Is time travel possible? - Colin Stuart

Du hành thời gian, liệu có thể? - Colin Stuart

Translator: Nhu PHAM Reviewer: Vu-An Phan

Have you ever daydreamed about traveling through time,

Bạn đã bao giờ mơ mộng giữa ban ngày

về du hành xuyên thời gian chưa,

perhaps fast forward in the centuries and seeing the distant future?

có lẽ là tua nhanh đến nhiều thế kỷ sau

và nhìn thấy xa trong tương lai?

Well, time travel is possible,

Vâng, du hành xuyên thời gian là có thể,

and what's more, it's already been done.

và hơn nữa,

nó đã được thực hiện.

Meet Sergei Krikalev,

Gặp gỡ Sergei Krikalev,

the greatest time traveler in human history.

người du hành xuyên thời gian vĩ đại nhất trong lịch sử loài người.

This Russian cosmonaut holds the record

Nhà du hành vũ trụ người Nga này giữ kỷ lục

for the most amount of time spent orbiting our planet,

về thời gian dài nhất di chuyển theo

quỹ đạo trái đất

a total of 803 days, 9 hours, and 39 minutes.

Tổng cộng 803 ngày, 9 giờ, 39 phút.

Trong suốt thời gian ở ngoài không gian,

During his stay in space,

he time traveled into his own future

ông đã du hành vào tương lai của mình

by 0.02 seconds.

0,02 giây.

Traveling at 17,500 miles an hour,

Di chuyển với vận tốc17.500 dặm một giờ,

he experienced an effect known as time dilation,

ông đã trải nghiệm một hiệu ứng

được biết đến như là sự giãn thời gian,

and one day the same effect

và một ngày kia, tác dụng tương tự

có thể làm ta có chuyến du hành thời gian được nổi bật

might make significant time travel to the future commonplace.

để đến một địa điểm phổ biến trong tương lai.

To see why moving faster through space affects passage of time,

Để xem lý do tại sao di chuyển nhanh hơn trong không gian

ảnh hưởng đến dòng thời gian,

we need to go back to the 1880s,

chúng ta cần phải trở lại những năm 1880,

when two American scientists,

Khi hai nhà khoa học người Mỹ,

Albert Michelson and Edward Morley,

Albert Michelson và Edward Morley,

were trying to measure the effect of the Earth's movement around the Sun

đã cố gắng để đo lường hiệu quả

của chuyển động trái đất quanh mặt trời

on the speed of light.

ở tốc độ của ánh sáng.

When a beam of light was moving in the same direction as the Earth,

Khi một chùm ánh sáng di chuyển

theo cùng một hướng với trái đất,

họ dự kiến ánh sáng sẽ di chuyển nhanh hơn.

they expected the light to travel faster.

And when the Earth was moving in the opposite direction,

Và khi trái đất di chuyển theo hướng ngược lại,

they expected it to go slower.

họ mong đợi nó sẽ đi chậm hơn.

But they found something very curious.

Nhưng họ đã tìm thấy một điều khơi gợi nhiều tò mò.

The speed of light remained the same no matter what the Earth was doing.

Vận tốc ánh sáng vẫn như nhau

cho dù trái đất có làm gì đi nữa.

Two decades later, Albert Einstein was thinking

Hai thập kỷ sau đó, Albert Einstein đã suy nghĩ

about the consequences of that never-changing speed of light.

về những hậu quả

của việc không bao giờ thay đổi tốc độ của ánh sáng.

And it was his conclusions,

Và đó là kết luận của ông,

formulated in the theory of special relativity,

được xây dựng trong thuyết tương đối đặc biệt,

that opened the door into the world of time travel.

điều đã mở cửa

vào thế giới của du hành xuyên thời gian.

Imagine a man named Jack,

Hãy tưởng tượng một người đàn ông tên là Jack,

standing in the middle of a train carriage,

đang đứng ở giữa một tàu vận chuyển,

traveling at a steady speed.

di chuyển với tốc độ ổn định.

