The complex geometry of Islamic design - Eric Broug

Çeviri: Muhammed Cihan Güvel Gözden geçirme: Sancak Gülgen

In Islamic culture, geometry is everywhere.

İslam kültüründe geometri her yerde bulunur.

You can find it in mosques, madrasas, palaces and private homes.

Bunu camilerde, medreselerde, saraylarda ve evlerde görebilirsiniz.

This tradition began in the 8th century CE during the early history of Islam,

Bu gelenek MS 8. yüzyılda, İslamiyet'in ilk dönemlerinde başladı.

when craftsmen took preexisting motifs from Roman and Persian cultures

Zanaatkarlar Roma ve Pers kültürlerinden gelen motifleri aldılar

and developed them into new forms of visual expression.

ve onlardan yeni görsel ifade biçimleri geliştirdiler.

This period of history was a golden age of Islamic culture,

Tarihin bu dönemi İslam Kültürü'nün altın çağıydı:

during which many achievements of previous civilizations

Önceki medeniyetlerin birçok kazanımı

were preserved and further developed,

bu dönemde korundu ve daha da geliştirildi.

resulting in fundamental advancements in scientific study and mathematics.

Bu süreç, bilimde ve matematikte önemli gelişmeleri beraberinde getirdi.

Accompanying this was an increasingly sophisticated use of abstraction

Bu gelişmelere, İslami sanatta soyut formların ve ileri düzey geometrinin

and complex geometry in Islamic art,

gittikçe kompleks hale gelen kullanımı eşlik etti.

from intricate floral motifs adorning carpets and textiles,

Bu kullanım, halılarda ve kumaşlardaki karmaşık çiçek motiflerinden

to patterns of tilework that seemed to repeat infinitely,

sonsuza dek tekrar ediyormuş gibi görünen döşeme motiflerine kadar çeşitlenmekteydi.

inspiring wonder and contemplation of eternal order.

Bu sonsuzluk, ilahi düzene hayranlığı ve ona yönelik bir temaşayı yansıtıyordu.

Despite the remarkable complexity of these designs,

Bu tasarımlar, göze çarpan karmaşıklıklarına rağmen

they can be created with just a compass to draw circles

sadece çember çizecek bir pergel ve

and a ruler to make lines within them.

çizgi çizmeye yardımcı bir cetvel ile oluşturulabilir.

And from these simple tools emerges a kaleidoscope multiplicity of patterns.

yalnızca bu basit aletlerle kaleidoskopik bir desen çeşitliliği yaratılabilir.

So how does that work?

Peki bu nasıl yapılıyor?

Well, everything starts with a circle.

Her şey öncelikle bir çemberle başlıyor.

The first major decision is how will you divide it up?

İlk önemli tercihimiz bu çemberin nasıl bölüneceğiyle ilgili.

Most patterns split the circle into four, five or six equal sections.

Birçok desende bu çember

dört, beş veya altı eşit parçaya bölünüyor

And each division gives rise to distinctive patterns.

Ve bu üç bölünme şekli de

kendine özgü desenler ortaya çıkarıyor.

There's an easy way to determine whether any pattern is based on fourfold,

Bir desenin dört,

fivefold,

beş,

veya altı katlı simetriye sahip olup olmadığını anlamanın kolay yolu var:

or sixfold symmetry.

Most contain stars surrounded by petal shapes.

Desenlerin çoğu taç yapraklarıyla çevrelenmiş yıldızlar içeriyor.

Counting the number of rays on a starburst,

Yıldızdaki dikenleri veya

or the number of petals around it,

çevresindeki taç yaprakların sayısı

tells us what category the pattern falls into.

desenin hangi kategoride olduğunu bize söylüyor.

A star with six rays, or surrounded by six petals,

Mesela, 6 dikenli veya 6 taç yaprak tarafından çevrelenmiş bir yıldız

belongs in the sixfold category.

altı katlı desen kategorisine giriyor.

One with eight petals is part of the fourfold category, and so on.

8 taç yapraklı bir desen de 4 katlı desen kategorisinde bulunuyor, vesaire.

There's another secret ingredient in these designs:

Bu tasarımların bir gizli katkı maddesi daha var:

an underlying grid.

arka planda yer alan bir klavuz desen.

Invisible, but essential to every pattern,

bütün desenler için mutlaka gerekli gizli klavuz desen

the grid helps determine the scale of the composition before work begins,

kompozisyonun ölçülerinin belirlenmesini çalışmanın başında belirliyor,

keeps the pattern accurate,

simetrinin sapmasını önlüyor,

and facilitates the invention of incredible new patterns.

ve harikulade yeni desenlerin bulunmasını kolaylaştırıyor.

