The fish that walk on land - Noah R. Bressman

Tłumaczenie: Łukasz Izmaiłowski Korekta: Ola Królikowska

This pond is the only home this fish has ever known.

Ten staw to jedyny dom znany tej rybie.

But lately, it’s gotten crowded and food is scarce.

Ale ostatnio zrobiło się w nim tłoczno i zaczęło brakować pożywienia.

Luckily, it has an option many don’t:

Na szczęście ta ryba potrafi coś, o czym wiele ryb może tylko pomarzyć.

as a walking catfish, it can dance its way out of the water

Jako przedstawiciel clarias batrachus jest w stanie wypełznąć z wody

and onto bigger and better things.

w poszukiwaniu czegoś większego i lepszego.

However, it faces many challenges on its terrestrial journey:

Może jednak napotkać wiele problemów podczas swojej lądowej podróży:

it’s now in danger of suffocating, drying up,

może się udusić, wyschnąć na słońcu,

suffering physical damage from rough terrain,

doznać fizycznych urazów na trudnym terenie

and being hunted by land predators.

albo zostać zjedzona przez lądowe drapieżniki.

We think of fish as completely aquatic animals.

Wydaje nam się, że ryby to stworzenia całkowicie wodne.

But the walking catfish is just one of hundreds of fish species

Ale clarias batrachus to tylko jeden z setek gatunków ryb,

that are actually amphibious,

które są właściwie amfibiami,

meaning that they possess adaptations that enable them to survive on land.

czyli zwierzętami przystosowanymi do przetrwania także na lądzie.

Fish amphibiousness is a spectrum.

Rybia “amfibijność” to zakres.

At one end are species like the mosquitofish

Na jednym końcu są gatunki takie jak gambuzja pospolita,

that’ll only move on land when forced.

która wychodzi na ląd tylko, gdy musi.

And at the other end are species like mudskippers

Na drugim końcu są takie gatunki jak poskoczki mułowe,

that nonchalantly hop around mudflats for days at a time.

który dniami nonszalancko skaczą po błocie.

But why do fish make the exodus from water to land?

Dlaczego w ogóle ryby opuszczają wodę i wychodzą na ląd?

And how do they cope with this drastic transition?

I jak sobie radzą z tak drastyczną zmianą?

If temperatures get too high for the mangrove rivulus

Jeśli temperatura dla strumieniaka marmurkowanego robi się za wysoka

in the shallow tropical pools it inhabits,

w płytkich zbiornikach tropikalnych, które zamieszkuje,

it’ll flip itself onto a bank and cool off in the shade.

wyskakuje on na brzeg, by ochłodzić się w cieniu.

During the dry period,

Podczas suszy

it can survive for two months out of the water

może przetrwać do dwóch miesięcy poza wodą,

by staying in moist environments.

pozostając jednak w wilgotnym środowisku.

Meanwhile, the eel catfish makes its onshore voyage

Tymczasem sumik węgorzowaty udaje się w lądową podróż,

to satisfy its hearty craving for beetles.

by zaspokoić pragnienie na jedzenie chrząszczy.

And for others, the terrestrial draw is more ritualistic.

Dla innych gatunków wychodzenie na ląd pozostaje raczej rytuałem.

Every year under the cover of night,

Każdego roku pod osłoną nocy

masses of California grunion flop their way onto sandy beaches,

chmary leuresthesów zmierzają w kierunku piaszczystych plaż,

where females deposit thousands of eggs into the sand

gdzie samice składają w piasku tysiące ikr

before re-entering the ocean.

przed powrotem do oceanu.

Pod wodą ryby oddychają skrzelami,

Underwater, fish breathe with gills,

which are feathery organs packed with blood vessels

które są pierzastym organem wypełnionym naczyniami krwionośnymi.

that absorb dissolved oxygen from the water.

Pobierają one rozpuszczony tlen z wody.

But in the open air, their gills collapse and are rendered useless,

Ale na świeżym powietrzu ich skrzela zapadają się, co czyni je bezużytecznymi,

so amphibious fishes need other ways to breathe.

więc rybie amfibie potrzebują innych sposobów, by móc oddychać.

The armored catfish’s stomach is packed with blood vessels,

Żołądki zbrojnikowatych są wypełnione naczyniami krwionośnymi,

so it can gulp down air and breathe through its stomach lining.

dzięki czemu mogą one łykać powietrze i oddychać przez wyściółkę żołądka.