Jack chán nản

Jack's bored and starts bouncing a ball up and down.

và bắt đầu tâng một quả bóng lên xuống.

What would Jill, standing on the platform, see through the window

Những gì Jill, đứng trên boong,

sẽ thấy qua cửa sổ

khi đoàn tàu lướt qua.

as the train whistles through?

Well, between Jack dropping the ball and catching it again,

Vâng, giữa lúc Jack thả bóng

và bắt nó lại,

Jill would have seen him move slightly further down the track,

Jill sẽ thấy anh ta di chuyển

xa ra một chút về phía đường ray,

resulting in her seeing the ball follow a triangular path.

kết quả là cô nhìn thấy trái bóng

đi theo một đường dẫn hình tam giác.

This means Jill sees the ball travel further than Jack does

Điều này có nghĩa là Jill thấy trái bóng

đi một quãng xa hơn Jack

trong cùng một khoảng thời gian.

in the same time period.

And because speed is distance divided by time,

Và bởi vì tốc độ bằng khoảng cách chia cho thời gian,

Jill thực sự nhìn thấy trái bóng di chuyển nhanh hơn.

Jill actually sees the ball move faster.

But what if Jack's bouncing ball is replaced with two mirrors

Nhưng nếu Jack nảy bóng

được thay thế bằng hai chiếc gương

which bounce a beam of light between them?

phản chiếu một chùm ánh sáng giữa chúng?

Jack still sees the beam dropping down

Jack vẫn nhìn thấy các chùm tia rơi xuống

and Jill still sees the light beam travel a longer distance,

và Jill vẫn nhìn thấy các chùm tia ánh sáng

di chuyển một khoảng xa hơn,

except this time Jack and Jill cannot disagree on the speed

Ngoại trừ lần này Jack và Jill

không thể không đồng ý về tốc độ

because the speed of light remains the same no matter what.

bởi vì tốc độ của ánh sáng

vẫn giữ nguyên trong mọi trường hợp.

And if the speed is the same while the distance is different,

Và nếu tốc độ là giống nhau

trong khi khoảng cách là khác nhau,

this means the time taken will be different as well.

Điều này có nghĩa là thời gian thực hiện cũng sẽ khác nhau.

Thus, time must tick at different rates for people moving relative to each other.

Vì vậy, thời gian phải được đánh dấu ở các mức khác nhau

đối với những người di chuyển tương đối so với nhau.

Imagine that Jack and Jill have highly accurate watches

Hãy tưởng tượng rằng Jack và Jill có những chiếc đồng hồ có độ chính xác cao

that they synchronize before Jack boards the train.

mà họ đã đồng bộ chúng trước khi Jack lên tàu.

Trong thử nghiệm, Jack và Jill, mỗi người sẽ thấy

During the experiment, Jack and Jill would each see

their own watch ticking normally.

đồng hồ của mình chạy bình thường.

Nhưng nếu họ gặp lại nhau, lúc sau

But if they meet up again later to compare watches,

để so sánh chúng,

less time would have elapsed on Jack's watch,

sẽ có ít thời gian đã trôi qua hơn trên đồng hồ của Jack

balancing the fact that Jill saw the light move further.

cân bằng với thực tế rằng

Jill đã thấy ánh sáng di chuyển đi xa hơn.

This idea may sound crazy,

Ý tưởng này nghe có vẻ điên rồ,

but like any good scientific theory,

nhưng như bất kỳ lý thuyết khoa học nào,

it can be tested.

nó có thể được kiểm tra.

Trong những năm 1970, các nhà khoa học đã lên máy bay

In the 1970s, scientists boarded a plane

with some super-accurate atomic clocks

với một số đồng hồ nguyên tử siêu chính xác

that were synchronized with some others left on the ground.

mà đã được đồng bộ hoá

với một số khác còn lại trên mặt đất.

Sau khi máy bay đã bay vòng quanh thế giới,

After the plane had flown around the world,

các đồng hồ trên tàu hiển thị thời gian khác

the clocks on board showed a different time

so với những cái được bỏ lại.

from those left behind.

