The big-beaked, rock-munching fish that protect coral reefs - Mike Gil

Tłumaczenie: Magda Waga Korekta: Ola Królikowska

As the sun rises over a quiet coral reef, one animal breaks the morning silence.

Kiedy słońce wschodzi nad milczącą rafą koralową,

jedno zwierzę przerywa poranną ciszę.

Named for their vibrant scales and beak-like teeth,

Nazwane po barwnych łuskach i zębach przypominających dziób

these parrotfish are devouring a particularly crunchy breakfast: rocks.

papugoryby pałaszują szczególnie chrupiące śniadanie: kamienie.

It may not be immediately clear why any creature would take bites

Nie od razu może być jasne, dlaczego jakakolwiek istota chciałaby

out of the seafloor.

brać kęsy z morskiego dna.

But the diet of these flashy foragers actually plays a key role

Ale akurat dieta tych jaskrawych poszukiwaczy gra kluczową rolę

in defending the coral reef’s complex ecosystem.

w utrzymywaniu zróżnicowanego ekosystemu rafy koralowej.

Massive coral reefs begin with tiny coral larvae,

Ogromne rafy koralowe zaczynają się od drobnych larw koralowych,

which settle on the seafloor’s hard surfaces

które osiadają na twardych powierzchniach dna morskiego

and metamorphasize into coral polyps.

i przeobrażają się polipy koralowe.

Over time, these polyps generate rock-like skeletons

Z upływem czasu polipy tworzą szkielety przypominające kamienie

made of calcium carbonate.

składające się z węglanu wapnia.

Together, colonies of polyps produce large three-dimensional structures,

Razem kolonie polipów tworzą wielkie trójpodziałowe struktury,

which form the basis of an underwater metropolis.

które są bazą podwodnego królestwa.

These coral complexes are full of nooks and crannies

Takie koralowe kompleksy są pełne zakamarków,

that house and protect countless life forms.

które gromadzą i chronią niezliczoną liczbę form życia.

Even though coral reefs occupy less than one percent of the ocean floor,

Choć rafy koralowe zajmują mniej niż 1% dna oceanu,

these dense ecosystems are home to more than twenty-five percent of marine life.

te gęste ekosystemy są domem dla ponad 25% życia morskiego.

Many fish use corals as shelters for sleeping and to hide from large predators

Wiele ryb używa korali jako schronienia na czas snu

i ukrywania się przed dużymi drapieżnikami podczas wypraw w poszukiwaniu wodorostu.

between their trips foraging for seaweed.

As the primary food source for many of the reef’s fish and invertebrates,

Jako główne źródło pożywienia dla wielu ryb i bezkręgowców zamieszkujących rafę

seaweed is vital to this ecosystem.

wodorosty są niezbędne dla tego ekosystemu.

But in high densities, seaweed can become problematic,

Ale w dużych zagęszczeniach wodorosty mogą stać się problematyczne,

and even lethal to corals.

a nawet zabójcze dla koralowców.

Seaweed grows on the same hard open surfaces that coral larvae rely on,

Wodorosty rosną na tych samych twardych, otwartych powierzchniach,

na których polegają larwy koralowców,

and their growth prevents new coral from settling and expanding.

a ich wzrost uniemożliwia nowym koralowcom osiedlenie i rozwój.

These competitors have also evolved a variety of ways to kill existing corals,

Ci konkurenci wyewoluowali również wiele sposobów na zabijanie istniejących korali,

including smothering and abrasion.

w tym tłamszenie i ścieranie.

Some seaweed species even engage in chemical warfare—

Niektóre gatunki wodorostów angażują się nawet w wojnę chemiczną,

synthesizing compounds that destroy coral on contact.

syntetyzując związki, które przy kontakcie niszczą koralowce.

This is where parrotfish come in.

W tym momencie pojawiają się papugoryby.

Like many reef fish, these colorful creatures eat seaweed.

Jak wiele ryb koralowych te barwne stworzenia żywią się wodorostami.

But unlike their neighbors,

Ale w przeciwieństwie do sąsiadów papugoryby potrafią całkowicie zlikwidować

parrotfish can completely remove even the tiniest scraps of seaweed

nawet najdrobniejsze strzępki wodorostów z dna oceanu.

from the ocean floor.

Their so-called beak is actually a mosaic of tightly-packed teeth

Ich tak zwany dziób to właściwie mozaika ciasno wypełnionych zębów,

which can scrape and grind rock,

które mogą ścierać i siekać kamienie, pozwalając na zjedzenie

allowing them to consume every bit of seaweed covering a stony surface.

każdego skrawka wodorostu pokrywającego kamienną powierzchnię.

