Ugly History: The Khmer Rouge murders - Timothy Williams

Translator: Da My Tran Ngoc Reviewer: Dinh Lieu Vu

From 1975 to 1979, the Communist Party of Kampuchea

Từ năm 1975 đến năm 1979, Đảng cộng sản Kampuchea

ruled Cambodia with an iron fist,

đã cai trị đất nước Campuchia dưới chế độ độc tài,

perpetrating genocide that killed one fourth of the country’s population.

gây ra nạn diệt chủng tồi tệ thảm sát đến một phần tư dân số đất nước.

Roughly 1 million Cambodians were executed

Khoảng một triệu dân Campuchia đã bị hành hình

as suspected political enemies or due to their ethnicities.

vì bị tình nghi là kẻ thù chính trị hoặc vì lý do sắc tộc.

The regime targeted Muslim Cham, Vietnamese, Chinese,

Mục tiêu của chế độ là những cá nhân người Chăm Hồi giáo,

người Việt, người Hoa,

Thai, and Laotian individuals.

người Thái, người Lào.

Outside these executions,

Bên cạnh những cuộc hành quyết này,

one million more Cambodians died of starvation, disease,

còn có hơn một triệu người dân Campuchia bị chết vì đói, bệnh tật,

or exhaustion from overwork.

hoặc kiệt sức vì lao động khổ sai.

This genocidal regime rose to power amidst decades of political turmoil.

Chế độ diệt chủng đã trỗi dậy

giữa những năm tháng rối loạn về chính trị.

Following World War II, Cambodia’s monarch, Prince Norodom Sihanouk,

Sau Thế chiến thứ II,

quốc vương của Campuchia, hoàng tử Norodom Sihanouk,

successfully negotiated the country’s independence after roughly 90 years

đã đàm phán thành công giành lại nền độc lập của đất nước sau gần 90 năm

of French colonial rule.

bị cai trị bởi thực dân Pháp.

But Sihanouk’s strict policies provoked friction with many citizens.

Nhưng chính sách hà khắc của Sihanouk đã kích động sự bất đồng trong dân chúng.

Especially militant communist rebels, who had long opposed the French

Đặc biệt là lực lượng cộng sản chống đối, những người chống lại người Pháp

and now turned their attention to overthrowing the prince.

và giờ họ quay sang tập trung lật đổ Norodom Sihanouk.

This unstable situation was further complicated

Tình hình bất ổn ngày càng trở nên phức tạp

by a war raging outside Cambodia’s borders.

bởi sự leo thang của chiến tranh bên ngoài biên giới Campuchia.

In Vietnam, millions of American troops were supporting

Tại Việt Nam, hàng triệu lính Mỹ đang hỗ trợ

the non-communist south against the communist north.

chính quyền miền Nam-Việt Nam phi cộng sản chống lại cộng sản Bắc-Việt.

While the US petitioned for Cambodia’s support,

Trong khi Hoa Kỳ đề nghị Campuchia giúp đỡ,

Prince Sihanouk tried to stay neutral.

thì hoàng tử Sihanouk vẫn cố giữ vị trí trung lập.

But in 1970, he was overthrown by his prime minister

Nhưng vào năm 1970, ông ta lại bị lật đổ bởi chính thủ tướng của mình

who allowed American troops to bomb regions of Cambodia

người cho phép quân đội Mỹ dội bom lên các vùng miền của Campuchia

in their efforts to target North Vietnamese fighters.

trong nỗ lực của họ nhằm vào lính cộng sản Bắc-Việt.

These attacks killed thousands of Cambodian civilians.

Những cuộc tấn công này đã giết hại hàng ngàn dân thường Campuchia.

To regain power after being overthrown,

Để lấy lại quyền lực sau khi bị lật đổ,

the prince allied with his political enemies.

Sihanouk đã liên minh với kẻ thù của mình.

The Communist Party of Kampuchea, also known as the Khmer Rouge,

Đảng cộng sản Kampuchea, còn được biết đến với tên gọi Khmer Đỏ

was led by Cambodians who dreamed of making their nation

được dẫn dắt bởi những người Campuchia ước mơ về việc kiến tạo quốc gia

a classless society of rice farmers.

với xã hội không giai cấp thuộc về người nông dân.

They opposed capitalist Western imperialism

Họ đối đầu với chủ nghĩa đế quốc-- tư bản Phương Tây

and sought to lead the country to self-sufficiency.

và theo đuổi việc lãnh đạo một đất nước tự cung tự cấp.

