The fish that walk on land - Noah R. Bressman

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: Eren Gokce

This pond is the only home this fish has ever known.

Bu gölet, bu balığın bildiği tek yuva.

But lately, it’s gotten crowded and food is scarce.

Ama son zamanlarda kalabalıklaştı ve yiyecek kıt.

Luckily, it has an option many don’t:

Neyse ki, pek çoğunun sahip olmadığı bir seçeneği var:

as a walking catfish, it can dance its way out of the water

Yürüyen bir yayın balığı olarak, dans ederek sudan çıkıp

and onto bigger and better things.

daha büyük ve daha iyi şeylere gidebilir.

However, it faces many challenges on its terrestrial journey:

Fakat, karasal yolculuğunda birçok zorlukla karşı karşıya olur:

it’s now in danger of suffocating, drying up,

Şu anda boğulma, kuruma, engebeli araziden fiziksel hasar görme

suffering physical damage from rough terrain,

ve kara avcıları tarafından

and being hunted by land predators.

avlanma tehlikesiyle karşı karşıya.

We think of fish as completely aquatic animals.

Balıkları tamamen suda yaşayan hayvanlar olarak düşünüyoruz.

But the walking catfish is just one of hundreds of fish species

Ancak yürüyen yayın balığı, aslında amfibi olan

yüzlerce balık türünden sadece biri,

that are actually amphibious,

meaning that they possess adaptations that enable them to survive on land.

yani karada hayatta kalmalarını sağlayan adaptasyonlara sahipler.

Fish amphibiousness is a spectrum.

Balıkların amfibikliği bir spektrumdur.

At one end are species like the mosquitofish

Bir uçta, sivrisinek balığı gibi türler zorunda kalırsa

that’ll only move on land when forced.

karada hareket ediyor.

And at the other end are species like mudskippers

Diğer uçta, günlerce çamur tabakalarının etrafında

that nonchalantly hop around mudflats for days at a time.

soğukkanlıca seken çamur zıpzıpı gibi türler var.

But why do fish make the exodus from water to land?

Ama balıklar neden sudan karaya göç eder?

And how do they cope with this drastic transition?

Bu sert geçişle nasıl başa çıkıyorlar?

If temperatures get too high for the mangrove rivulus

Sıcaklık, yaşadığı sığ tropik havuzlardaki

in the shallow tropical pools it inhabits,

mangrov rivulusu için çok yükselirse,

it’ll flip itself onto a bank and cool off in the shade.

kendini bir kıyıya döndürecek ve gölgede soğuyacaktır.

During the dry period,

Kuru dönem boyunca,

it can survive for two months out of the water

nemli ortamlarda kalarak

by staying in moist environments.

su dışında iki ay yaşayabilir.

Meanwhile, the eel catfish makes its onshore voyage

Bu arada, yılan yayın balığı, böceklere duyduğu doyurucu özlemi

to satisfy its hearty craving for beetles.

gidermek için kıyı yolculuğuna çıkar.

And for others, the terrestrial draw is more ritualistic.

Diğerleri için, karasal çekim daha çok ritüel gibi.

Every year under the cover of night,

Her yıl gecenin karanlığında,

masses of California grunion flop their way onto sandy beaches,

Kaliforniya grunion kitleleri, dişilerin okyanusa

where females deposit thousands of eggs into the sand

yeniden girmeden önce binlerce yumurtayı

kuma bıraktıkları kumlu plajlara doğru yüzer.

before re-entering the ocean.

Underwater, fish breathe with gills,

Su altında balıklar,

sudaki çözünmüş oksijeni emen kan damarlarıyla dolu

which are feathery organs packed with blood vessels

that absorb dissolved oxygen from the water.

tüylü organlar olan solungaçlarla nefes alır.

But in the open air, their gills collapse and are rendered useless,

Ancak açık havada solungaçları çöker ve işe yaramaz hâle gelir,

so amphibious fishes need other ways to breathe.

bu nedenle amfibi balıkların nefes almak için başka yollara ihtiyacı olur.

The armored catfish’s stomach is packed with blood vessels,

Zırhlı yayın balığının midesi kan damarlarıyla doludur,

so it can gulp down air and breathe through its stomach lining.

böylece havayı yutabilir ve mide zarından nefes alabilir.

And lungfish, being related to the ancestors of all tetrapods,

Tüm tetrapodların veya dört kollu omurgalıların atalarıyla akraba olan

or four-limbed vertebrates, are equipped with true lungs.

akciğerli balıklar, gerçek akciğerlerle donatılmış.