This helps parrotfish reach seaweed other fish can’t consume,

To pomaga papugorybom sięgnąć wodorostu,

którego inne ryby nie mogą spożyć,

while simultaneously clearing out open space for new corals

a jednocześnie uprzątnąć przestrzeń dla osiedlenia nowych koralowców

to settle and existing colonies to expand.

i powiększyć istniejące kolonie.

Eating rocks is just one way parrotfish help manage seaweed.

Jedzenie kamieni to jeden sposób,

w jaki papugoryby radzą sobie z wodorostami.

Through a dynamic system of social networks,

Drogą dynamicznego systemu sieci społecznej

parrotfish can convey information to other coral dwelling fish.

papugoryby mogą przekazywać informacje innym rybom zamieszkującym koralowce.

Each fish’s presence and simple routine behaviors produce sensory information

Obecność każdej ryby i proste rutynowe zachowania wytwarzają informacje czuciowe,

that nearby fish can see, hear, or smell.

które ryby w pobliżu widzą, słyszą lub wąchają.

They can even detect changes in water pressure produced by their neighbors

Za pomocą specjalnego narządu zmysłu mogą nawet wyczuć zmiany w ciśnieniu wody,

using a special sensory organ.

które są wywoływane przez ich sąsiadów.

All these factors can inform the behavior of nearby fish.

Wszystkie te czynniki mogą poinformować o zachowaniu ryb w pobliżu.

For example, a fish safely entering an open feeding ground

Na przykład ryba, która bez szwanku pojawia się na otwartym żerowisku

and not getting attacked means it’s safe to forage.

i nie zostaje zaatakowana, oznacza, że poszukiwanie jest bezpieczne.

Conversely, a fish rapidly leaving a location can provide an early warning

I na odwrót: ryba szybko opuszczająca dane miejsce to wczesne ostrzeżenie

that a threat is approaching.

o zbliżającym się zagrożeniu.

By simply trying to stay alive,

Zwyczajnie próbując przeżyć,

these reef fish can incidentally help their neighbors survive—

te ryby rafowe mogą przypadkowo pomóc przetrwać sąsiadom,

and more of these fish means less seaweed.

a więcej tych ryb to mniej wodorostów.

Unfortunately, human activities over the last several decades

Niestety działania ludzi w poprzednich dekadach

have disrupted almost every part of this complex system.

zakłóciły prawie każdą część tego złożonego systemu.

In many coral reefs, overfishing has reduced the number of parrotfish,

W wielu rafach koralowych przełowienie zmniejszyło liczbę papugoryb

as well as other seaweed eaters, such as surgeonfish and rabbitfish.

i innych zjadaczy wodorostów, takich jak ryba-chirurg i drakon.

This has led to unchecked seaweed growth,

To doprowadziło do niekontrolowanego rośnięcia wodorostów,

which threatens to degrade entire coral reefs.

co grozi degradacji całych raf koralowych.

The parrotfish that remain live in much smaller communities.

Papugoryby, które zostały, żyją w znacznie mniejszych społecznościach.

Their reduced numbers can weaken their social network,

Ich zredukowana liczba może osłabić ich sieć społeczną,

making surviving fish more timid and less effective at controlling seaweed.

powodując większą płochliwość ryb

i mniejszą efektywność w kontroli wodorostów.

Today, climate change and pollution are lowering coral’s natural defenses

Obecnie zmiana klimatu i zanieczyszczenia zmniejsza naturalną obronę koralowców,

while contributing to runaway seaweed growth—

przyczyniając się do niekontrolowanego wzrostu wodorostu

leaving reef ecosystems more fragile than ever.

i pozostawiając ekosystemy rafy bardziej wrażliwe niż kiedykolwiek.

Our reefs are vitally important to both marine and human life.

Nasze rafy są niezwykle ważne dla morskiego i ludzkiego życia.

Their unparalleled biodiversity offers unique opportunities for ecotourism,

Ich niezrównana bioróżnorodność zapewnia wyjątkowe możliwości dla ekoturystyki,

sustainable fishing, and scientific research,

zrównoważonego rybołówstwa i badań naukowych,

while their rocky structures guard coastlines from waves and storm surges.

a ich skalne struktury chronią wybrzeża przed falami i sztormami.

Fortunately, continued research into reef species

Na szczęście dalsze badania nad gatunkami rafowymi,

like the quirky and critical parrotfish can inform new strategies

takimi jak dziwaczna i ważna papugoryba, mogą dostarczyć informacji

for preserving these essential ecosystems.

o nowych strategiach ochrony tych niezbędnych ekosystemów.