But to the public, they mostly represented a force

Nhưng đối với dân chúng, họ hầu như chỉ đại diện

fighting the pro-American government.

cho lực lượng chiến đấu chống chính phủ thân Mỹ.

Angered by destructive American bombing

Căm thù bởi hành động ném bom hủy diệt từ người Mỹ

and encouraged by the prince’s call to arms,

và được khích lệ bởi lời kêu gọi đầu quân của Hoàng Tử,

many Cambodians joined the Khmer Rouge.

nhiều người dân Campuchia đã tham gia lực lượng Khmer Đỏ.

Eventually, a full blown civil war erupted.

Cuối cùng thì, một cuộc nội chiến toàn diện đã nổ ra.

Over five years of fighting,

Sau hơn năm năm chiến tranh,

more than half a million Cambodians died in this brutal conflict.

hơn nửa triệu người Campuchia đã bỏ mạng trong những cuộc xung đột dữ dội.

But the violence didn’t end

Nhưng bạo lực vẫn chưa chấm dứt,

when the rebels conquered Phnom Penh in April 1975.

khi quân nổi loạn chiếm được Phnom Penh vào tháng 4 năm 1975.

Upon taking the capital,

Trong khi tiếp quản thủ đô,

the Khmer Rouge executed anyone associated with the previous government.

lực lượng Khmer Đỏ hành quyết bất kỳ ai có mối liên hệ với chính quyền cũ

Prince Sihanouk remained stripped of power and was put under house arrest,

Hoàng tử Sihanouk bị tước hết quyền lực và bị quản thúc tại gia,

and the Khmer Rouge began evacuating city residents to the countryside.

và Khmer Đỏ bắt đầu di tản cư dân thành thị về nông thôn.

Those who couldn't make the trip by foot were abandoned,

Những người không thể tự di chuyển sẽ bị bỏ lại,

separating countless families.

vô số gia đình phải ly tán.

In this new regime, every citizen was stripped of their belongings

Trong chế độ mới này, mọi công dân đều bị tước đoạt tài sản

and given the same clothes and haircut.

và phải mặc cùng kiểu quần áo, để cùng kiểu tóc.

Private property, money, and religion were outlawed.

Tài sản cá nhân, tiền bạc, tôn giáo đều bị cấm.

The new agricultural workforce was expected to produce

Lực lượng lao động nông nghiệp mới được kỳ vọng sẽ tạo ra

impossible amounts of rice,

sản lượng lúa gạo không tưởng,

and local leaders would be killed if they couldn’t fulfill quotas.

Các thủ lĩnh địa phương sẽ bị hành quyết nếu họ không giao nộp đủ chỉ tiêu.

Many prioritized their orders to the capital above feeding workers.

Nhiều mệnh lệnh từ cấp trên được ưu tiên hơn là việc nuôi sống người lao động.

Underfed, overworked, and suffering from malaria and malnutrition,

Thiếu ăn, lao động quá sức, và chịu đựng từ bệnh sốt rét, suy dinh dưỡng

thousands perished.

khiến hàng ngàn người bỏ mạng.

The Khmer Rouge members enforcing the system were no safer.

Các thành viên Khmer Đỏ

khi thi hành hệ thống này cũng không an toàn hơn là mấy.

When their plan failed to produce rice at the expected rates,

Khi kế hoạch sản xuất gạo thất bại

Khmer Rouge leadership became paranoid.

Ban lãnh đao Khmer Đỏ đã trở nên hoang tưởng.

They believed that internal enemies were trying to sabotage the revolution,

Họ tin rằng có kẻ thù bên trong đang cố phá hoại cuộc cách mạng,

and they began arresting and executing anyone perceived as a threat.

và bắt đầu bắt bớ hành quyết bất kỳ ai mà họ cảm thấy là mối đe doạ.

This brutality continued for almost four years.

Sự tàn bạo này tiếp diễn đến gần bốn năm sau.

Finally, in 1979, Vietnamese troops

Cuối cùng, vào năm 1979,

Quân Đội Nhân Dân Việt Nam đã sát cánh chiến đấu

working alongside defected Khmer Rouge members took control of the country.

cùng các thành viên Khmer Đỏ đào ngũ đã dành lại quyền kiểm soát.

This political upheaval triggered yet another civil war

Cuộc chính biến này đã châm ngòi cho một cuộc nội chiến khác

that wouldn’t end until the 1990s.

kéo dài đến tận những năm 90.

In the years that followed,

Trong những năm sau đó,

there was no easy path to justice for victims and their families.

không có con đường công lý dễ dàng nào cho nạn nhân và gia đình của họ.

