How do animals see in the dark? - Anna Stöckl

Çeviri: Sumeyra Gulsun Gözden geçirme: Yunus ASIK

To human eyes, the world at night is a formless canvas of grey.

İnsan gözü için, karanlıkta Dünya, şekilsiz gri bir perde gibidir.

Many nocturnal animals, on the other hand,

Ancak gece aktif pek çok hayvan,

experience a rich and varied world bursting with details, shapes, and colors.

geceleri dünyayı zengin, şekil ve renk detaylarıyla görürler.

What is it, then, that separates moths from men?

O halde, insanları, gece görüşü olan hayvanlardan ayıran nedir?

Moths and many other nocturnal animals see at night

Güveler ve diğer gece aktif hayvanlar karanlıkta görürler.

because their eyes are adapted to compensate for the lack of light.

Çünkü gözleri ışık yetersizliğini telafi etmeye adapte olmuştur.

All eyes, whether nocturnal or not,

Gece gözlü olsun olmasın tüm gözler,

depend on photoreceptors in the retina to detect light particles,

retinadaki foton adı verilen ışık parçacıklarını

known as photons.

fotoreseptörle algılarlar.

Photoreceptors then report information about these photons to other cells

Daha sonra fotoreseptör algılanan bu fotonlarla ilgili bilgiyi retina ve

in the retina and brain.

beyindeki diğer hücrelere aktarırlar.

The brain sifts through that information and uses it to build up an image

Beyin bu bilgiyi tarar ve bu bilgiyi gözün algıladığı her şeyin

of the environment the eye perceives.

görüntüsünü oluşturmak için kullanır.

The brighter the light is, the more photons hit the eye.

Işık ne kadar yoğunsa, o kadar foton göze çarpar.

On a sunny day,

Güneşli bir günde,

upwards of 100 million times more photons are available to the eye

karanlık, bulutlu ve ayın görünmediği bir geceye oranla

than on a cloudy, moonless night.

100 milyonu geçkin foton göz ile temas kurar.

Photons aren't just less numerous in darkness,

Fotonlar sadece karanlıkta azalmazlar,

but they also hit the eye in a less reliable way.

aynı zamanda göze pek de güvenilir olmayan bir şekilde çarparlar.

This means the information that photoreceptors collect

Bunun anlamı; fotoreseptörlerin topladığı bilgiler

will vary over time,

zamanla farklılaşacaktır,

as will the quality of the image.

görüntü kalitesindeki farklılaşma gibi.

In darkness, trying to detect the sparse scattering of randomly arriving photons

Karanlıkta gelişigüzel dağılan fotonların belirlenmesi

is too difficult for the eyes of most daytime animals.

gün ışığında aktif pek çok hayvan için çok zor olacaktır.

But for night creatures, it's just a matter of adaptation.

Fakat gece aktif olan canlılar için bu durum sadece adaptasyondan ibarettir.

One of these adaptations is size.

Bu adaptasyonlardan biri beden boyutudur.

Take the tarsier, whose eyeballs are each as big as its brain,

Örneğin göz bebekleri beyinleri kadar büyük tarsierları ele alalım;

giving it the biggest eyes compared to head size of all mammals.

tüm memeliler içinde en büyük göz tarsierlara aittir.

If humans had the same brain to eye ratio, our eyes would be the size of grapefruits.

İnsanlarda aynı oran geçerli olsaydı, gözlerimiz bir greyfurt kadar olurdu.

The tarsier's enlarged orbs haven't evolved to make it cuter, however,

Tarsierların gözleri daha şirin olsunlar diye değil,

but to gather as much light as possible.

olabildiğince fazla ışık toplasın diye bu şekle bürünmüştür.

Bigger eyes can have larger openings, called pupils,

Büyük gözler gözbebeği adı verilen daha büyük açınımlara

and larger lenses,

ve daha büyük lense sahip olup,

allowing for more light to be focused on the receptors.

ışığa daha fazla odaklanmayı sağlar.

While tarsiers scan the nocturnal scene with their enormous peepers,

Tarsierlar gece görüşlerini kocaman gözbebekleriyle sağlarken,

cats use gleaming eyes to do the same.

kediler ışıl ışıl parlayan gözlerini kullanırlar.

