneaker.

hãy “mổ xẻ” cấu tạo chi tiết của một đôi sneaker.

For starters, the heel, insole, midsole, and upper layer

Trước hết, phần gót, đế trong, đế giữa và phần thân trên

are usually made from synthetic textiles like polyester, nylon, latex,

thường được làm từ vải dệt tổng hợp như polyester, nylon, latex

and polyurethane.

và polyurethane.

Mining the fossil fuels that make up these materials emits tons of greenhouse gases.

Việc khai thác các nhiên liệu hóa thạch để tạo nên các chất liệu đó

thải ra hàng tấn khí nhà kính.

And processing those raw ingredients into synthetic textiles

Việc xử lý những nguyên liệu thô đó thành sợi dệt tổng hợp

also uses a lot of energy, further compounding that pollution.

cũng dùng nhiều năng lượng, và càng làm ô nhiễm thêm trầm trọng.

Some sneaker tops are made from natural sources like leather,

Phần thân của một số đôi sneaker được làm từ các vật liệu tự nhiên như da,

but tanning this material relies on chromium;

nhưng thuộc da cần crom;

a carcinogenic chemical that can damage freshwater ecosystems.

một hóa chất gây ung thư có thể phá hủy các hệ sinh thái nước ngọt.

The outer soles of most shoes are made of rubber

Phần đế ngoài của hầu hết các đôi giày được làm từ cao su

that’s gone through a process called vulcanization.

đã trải qua quá trình lưu hóa.

This technique adds sulfur to superheated raw rubber to create a material

Kỹ thuật này thêm lưu huỳnh vào cao su thô đã được làm nóng già

để tạo ra một vật liệu vừa đàn hồi vừa cứng cáp.

that’s both elastic and sturdy.

Until recently, sneakers used natural rubber for this process.

Cho đến gần đây, giày sneaker mới dùng cao su tự nhiên cho quá trình này.

But today, most outer soles are made with a synthetic blend of natural rubber

Nhưng ngày nay, hầu hết phần đế ngoài được làm từ

hỗn hợp tổng hợp gồm cao su tự nhiên

and byproducts from coal and oil.

và các thành phần phụ như than và dầu.

Producing these materials accounts for 20% of a sneaker’s carbon footprint.

Việc sản xuất những vật liệu này

chiếm 20% lượng dấu chân carbon của một đôi sneaker.

But more than two-thirds of the shoe’s carbon impact comes from the next step:

Nhưng hơn hai phần ba dấu chân carbon của một đôi giày đến từ bước tiếp theo:

sản xuất.

manufacturing.

A typical sneaker is comprised of 65 discrete parts,

Một đôi giày sneaker điển hình bao gồm 65 bộ phận rời rạc,

each of which is produced by specialized machinery.

mỗi bộ phận đều được làm bằng máy móc chuyên dụng.

This means it’s cheaper for factories to mass-produce each piece separately

Nghĩa là việc các nhà máy sản xuất hàng loạt từng bộ phận riêng lẻ

sẽ tốn ít chi phí hơn

rather than manufacturing every part under one roof.

so với việc một nhà máy tự sản xuất toàn bộ các bộ phận của đôi giày.

But the transportation required to ship these pieces

Nhưng việc vận chuyển những bộ phận này

to one assembly plant emits even more CO2.

đến một nhà máy lắp ráp lại thải ra nhiều khí CO2 hơn.

Once the components arrive at the assembly line,

Khi đến dây chuyền lắp ráp, các bộ phận sẽ trải qua

they undergo cutting, pouring, melting, baking, cooling, and gluing,

quá trình cắt, đổ, nấu chảy, làm nóng, làm nguội và dán keo,

before the final products can be stitched together.

trước khi sản phẩm cuối có thể được ghép lại với nhau.

The assembly of a typical sneaker requires more than 360 steps,

Việc lắp ráp một đôi sneaker điển hình cần hơn 360 bước,

and accounts for the remaining 20% of a sneaker’s environmental impact.

và chiếm 20% tác động môi trường của một đôi sneaker.

The dispersion of factories fuels another problem as well: labor abuse.

Sự phân tán của các nhà máy cũng dấy lên một vấn đề khác: lạm dụng lao động.

Most brands don’t own or operate their factories,

Hầu hết các thương hiệu không sở hữu hoặc vận hành các nhà máy riêng,

so the plants they work with are in countries

họ hợp tác với các nhà máy nằm ở các nước

with little to no worker protection laws.

có ít hoặc không có luật bảo vệ người lao động.

As a result, many laborers earn below the living wage,

Do đó, nhiều lao động phải chịu mức lương không đủ sống,

and are exposed to harmful chemicals, like toxic glue fumes.

và tiếp xúc với các hóa chất có hại, như khí keo độc hại.

When manufacturing is complete,

Khi quá trình sản xuất hoàn tất,

the shoes are packaged and transported to stores around the globe.

những đôi giày được đóng gói và vận chuyển đến các cửa hàng trên toàn cầu.

For many, these shoes could last years.

Với nhiều người, tuổi thọ của các đôi giày này có thể là nhiều năm.

But for someone running 20 miles a week,

Nhưng đối với ai chạy hơn 30km một tuần,

a pair of running shoes will start wearing out after roughly 6 months.

một đôi giày chạy bộ sẽ bắt đầu mòn sau khoảng 6 tháng.

Since the shoes are made of so many different materials,

Vì được làm từ rất nhiều nguyên vật liệu khác nhau,

they’re almost impossible to break down into recyclable components.

giày hầu như không thể chia nhỏ thành các thành phần có thể tái chế.

20% of these shoes are incinerated, while the rest are tossed into landfills

20% trong số các đôi giày này bị đốt, trong khi phần còn lại bị ném vào bãi rác

where they can take up to 1,000 years to degrade.

nơi chúng có thể mất tới 1.000 năm để phân hủy.

So, how can we balance our love of sneakers

Vậy, làm thế nào ta có thể cân bằng giữa tình yêu giày sneaker

with the need for sustainability?

với nhu cầu bền vững?

First, designers should streamline design elements

Trước hết, các nhà thiết kế nên cải tiến các yếu tố thiết kế

và tập trung vào các vật liệu thân thiện với môi trường.

and focus on eco-friendly materials.

Factories need to develop energy efficient manufacturing processes

Các nhà máy cần sử dụng năng lượng một cách hiệu quả trong quá trình sản xuất

that consolidate steps and sneaker parts.

và hợp nhất các bước và các bộ phận của đôi giày.

And consumers should support companies using clean energy

Và người tiêu dùng nên ủng hộ các công ty sử dụng năng lượng sạch

and ethical manufacturing processes.

và có đạo đức trong sản xuất.

We can also buy fewer shoes, wear them for longer,

Chúng ta cũng có thể mua ít giày hơn, mang chúng lâu hơn,

and donate those we no longer need.

và quyên góp những đôi ta không cần đến nữa.

So no matter what your style, we can all take steps towards a sustainable future.

Như vậy, dù theo phong cách nào, tất cả chúng ta đều có thể hành động

vì một tương lai bền vững.