Of course, at the speed of trains and planes,

Tất nhiên, ở tốc độ của xe lửa và máy bay,

the effect is minuscule.

hiệu quả là rất nhỏ.

But the faster you go, the more time dilates.

Nhưng bạn đi càng nhanh,

thời gian giãn ra càng nhiều.

For astronauts orbiting the Earth for 800 days,

Đối với các phi hành gia di chuyển theo quỹ đạo đối với trái đất trong vòng 800 ngày,

it starts to add up.

điều đó bắt đầu được cộng thêm.

But what affects humans also affects machines.

Nhưng những gì ảnh hưởng đến con người cũng ảnh hưởng đến máy móc.

Satellites of the global positioning system

Các vệ tinh của hệ thống định vị toàn cầu

are also hurdling around the Earth

cũng phải bay lượn quanh trái đất

at thousands of miles an hour.

ở tốc độ hàng ngàn dặm một giờ.

So, time dilation kicks in here, too.

Vì vậy, sự giãn thời gian cũng xen vào, trong trường hợp này.

In fact, their speed causes the atomic clocks on board

Trên thực tế, tốc độ của chúng làm cho

đồng hồ nguyên tử trên máy bay

to disagree with clocks on the ground

chạy lệch đi so với đồng hồ trên mặt đất

by seven millionths of a second daily.

0.000 007 giây một ngày.

Left uncorrected,

Khiến chúng bị sai lệch,

this would cause GPS to lose accuracy

Điều này sẽ làm cho GPS giảm độ chính xác

by a few kilometers each day.

một vài cây số mỗi ngày.

So, what does all this have to do with time travel

Vì vậy, liệu tất cả những điều này có liên quan đến du hành thời gian

to the far, distant future?

để đến tương lai xa xăm?

Well, the faster you go, the greater the effect of time dilation.

Vâng, càng đi nhanh,

tác dụng của sự giãn thời gian càng lớn hơn .

If you could travel really close

Nếu bạn có thể du hành với vận tốc gần bằng

to the speed of light, say 99.9999%,

với tốc độ ánh sáng, cứ cho rằng 99.9999% đi,

on a round-trip through space

trong một chuyến đi hai chiều xuyên không gian

for what seemed to you like ten years,

Đối với bạn sẽ giống như mười năm vậy,

you'd actually return to Earth

bạn sẽ thực sự trở về trái đất

around the year 9000.

vào khoảng năm 9000.

Who knows what you'd see when you returned?!

Ai mà biết được bạn sẽ trông như thế nào khi trở lại?!?

Humanity merged with machines,

Nhân loại được sáp nhập với máy móc,

extinct due to climate change or asteroid impact,

tuyệt chủng do thay đổi khí hậu

hoặc tác động của tiểu hành tinh,

or inhabiting a permanent colony on Mars.

hoặc sống trên một thuộc địa vĩnh viễn là sao Hỏa.

But the trouble is,

Nhưng vấn đề là,

để khiến những thứ hạng nặng như con người,

getting heavy things like people, not to mention space ships,

đó là chưa kể đến tàu không gian,

up to such speeds requires unimaginable amounts of energy.

di chuyển được với tốc độ như vậy đòi hỏi

một nguồn năng lượng lớn không thể tưởng tượng được

It already takes enormous particle accelerators

Phải có một máy gia tốc hạt khổng lồ

like the Large Hadron Collider

như Large Hadron Collider

to accelerate tiny subatomic particles to close to light speed.

để tăng tốc các hạt hạ nguyên tử tí hon

đến gần với tốc độ ánh sáng.

But one day, if we can develop the tools to accelerate ourselves to similar speeds,

Nhưng một ngày kia, nếu chúng ta có thể phát triển các công cụ

để tăng tốc bản thân nhằm đạt được vận tốc tương tự,

then we may regularly send time travelers

chúng ta có thể thường xuyên gửi những nhà du hành thời gian

into the future,

đến tương lai,

bringing with them tales of a long, forgotten past.

mang theo họ những câu chuyện của một quá khứ lâu dài, bị quên lãng.