They’ll actually drown if they’re kept underwater too long.

Su altında çok uzun süre dururlarsa boğulurlar.

Fish have thin, permeable skin that allows for essential compounds

Balıkların, su altındayken temel bileşenlerin vücutlarının içine

to diffuse into and out of their bodies while they’re underwater.

ve dışına yayılmasına izin veren ince, geçirgen bir cildi var.

But this works against them on land as their bodily moisture

Ancak bu, vücut nemi havaya yayılırken

karada onlara karşı olur.

diffuses into the air.

To dodge dehydration, mudskippers roll in the mud like puppies.

Susuzluktan kurtulmak için zıpzıplar, yavru köpekler gibi çamurda yuvarlanır.

But the lungfish takes the cake:

Ancak akciğerli balık ödülü kazanır:

the rivers it inhabits disappear during dry seasons,

İçinde yaşadığı nehirler kuru mevsimlerde kaybolur,

so it buries itself in the earth and coats its body in a mucus cocoon.

bu yüzden toprağa gömülür ve vücudunu bir mukus kozasına kaplar.

It can survive like this for years until being resuscitated

Bir sonraki büyük yağmur fırtınası tarafından

yeniden canlandırılıncaya kadar yıllarca böyle hayatta kalabilir.

by the next big rainstorm.

Amphibious fishes use powerful fins to move on land

Amfibi balıklar, karada hareket etmek için güçlü yüzgeçler

and clever tools to navigate as they go.

ve ilerledikçe gezinmek için akıllı araçlar kullanır.

The Nopoli rock-climbing goby, no bigger than a few centimeters,

Birkaç santimetreden daha büyük olmayan

Nopoli kaya tırmanan kaya balığı, yüz metre yüksekliğindeki

scales hundred-meter-tall Hawaiian waterfalls,

inching its way up by alternately attaching the suction cups

Hawaii şelalelerini ölçer, vantuzları ağzına ve pelvik yüzgeçlerini

on its mouth and pelvic fins.

sırayla takarak adım adım yukarı çıkar.

To find water while on land, the mummichog,

Karada su bulmak için yıllık balıkları,

like most amphibious fishes, is on the lookout for reflective surfaces.

çoğu amfibi balık gibi, yansıtıcı yüzeyler arıyor.

Other species, like mosquitofish,

Sivrisinek balıkları gibi diğer türler,

exercise their inner ear to determine where they’re oriented on a slope,

yokuş aşağı hareket ederek su bulma olasılıklarına dayanarak,

relying on the probability that they’ll find water by moving downhill.

eğimde nereye yönlendirildiklerini belirlemek için iç kulaklarını kullanır.

Our walking catfish, meanwhile,

Bu arada yürüyen yayın balığımız,

uses the taste buds that coat its body for navigation.

vücudunu kaplayan tat tomurcuklarını navigasyon için kullanır.

These taste buds are concentrated in its whiskers,

Bu tat tomurcukları, havayı kırbaçlayan

which whip through the air,

ve yakındaki su ve avın yakınlığını

sensing compounds that signal the proximity and quality

ve kalitesini işaret eden bileşikleri algılayan

of nearby water— and prey.

bıyıkları içinde yoğunlaşmış.

The walking catfish will shimmy towards attractive volatile amino acids

Yürüyen yayın balığı, hidrojen sülfit yayan kirli sulardan uzaklaşırken

while steering clear of foul waters emanating hydrogen sulfide.

çekici uçucu amino asitlere doğru yönünü değiştirir.

While amphibious fishes face a multitude of new challenges upon leaving the water,

Amfibi balıklar sudan çıktıklarında yeni zorlukla karşı karşıya kalırken,

they’ve evolved ingenious ways to overcome them.

bunların üstesinden gelmek için ustaca yöntemler geliştirdiler.

They’re resilient in the face of droughts and floods

Kuraklık ve seller karşısında dirençlidirler ve rekabetçi,

and have access to new prey as well as a plan B

kirli veya sağlıksız ortamlardan kaçmaları gerektiğinde

if they need to escape competitive, polluted, or unhealthy environments.

yeni avların yanı sıra bir B planına erişebilirler.

While being a “fish out of water” is generally regarded as a bad thing,

"Sudan çıkmış balık" olmak genellikle kötü bir şey olarak görülürken,

for these species, it offers an undisputed edge.

bu türler için tartışmasız bir avantaj sunar.