And lungfish, being related to the ancestors of all tetrapods,

Dwudyszne, spokrewnione z przodkami wszystkich czworonożnych,

or four-limbed vertebrates, are equipped with true lungs.

czyli czterokończyńczynowych kręgowców, mają prawdziwe płuca.

They’ll actually drown if they’re kept underwater too long.

Gdy przebywają pod wodą za długo, toną.

Fish have thin, permeable skin that allows for essential compounds

Ryby posiadają cienką, przepuszczalną skórę, która pozwala niezbędnym związkom

to diffuse into and out of their bodies while they’re underwater.

przenikać do i z ich ciała, gdy są pod wodą.

But this works against them on land as their bodily moisture

Działa to jednak na ich niekorzyść na lądzie, bo wilgoć na ich ciałach

diffuses into the air.

zaczyna wchodzić w dyfuzję z powietrzem.

To dodge dehydration, mudskippers roll in the mud like puppies.

W celu uniknięcia odwodnienia poskoczki tarzają się w błocie jak szczeniaczki.

But the lungfish takes the cake:

Dwudyszne biorą tutaj górę:

the rivers it inhabits disappear during dry seasons,

rzeki, które zamieszkują, znikają podczas okresów suszy,

so it buries itself in the earth and coats its body in a mucus cocoon.

więc zakopują się one w ziemi, a ciało otaczają kokonem ze śluzu.

It can survive like this for years until being resuscitated

Mogą tak przetrwać do lata, do momentu, aż nie uratuje ich

by the next big rainstorm.

następna wielka ulewa.

Amphibious fishes use powerful fins to move on land

Rybie amfibie używają potężnych płetw do poruszania się po lądzie.

and clever tools to navigate as they go.

Wykorzystują też ciekawe narzędzia w celu nawigacji.

The Nopoli rock-climbing goby, no bigger than a few centimeters,

Sicyopterus stimpsoni, który sam mierzy ledwo kilka centymetrów,

scales hundred-meter-tall Hawaiian waterfalls,

wspina się w górę Hawajskich wodospadów mierzących setki metrów.

inching its way up by alternately attaching the suction cups

Wspinaczki dokonuje przy pomocy przyssawek

on its mouth and pelvic fins.

na płetwach ustnej i miedniczej.

To find water while on land, the mummichog,

Fundulusy, by odnaleźć wodę, gdy znajdują się na lądzie,

like most amphibious fishes, is on the lookout for reflective surfaces.

tak jak większość ryb amfibii, szukają powierzchni odbijających światło.

Other species, like mosquitofish,

Gatunki takie jak gamuzje

exercise their inner ear to determine where they’re oriented on a slope,

ćwiczą swoje ucho wewnętrzne, by móc określać, w którą stronę są zwrócone.

relying on the probability that they’ll find water by moving downhill.

Zakładają, że znajdą wodę, poruszając się w dół zbocza.

Our walking catfish, meanwhile,

Tymczasem nasz clarias batrachus

uses the taste buds that coat its body for navigation.

używa kubków smakowych pokrywających jego ciało w celach nawigacyjnych.

These taste buds are concentrated in its whiskers,

Jego kubki smakowe skoncentrowane są w jego wąsach,

which whip through the air,

które latając na boki,

sensing compounds that signal the proximity and quality

pomagają wyczuwać związki określające, jak daleko i jakiej jakości

of nearby water— and prey.

jest pobliska woda i pożywienie.

The walking catfish will shimmy towards attractive volatile amino acids

Clarias batrachus porusza się w stronę lotnych aminokwasów,

while steering clear of foul waters emanating hydrogen sulfide.

jednocześnie oddalając się od śmierdzących wód, z których wydobywa się siarkowodór.

While amphibious fishes face a multitude of new challenges upon leaving the water,

Ponieważ rybie amfibie zmagają się z wieloma wyzwaniami po opuszczeniu wody,

they’ve evolved ingenious ways to overcome them.

ewolucja wyposażyła je w narzędzia do toczenia z nimi walki.

They’re resilient in the face of droughts and floods

Odporność na susze i powodzie,

and have access to new prey as well as a plan B

dostępność do pożywienia oraz plan B,

if they need to escape competitive, polluted, or unhealthy environments.

gdyby potrzebowały opuścić konkurencyjne, zanieczyszczone lub szkodliwe środowisko.

While being a “fish out of water” is generally regarded as a bad thing,

Powiedzenie “czuć się jak ryba w wodzie” odbierane jest raczej pozytywnie,

for these species, it offers an undisputed edge.

jednak dla tych gatunków nie ma to większego znaczenia.