The big-beaked, rock-munching fish that protect coral reefs - Mike Gil

Çeviri: Özlem Önce Yön Gözden geçirme: Nihal Aksakal

As the sun rises over a quiet coral reef, one animal breaks the morning silence.

Güneş, resifin üzerinde yükselirken bir hayvan sabah sessizliğini bozar.

Named for their vibrant scales and beak-like teeth,

İsmini parlak pulları ve gaga benzeri dişlerinden alan bu papağan balığı

these parrotfish are devouring a particularly crunchy breakfast: rocks.

özellikle kayaları bir çırpıda yiyerek çıtır çıtır bir kahvaltı yapar.

It may not be immediately clear why any creature would take bites

Herhangi bir canlının deniz tabanından neden bir ısırık alacağı

out of the seafloor.

hemen anlaşılmayabilir.

But the diet of these flashy foragers actually plays a key role

Ancak, bu havalı toplayıcıların beslenmesi, aslında mercan resiflerinin

in defending the coral reef’s complex ecosystem.

karmaşık ekosistemini savunmada önemli bir rol oynar.

Massive coral reefs begin with tiny coral larvae,

Büyük mercan resifleri, deniz tabanının sert yüzeylerine yerleşen

which settle on the seafloor’s hard surfaces

ve mercan poliplerine dönüşen

and metamorphasize into coral polyps.

minik mercan larvalarıyla meydana gelir.

Over time, these polyps generate rock-like skeletons

Zamanla bu polipler, kalsiyum karbonattan yapılmış kayaya benzeyen iskeletleri

made of calcium carbonate.

meydana getirirler.

Together, colonies of polyps produce large three-dimensional structures,

Birlikte polip kolonileri, bir su altı metropolünün temelini oluşturan,

which form the basis of an underwater metropolis.

büyük üç boyutlu yapılar üretir.

These coral complexes are full of nooks and crannies

Bu mercan kompleksleri, sayısız yaşam formunu barındıran ve koruyan,

that house and protect countless life forms.

köşe bucaklarla doludur.

Even though coral reefs occupy less than one percent of the ocean floor,

Mercan resifleri, okyanus tabanının yüzde birinden daha azını kaplasa da,

these dense ecosystems are home to more than twenty-five percent of marine life.

bu yoğun ekosistem, deniz yaşamının yüzde yirmi beşinden fazlasını barındırır.

Many fish use corals as shelters for sleeping and to hide from large predators

Birçok balık, mercanları uyumak ve deniz yosunu aradıkları gezileri arasında,

büyük yırtıcılardan saklanmak için sığınak olarak kullanırlar.

between their trips foraging for seaweed.

As the primary food source for many of the reef’s fish and invertebrates,

Resifteki, birçok balık ve omurgasızın birincil besin kaynağı olan deniz yosunu,

seaweed is vital to this ecosystem.

bu ekosistem için hayati öneme sahiptir.

But in high densities, seaweed can become problematic,

Ancak yüksek yoğunluklarda, deniz yosunlarını problemli hale gelebilir

and even lethal to corals.

ve hatta mercanlar için ölümcül olabilir.

Seaweed grows on the same hard open surfaces that coral larvae rely on,

Deniz yosunları, mercan larvalarının güvendiği aynı sert açık yüzeylerde

and their growth prevents new coral from settling and expanding.

yetişir ve büyümeleri, yeni mercanların yerleşip genişlemesini engeller.

These competitors have also evolved a variety of ways to kill existing corals,

Bu rakipler, mevcut mercanları öldürmek için de boğma ve aşındırma içeren

including smothering and abrasion.

çeşitli yollar geliştirdi.

Some seaweed species even engage in chemical warfare—

Hatta bazı deniz yosunu türleri, kimyasal savaşa girerek,

synthesizing compounds that destroy coral on contact.

temas halinde mercanı yok eden bileşimleri sentezler.

This is where parrotfish come in.

Burası, papağan balıklarının geldiği yer.

Like many reef fish, these colorful creatures eat seaweed.

Birçok mercan balığı gibi, bu renkli canlılar da deniz yosunlarını yer.

But unlike their neighbors,

Ancak, komşularından farklı olarak

parrotfish can completely remove even the tiniest scraps of seaweed

papağan balıkları, okyanus tabanından en ufak deniz yosunu artıklarını bile

from the ocean floor.

tamamıyla çıkarabilir.

Their so-called beak is actually a mosaic of tightly-packed teeth

Sözde gagaları, aslında kayaları öğüten ve kazıyarak temizleyebilen,

which can scrape and grind rock,

taşlı bir yüzeyi kaplayan her deniz yosunu parçasını

allowing them to consume every bit of seaweed covering a stony surface.

tüketmelerine olanak veren, çok sıkı dişlerden oluşan bir mozaik.