Cats' eyes get their shine from a structure called the tapetum lucidum

Kediler, gözlerinin parlamasını fotoreseptörlerin arkasındaki

that sits behind the photoreceptors.

tapetum lucidum adlı bir yapıdan alır.

This structure is made from layers of mirror-like cells containing crystals

Bu yapılar, gelen ışığın gerisin geriye sıçrayarak ışığın fotoreseptörlere

that send incoming light bouncing back towards the photoreceptors

ve göz dışına gönderilmesini sağlayan cama benzer kristal hücreler

and out of the eye.

barındıran tabakalardan oluşur.

This results in an eerie glow,

Oluşan bu muazzam bir parıltılar,

and it also gives the photoreceptors a second chance to detect photons.

aynı zamanda fotoreseptörlere fotonları algılaması için ikinci bir şans verir.

In fact, this system has inspired the artificial cats' eyes we use on our roads.

Araba farlarındaki sistem, kedilerin gece görüşünden esinlenerek yapılmıştır.

Toads, on the other hand, have adapted to take it slow.

Diğer yandan, kurbağalarda bu süreç çok daha yavaştır.

They can form an image

Saniyede sadece tek bir foton

even when just a single photon hits each photoreceptor per second.

fotoreseptöre çarpsa bile görüntü oluşturabilirler.

They accomplish this with photoreceptors

Bunu insan gözüyle kıyaslandığında

that are more than 25 times slower than human ones.

yirmi beş kat daha yavaş çalışan fotoreseptörle başarırlar.

This means toads can collect photons for up to four seconds,

Yani kurbağalar, fotonları yaklaşık dört saniyede toplarlar.

allowing them to gather many more than our eyes do

Bu da görüntünün oluştuğu her aralıkta insan gözüne oranla

at each visual time interval.

çok daha fazla foton topladıkları anlamına gelir.

The downside is that this causes toads to react very slowly

Bunun kötü yanıysa kaplumbağaların çok daha yavaş tepki vermesine yol açmasıdır.

because they're only receiving an updated image every four seconds.

Çünkü her dört saniyede yenilenen bir görüntü algılıyorlar.

Fortunately, they're accustomed to targeting sluggish prey.

Neyse ki avlarını ağırbaşlı hayvanlardan seçiyorlar.

Meanwhile, the night is also buzzing with insects,

Bu sırada, gece, böcek uğultularıyla çınlıyor,

such as hawk moths,

örneğin alacakaranlıkta bile

which can see their favorite flowers in color, even on a starlit night.

en sevdiği çiçekleri normal renkleriyle görebilen atmaca güveleri.

They achieve this by a surprising move -

Bunu şaşırtıcı bir hareketle başarıyorlar-

getting rid of details in their visual perception.

görsel algılarındaki detaylardan kurtuluyorlar.

Information from neighboring photoreceptors is grouped in their brains,

Komşu fotoreseptörlerden gelen bilgi beyinlerinde toplanır,

so the photon catch of each group is higher

böylelikle her grubun yakaladığı fotonlar

compared to individual receptors.

tek tek foton toplayan reseptörlerden daha fazladır.

However, grouping photoreceptors loses details in the image,

Ancak, gruplaşmış fotoreseptörler, görüntüdeki detayları kaybeder.

as fine details require a fine grid of photoreceptors,

Çünkü detayların doğru aktarımı için havadaki küçük bir noktadan

each detecting photons from one small point in space.

fotonları belirleyen fotoreseptör toplulukları gerekir.

The trick is to balance the need for photons with the loss of detail

Atmaca güvesinin çiçeği bulabilmesindeki püf nokta

foton ihtiyacıyla detay kaybının dengelenmesinde saklıdır.

to still find their flowers.

Whether eyes are slow, enormous, shiny, or coarse,

Gözlerin şekli yavaş, devasa büyüklükte, parlak ya da iri olsun;

it's the combination of these biological adaptations

gece gören hayvanlara bu özel görüş açılarını

that gives nocturnal animals their unique visual powers.

kazandıran biyolojik adaptasyonlardır.

Imagine what it might be like to witness through their eyes

Dünyaya onların gözleriyle baktığınızı hayal edin;

the world that wakes up when the Sun goes down.

Güneş batınca uyanan bir dünyaya..