Let's look at an example of how these elements come together.

Hadi bütün bu unsurların nasıl bir araya geldiğine bir bakalım:

We'll start with a circle within a square, and divide it into eight equal parts.

Bir karenin içindeki bir çemberi

sekiz eşit parçaya bölerek başlıyoruz.

We can then draw a pair of criss-crossing lines

Sonra birbirini çapraz kesen iki çift çizgi çiziyoruz

and overlay them with another two.

ve bunların üzerine diğer iki çifti daha yerleştiriyoruz.

These lines are called construction lines,

Bunlara "tertip çizgileri" deniliyor.

and by choosing a set of their segments,

Bu çizgilerin alt kesitlerini belirleyip

we'll form the basis of our repeating pattern.

tekrar eden desenimizin temel motifini ortaya çıkarıyoruz.

Many different designs are possible from the same construction lines

Aynı tertip çizgileri üzerinden birçok ayrı tasarım ortaya çıkarmak

just by picking different segments.

sadece farklı alt kesitleri birleştirmekle mümkün.

And the full pattern finally emerges

Ve sonunda desenimizin tamamı

when we create a grid with many repetitions of this one tile

bu temel motifin birçok tekrarının yan yana getirilmesiyle ortaya çıkıyor.

in a process called tessellation.

Bu işleme "moazikleştirme" deniliyor.

By choosing a different set of construction lines,

Aynı tertip çizgilerinden farklı kesitleri seçerek,

we might have created this pattern,

bu deseni de ortaya çıkarabilirdik.

or this one.

veya bunu

The possibilities are virtually endless.

İhtimaller adeta sonsuza uzanıyor.

We can follow the same steps to create sixfold patterns

Aynı adımları 6 katlı desenler oluşturmak için de izleyebiliriz.

Altıya böldüğümüz bir çemberin üzerine tertip çizgileri çizip

by drawing construction lines over a circle divided into six parts,

daha sonra da onu mozaikleştirerek böyle bir desen ortaya çıkarabiliriz.

and then tessellating it, we can make something like this.

Here's another sixfold pattern that has appeared across the centuries

Bu altı katlı desen örneği de yüzyıllar boyunca

tüm İslam dünyasında kullanılmış

and all over the Islamic world,

including Marrakesh, Agra, Konya and the Alhambra.

Marakeş, Agra, Konya ve El Hamra bu desenin kullanıldığı yerler arasında.

Fourfold patterns fit in a square grid, and sixfold patterns in a hexagonal grid.

4 katlı desenler karesel, 6 katlı desenler altıgen bir klavuz desende şekillenir.

Fivefold patterns, however, are more challenging to tessellate

Ancak beş katlı desenleri mozaikleştirmek daha zordur,

because pentagons don't neatly fill a surface,

çünkü beşgenler bir yüzeyi düzenli biçimde dolduramazlar.

so instead of just creating a pattern in a pentagon,

Dolayısıyla sadece beşgen temelli bir desen oluşturmak yerine

other shapes have to be added to make something that is repeatable,

mozaikleştirilebilir bir düzen oluşturmak için başka şekiller de desene eklenmelidir

resulting in patterns that may seem confoundingly complex,

Böylece şaşırtıcı derecede karmaşık görünen

but are still relatively simple to create.

ancak hala yaratması nispeten kolay desenler ortaya çıkar.

Also, tessellation is not constrained to simple geometric shapes,

Ayrıca mozaikleştirme sadece basit geometrik şekillerle sınırlandırılamaz.

as M.C. Escher's work demonstrates.

Bunu M. C. Escher'in eserlerinde görebiliriz.

And while the Islamic geometric design tradition

İslami geometrik tasarım geleneği

doesn't tend to employ elements like fish and faces,

balık ve yüz gibi hayvani unsurları yansıtmama eğiliminde olmasına karşın

it does sometimes make use of multiple shapes to craft complex patterns.

karmaşık desenler oluşturmak için farklı birtakım motifleri kullanır.

This more than 1,000-year-old tradition has wielded basic geometry

Bu 1000 yıldan eski gelenek, temel geometrinin unsurlarını alıp

to produce works that are intricate, decorative and pleasing to the eye.

onları karmaşık, dekoratif ve göze hoş görünen desenler haline getirdi.

And these craftsmen prove just how much is possible

Ve bu zanaatkarlar bize yalnızca sanatsal sezgi, yaratıcılık adanmışlık

with some artistic intuition, creativity, dedication and a great compass and ruler.

ve birer cetvel ile pergelle ne kadar çok şeyin mümkün olduğunu kanıtlıyor.