A hybrid UN-Cambodian tribunal was established in 2003,

Một toà án liên kết giữa Liên Hợp Quốc-- và Campuchia

được thành lập vào năm 2003,

but it only tried Khmer Rouge in the topmost leadership positions.

nhưng người ta chỉ xét xử những kẻ cầm đầu trong ban lãnh đạo Khmer Đỏ.

Lower level Khmer Rouge members appeared in court as well,

Các thành viên cấp thấp khác cũng xuất hiện tại phiên toà,

but they weren't placed on trial.

nhưng không bị đưa ra phán xử.

Instead, they gave testimony and offered insight

Thay vào đó, họ đưa ra lời khai và cung cấp thông tin

về hệ thống tàn bạo đã cho phép họ thực hiện hành vi tội ác

into the cruel system that had enabled their superiors’ crimes.

theo mệnh lệnh từ cấp trên.

Some of these perpetrators were even legally acknowledged as victims,

Một vài tội nhân thậm chí còn được công nhận là nạn nhân hợp pháp

because they constantly feared for their lives

vì họ đã phải sợ hãi suốt cả cuộc đời

and committed violence as a means of self-preservation.

và cư xử hung bạo như là một phương thức tự vệ.

This perception of low level Khmer Rouge members

Việc nhìn nhận các thành viên Khmer Đỏ cấp thấp

as victims rather than perpetrators extended beyond the courtroom.

là nạn nhân hơn là tội phạm đã trở nên phổ biến rộng rãi.

Like other Cambodians, most Khmer Rouge members lost family,

Cũng như mọi người dân Campuchia khác,

hầu hết các thành viên Khmer Đỏ đều mất gia đình

suffered hunger, were stripped of their homes and belongings,

chịu đói, bị tước đoạt nhà cửa tài sản,

and were overworked to exhaustion.

và lao động khổ sai đến kiệt sức.

And the paranoia amongst Khmer Rouge leadership

Và chứng hoang tưởng của ban lãnh đạo Khmer Đỏ

had led to a higher rate of execution for Khmer Rouge members

dẫn đến tỷ lệ hành quyết các thành viên Khmer Đỏ

than the ethnic majority population.

còn cao hơn cả dân tộc mà chiếm phần đa dân số.

As a result, many Cambodians today don't just see the genocide

Vì vậy, nhiều người Campuchia ngày nay không xem cuộc diệt chủng

as one committed against ethnic minority groups,

là tội ác chống lại các nhóm sắc tộc thiểu số,

but also as a broad campaign of violence impacting the entire population.

mà nó là một chiến dịch bạo lực diện rộng tác động lên toàn bộ dân số của đất nước.

As of 2021, only three people have received prison sentences.

Vào năm 2021, chỉ có ba người lãnh án tù.

Many victims would like the tribunal

Nhiều nạn nhân mong muốn tòa án

to pursue further trials of Khmer Rouge leaders.

tiếp tục thực hiện phiên xử những kẻ lãnh đạo Khmer Đỏ.

However, a 2018 national survey revealed

Tuy nhiên, một cuộc khảo sát toàn quốc vào năm 2018 cho thấy

that most victims feel the tribunal has contributed to justice.

hầu hết các nạn nhân cảm thấy rằng tòa án đã có những đóng góp cho công lý.

In the wake of such tragedy,

Sau thảm kịch như vậy,

it’s tempting to paint conflicts in simplistic terms—

không khó để vẽ ra xung đột trong những điều kiện đơn giản -

casting one group as oppressor and the other as oppressed.

kẻ đàn áp và nhóm bị áp bức.

But many Cambodians live with a more complex reality.

Nhưng nhiều người dân Campuchia đã sống với một hiện thực phức tạp hơn nhiều.

Everyone suffered, even those who contributed to the suffering of others.

Mỗi người họ đều đau khổ, và kể cả những kẻ gây ra sự đau khổ đó.

This perception doesn’t excuse any acts of violence.

Sự nhìn nhận này không bào chữa cho bất kỳ hành vi bạo lực nào.

But how a society remembers traumatic events

Nhưng cách mà xã hội ghi nhớ sự kiện đau thương này

plays a part in who is seen as victim, who is seen as perpetrator,

đóng một phần trong việc chúng ta đánh giá xem ai là nạn nhân, ai là tội phạm,

and how a shattered society can build a path into the future.

và cách mà một xã hội bị tàn phá có thể xây dựng con đường hướng tới tương lai.