The big-beaked, rock-munching fish that protect coral reefs - Mike Gil

Translator: Thu Thuy Reviewer: Nhu PHAM

As the sun rises over a quiet coral reef, one animal breaks the morning silence.

Named for their vibrant scales and beak-like teeth,

these parrotfish are devouring a particularly crunchy breakfast: rocks.

It may not be immediately clear why any creature would take bites

Có thể thật khó để hiểu ngay được

vì sao lại có sinh vật gặm nhấm đáy biển.

out of the seafloor.

But the diet of these flashy foragers actually plays a key role

Nhưng chế độ ăn của những kẻ kiếm ăn sặc sỡ này thực sự quan trọng

in defending the coral reef’s complex ecosystem.

trong việc bảo vệ hệ sinh thái phức tạp của rạn san hô.

Massive coral reefs begin with tiny coral larvae,

Những rạn san hô lớn bắt đầu từ các ấu trùng san hô nhỏ,

which settle on the seafloor’s hard surfaces

sống trên bề mặt cứng của đáy biển

and metamorphasize into coral polyps.

và biến đổi thành các polyp san hô.

Over time, these polyps generate rock-like skeletons

Theo thời gian, những polyp này tạo ra những bộ xương giống như đá

made of calcium carbonate.

làm bằng canxi cacbonat.

Together, colonies of polyps produce large three-dimensional structures,

Đồng thời, các cụm polyp tạo ra những cấu trúc ba chiều lớn,

which form the basis of an underwater metropolis.

tạo cơ sở hình thành một “đô thị” dưới nước.

These coral complexes are full of nooks and crannies

Những quần thể san hô này chứa đầy những ngóc ngách

that house and protect countless life forms.

là nơi trú ngụ và bảo vệ cho vô số sinh vật sống.

Even though coral reefs occupy less than one percent of the ocean floor,

Dù các rạn san hô chiếm chưa đến một phần trăm diện tích đáy đại dương,

these dense ecosystems are home to more than twenty-five percent of marine life.

những hệ sinh thái dày đặc này

lại là nơi sinh sống của hơn 25 phần trăm sinh vật biển.

Many fish use corals as shelters for sleeping and to hide from large predators

Nhiều loài cá coi san hô là nơi để ngủ và trốn những kẻ săn mồi lớn

between their trips foraging for seaweed.

trong hành trình tìm kiếm rong biển.

As the primary food source for many of the reef’s fish and invertebrates,

Là nguồn thức ăn chính

của nhiều loài cá và động vật không xương sống ở rạn san hô,

seaweed is vital to this ecosystem.

rong biển rất quan trọng với hệ sinh thái này.

But in high densities, seaweed can become problematic,

Nhưng mật độ rong biển cao, có thể gây ra rắc rối,

and even lethal to corals.

thậm chí, làm chết san hô.

Seaweed grows on the same hard open surfaces that coral larvae rely on,

Rong biển mọc trên cùng bề mặt trống cứng mà ấu trùng san hô bám vào,

and their growth prevents new coral from settling and expanding.

sự phát triển của chúng ngăn cản sự tồn tại và phát triển của san hô mới.

These competitors have also evolved a variety of ways to kill existing corals,

Các “đối thủ” này cũng đã phát triển

nhiều cách khác nhau để diệt trừ san hô hiện có,

including smothering and abrasion.

bao gồm hun khói và mài mòn.

Some seaweed species even engage in chemical warfare—

Một số loài rong biển thậm chí còn “tiến hành” chiến tranh hóa học—

synthesizing compounds that destroy coral on contact.

tổng hợp các hợp chất phá hủy san hô khi tiếp xúc.

This is where parrotfish come in.

Đó là lúc cá vẹt “ra tay”.

Like many reef fish, these colorful creatures eat seaweed.

Giống như nhiều loài cá rạn san hô khác, những sinh vật sặc sỡ này ăn rong biển.

But unlike their neighbors,

Nhưng không giống những “hàng xóm” của mình,

parrotfish can completely remove even the tiniest scraps of seaweed

cá vẹt có thể loại bỏ hoàn toàn cả những vụn rong biển nhỏ nhất

from the ocean floor.

khỏi đáy đại dương.

Their so-called beak is actually a mosaic of tightly-packed teeth

Cái được gọi là “mỏ” của chúng thực sự là một hàm răng khít

which can scrape and grind rock,

có thể cạo và mài đá,

allowing them to consume every bit of seaweed covering a stony surface.

cho phép chúng ăn toàn bộ rong biển bao phủ trên một bề mặt đá.

This helps parrotfish reach seaweed other fish can’t consume,

Điều đó giúp cá vẹt tiếp cận nguồn rong biển

mà những loài cá khác không thể,

while simultaneously clearing out open space for new corals

đồng thời, dọn chỗ cho san hô mới nảy nở

to settle and existing colonies to expand.

và các khóm hiện thời mở rộng.