This helps parrotfish reach seaweed other fish can’t consume,

Bu, papağan balıklarının diğer balıkların tüketemeyeceği deniz yosunlarına

while simultaneously clearing out open space for new corals

ulaşmasına yardım ederken, aynı zamanda yeni mercanların yerleşmesi

to settle and existing colonies to expand.

ve mevcut kolonilerinin genişlemesi için açık alanı temizler.

Eating rocks is just one way parrotfish help manage seaweed.

Papağan balıklarının kayaları yemesi deniz yosunlarına yardım etmesinin bir yoludur.

Through a dynamic system of social networks,

Sosyal ağın dinamik bir sistemiyle,

parrotfish can convey information to other coral dwelling fish.

papağan balığı, diğer mercanlarda yaşayan balıklara bilgi ulaştırabilir.

Each fish’s presence and simple routine behaviors produce sensory information

Her balığın varlığı ve rutin davranışları, yakındaki balıkların görebileceği,

that nearby fish can see, hear, or smell.

duyabileceği ya da koklayabileceği duyusal bilgileri üretir.

They can even detect changes in water pressure produced by their neighbors

Hatta özel bir duyu organı kullanarak komşularının ürettiği

using a special sensory organ.

su basıncındaki değişiklikleri sezebilirler.

All these factors can inform the behavior of nearby fish.

Tüm bu faktörler, yakındaki balığın davranışını etkileyebilir.

For example, a fish safely entering an open feeding ground

Örneğin, açık bir beslenme alanına güvenle giren ve saldırıya uğramayan bir balık,

and not getting attacked means it’s safe to forage.

yiyecek aramanın güvenli olduğu anlamına gelir.

Conversely, a fish rapidly leaving a location can provide an early warning

Aksine, bir yerden hızla ayrılan bir balık bir tehdidin yaklaşmakta olduğuna dair

that a threat is approaching.

bir erken uyarı olabilir.

By simply trying to stay alive,

Sadece hayatta kalmaya çalışarak,

these reef fish can incidentally help their neighbors survive—

bu resif balıkları tesadüfen komşularının hayatta kalmasına yardım edebilir

and more of these fish means less seaweed.

ve bu balıklardan ne kadar olursa o kadar az deniz yosunu demektir.

Unfortunately, human activities over the last several decades

Maalesef, son birkaç on yılda, insan faaliyetleri bu karmaşık sistemin

have disrupted almost every part of this complex system.

neredeyse her parçasını bozmuştur.

In many coral reefs, overfishing has reduced the number of parrotfish,

Çoğu mercan resifinde aşırı avlanma, hem papağan balıklarının hem de cerrah balığı

as well as other seaweed eaters, such as surgeonfish and rabbitfish.

ve tavşan balıkları gibi diğer deniz yosunu yiyenlerin sayısını azaltmıştır.

This has led to unchecked seaweed growth,

Bu, tüm mercan resiflerini bozmakla tehdit eden

which threatens to degrade entire coral reefs.

deniz yosunlarının kontrolsüz büyümesine yol açtı.

The parrotfish that remain live in much smaller communities.

Geride kalan papağan balıkları, daha küçük topluluklarda yaşarlar.

Their reduced numbers can weaken their social network,

Azalan sayıları, sosyal ağlarını zayıflatarak hayatta kalan balıkları

making surviving fish more timid and less effective at controlling seaweed.

daha ürkek ve deniz yosunu kontrolünde daha az etkili yapabilir.

Today, climate change and pollution are lowering coral’s natural defenses

Bugün iklim değişikliği ve kirlilik, mercanın doğal savunmasını düşürürken,

while contributing to runaway seaweed growth—

kontrolden çıkmış deniz yosunu büyümesine katkıda bulunuyor,

leaving reef ecosystems more fragile than ever.

resif ekosistemlerini her zamankinden daha hassas hale getiriyor.

Our reefs are vitally important to both marine and human life.

Resiflerimiz, hem deniz hemde insan hayatı için son derece önemlidir.

Their unparalleled biodiversity offers unique opportunities for ecotourism,

Benzersiz biyolojik çeşitlilikleri, ekoturizm, sürdürülebilir balıkçılık,

sustainable fishing, and scientific research,

ve bilimsel araştırma için eşsiz fırsatlar sunarken

while their rocky structures guard coastlines from waves and storm surges.

kayalık yapıları, kıyı şeridini dalgalar ve fırtına kabarmasından korur.

Fortunately, continued research into reef species

Neyse ki, ilginç ve hassas papağan balıkları gibi resif türleri için

like the quirky and critical parrotfish can inform new strategies

devam eden araştırmalar, bu başlıca ekosistemleri korumak için

for preserving these essential ecosystems.

yeni stratejiler sağlayabilir.