Eating rocks is just one way parrotfish help manage seaweed.

Ăn đá chỉ là một cách cá vẹt giúp kiểm soát rong biển.

Through a dynamic system of social networks,

Thông qua một hệ thống mạng xã hội năng động,

parrotfish can convey information to other coral dwelling fish.

cá vẹt có thể truyền thông tin đến các loài cá khác sống trong san hô.

Each fish’s presence and simple routine behaviors produce sensory information

Sự hiện diện và những hành vi thường ngày đơn giản

của mỗi loài cá tạo ra thông tin cảm quan

that nearby fish can see, hear, or smell.

mà những con cá gần đó có thể nhìn, nghe hoặc ngửi.

They can even detect changes in water pressure produced by their neighbors

Chúng, thậm chí, có thể phát hiện

các thay đổi trong áp lực nước do “hàng xóm” tạo ra

using a special sensory organ.

nhờ một cơ quan giác quan đặc biệt.

All these factors can inform the behavior of nearby fish.

Tất cả những yếu tố này có thể cho biết hành vi của con cá gần đó.

For example, a fish safely entering an open feeding ground

Ví dụ, khi một con cá có thể an toàn thâm nhập vào một bãi ăn

and not getting attacked means it’s safe to forage.

mà không bị tấn công, đó được coi là nơi kiếm ăn an toàn.

Conversely, a fish rapidly leaving a location can provide an early warning

Ngược lại, khi nó nhanh chóng rời đi, đó có thể là cảnh báo sớm

that a threat is approaching.

rằng một mối nguy đang đến gần.

By simply trying to stay alive,

Bằng cách đơn giản là cố gắng sống sót,

these reef fish can incidentally help their neighbors survive—

những chú cá rạn san hô này vô tình có thể giúp hàng xóm của chúng sống sót—

and more of these fish means less seaweed.

và càng có nhiều loại cá này, sẽ càng có ít rong biển hơn.

Unfortunately, human activities over the last several decades

Đáng buồn là, các hoạt động của con người trong vài thập kỷ qua

have disrupted almost every part of this complex system.

đã làm gián đoạn hầu hết các phần của hệ thống phức tạp này.

In many coral reefs, overfishing has reduced the number of parrotfish,

Ở nhiều rạn san hô, việc đánh bắt quá mức đã làm giảm số lượng cá vẹt,

as well as other seaweed eaters, such as surgeonfish and rabbitfish.

cũng như những loài ăn rong biển khác, như cá đuôi gai và cá dìa.

This has led to unchecked seaweed growth,

Điều đó khiến rong biển phát triển vượt quá tầm kiểm soát,

which threatens to degrade entire coral reefs.

và có nguy cơ làm suy thoái toàn bộ rạn san hô.

The parrotfish that remain live in much smaller communities.

Những con cá vẹt còn lại sống trong các cộng đồng nhỏ hơn nhiều.

Their reduced numbers can weaken their social network,

Sự suy giảm về số lượng có thể làm suy yếu mạng xã hội của chúng,

making surviving fish more timid and less effective at controlling seaweed.

khiến những con sống sót trở nên dè dặt hơn

và ít hiệu quả hơn trong việc kiểm soát rong biển.

Today, climate change and pollution are lowering coral’s natural defenses

Ngày nay, biến đổi khí hậu và ô nhiễm

đang làm giảm khả năng phòng thủ tự nhiên của san hô

while contributing to runaway seaweed growth—

và góp phần làm rong biển phát triển vượt tầm kiểm soát—

leaving reef ecosystems more fragile than ever.

hậu quả là hệ sinh thái rạn san hô trở nên mong manh hơn bao giờ hết.

Our reefs are vitally important to both marine and human life.

Rạn san hô của chúng ta cực kỳ quan trọng đối với cả sinh vật biển lẫn con người.

Their unparalleled biodiversity offers unique opportunities for ecotourism,

Sự đa dạng sinh học khó sánh của chúng

mở ra các cơ hội có một không hai cho du lịch sinh thái,

sustainable fishing, and scientific research,

đánh bắt bền vững, và nghiên cứu khoa học,

while their rocky structures guard coastlines from waves and storm surges.

trong khi đó, cấu trúc đá của chúng bảo vệ bờ biển khỏi sóng và triều cường.

Fortunately, continued research into reef species

May thay, các nghiên cứu về các loài sống trong rạn san hô

like the quirky and critical parrotfish can inform new strategies

như loài cá vẹt kỳ quặc nhưng quan trọng có thể mở ra các chiến lược mới

for preserving these essential ecosystems.

trong việc bảo tồn các hệ sinh thái thiết yếu này.