The complex geometry of Islamic design - Eric Broug

Sự phức tạp trong hình học của các thiết kế Hồi giáo - Eric Broug

Translator: Chien Bui Reviewer: Ly Nguyễn

In Islamic culture, geometry is everywhere.

Trong văn hóa Hồi giáo, hình học có ở khắp mọi nơi.

You can find it in mosques, madrasas, palaces and private homes.

Bạn có thể tìm thấy hình học ở nhà thờ, trường học, cung điện và cả nhà riêng.

This tradition began in the 8th century CE during the early history of Islam,

Truyền thống này bắt đầu từ thế kỉ thứ 8 sau công nguyên,

trong thời kì đầu lịch sử Hồi giáo,

when craftsmen took preexisting motifs from Roman and Persian cultures

Khi đó các nhà điêu khắc đã lấy các họa tiết có sẵn

từ văn hóa La Mã và Ba Tư,

and developed them into new forms of visual expression.

và phát triển chúng thành những dạng hình họa mới.

This period of history was a golden age of Islamic culture,

Đây là thời đại hoàng kim của văn hóa Hồi giáo,

during which many achievements of previous civilizations

khi rất nhiều thành tựu của các nền văn minh trước đây

were preserved and further developed,

được lưu giữ và phát triển,

resulting in fundamental advancements in scientific study and mathematics.

tạo nên những tiến bộ cơ bản trong nghiên cứu khoa học và toán học.

Accompanying this was an increasingly sophisticated use of abstraction

Kèm với đó là việc tăng cường sử dụng một cách đầy tinh tế

các hình ảnh trừu tượng,

and complex geometry in Islamic art,

và các hình học phức tạp trong nghệ thuật Hồi giáo,

from intricate floral motifs adorning carpets and textiles,

từ những họa tiết hoa tinh xảo tô điểm trên thảm và vải,

to patterns of tilework that seemed to repeat infinitely,

cho đến các mẫu vẽ trên đá lát nền tưởng chừng như lặp lại đến vô tận,

inspiring wonder and contemplation of eternal order.

tạo nên cảm giác kỳ ảo

và sự chiêm nghiệm về một trật tự vĩnh hằng

Despite the remarkable complexity of these designs,

Dù các họa tiết này rất phức tạp,

they can be created with just a compass to draw circles

người ta chỉ cần dùng tới một chiếc compa để vẽ các hình tròn,

and a ruler to make lines within them.

và một chiếc thước kẻ để vẽ các đường thẳng bên trong,

And from these simple tools emerges a kaleidoscope multiplicity of patterns.

và từ những công cụ đơn giản này vô số các họa tiết kỳ ảo đã hiện ra.

So how does that work?

Vậy người ta đã làm thế nào?

Well, everything starts with a circle.

Mọi thứ bắt đầu bằng một hình tròn.

The first major decision is how will you divide it up?

Quyết định quan trọng đầu tiên là chia hình tròn thế nào?

Most patterns split the circle into four, five or six equal sections.

Hầu hết các mẫu vẽ chia hình tròn thành bốn, năm hoặc sáu phần bằng nhau.

And each division gives rise to distinctive patterns.

Và mỗi cách chia tạo nên những mẫu vẽ khác nhau.

There's an easy way to determine whether any pattern is based on fourfold,

Có một cách rất dễ để biết được một mẫu vẽ dựa trên đối xứng bậc 4.

fivefold,

bậc 5.

or sixfold symmetry.

hay bậc 6.

Most contain stars surrounded by petal shapes.

Hầu hết đều có hình cánh hoa bao quanh ngôi sao.

Counting the number of rays on a starburst,

Đếm số lượng cánh sao,

or the number of petals around it,

hay số lượng cánh hoa xung quanh ngôi sao,

tells us what category the pattern falls into.

chúng ta sẽ biết được mẫu vẽ thuộc loại gì.

A star with six rays, or surrounded by six petals,

Một ngôi sao có 6 cánh hay có 6 cánh hoa xung quanh

belongs in the sixfold category.

sẽ thuộc loại đối xứng bậc 6

One with eight petals is part of the fourfold category, and so on.

Ngôi sao có 8 cánh hoa là một phần của đối xứng bậc 4,

và vân vân.

There's another secret ingredient in these designs:

Có một thành phần bí mật khác trong những họa tiết này:

an underlying grid.

một hệ thống đường kẻ bên dưới.

Invisible, but essential to every pattern,

Vô hình, nhưng lại thiết yếu với mọi mẫu vẽ ,

the grid helps determine the scale of the composition before work begins,

các đường kẻ giúp xác định tỉ lệ của tác phẩm trước khi thực hiện,

keeps the pattern accurate,

giữ cho mẫu vẽ được chính xác,

and facilitates the invention of incredible new patterns.

và tạo thuận lợi cho việc sáng tác những mẫu vẽ mới đẹp không tưởng

Let's look at an example of how these elements come together.

Hãy xem một ví dụ về cách thức kết hợp các yếu tố này.

We'll start with a circle within a square, and divide it into eight equal parts.

Đầu tiên ta sẽ vẽ một hình tròn bên trong một hình vuông,

rồi chia hình tròn thành 8 phần bằng nhau.

We can then draw a pair of criss-crossing lines

Sau đó chúng ta có thể vẽ một cặp đường đan chéo,

and overlay them with another two.

rồi vẽ chồng lên 2 đường nữa.

These lines are called construction lines,

Các đường kẻ này gọi là các đường cấu trúc,

and by choosing a set of their segments,

và bằng việc lựa chọn một tập hợp các đoạn thẳng,

we'll form the basis of our repeating pattern.

chúng ta sẽ có được nền tảng cho mẫu vẽ lặp lại của mình.

Many different designs are possible from the same construction lines

Nhiều họa tiết khác nhau được tạo ra từ cùng một tập hợp các đường cấu trúc

just by picking different segments.

chỉ bằng việc lựa chọn những đoạn thẳng khác nhau.

And the full pattern finally emerges

Và rồi mẫu vẽ hoàn chỉnh hiện ra

when we create a grid with many repetitions of this one tile

khi chúng ta tạo ra một mạng lưới lặp đi lặp từ một "phiến đá lát"

in a process called tessellation.

theo một quy trình gọi là "lát đá hoa"

By choosing a different set of construction lines,

Bằng việc lựa chọn một tập hợp các đường cấu trúc khác,

we might have created this pattern,

chúng ta có thể tạo ra mẫu vẽ này,

or this one.

hay mẫu vẽ này

The possibilities are virtually endless.

Khả năng kết hợp gần như là vô hạn.

We can follow the same steps to create sixfold patterns

Chúng ta có thể lặp lại các bước y hệt như trên để tạo ra mẫu vẽ bậc 6

by drawing construction lines over a circle divided into six parts,

bằng cánh vẽ các đường cấu trúc trên một đường tròn có 6 phần bằng nhau,

and then tessellating it, we can make something like this.

rồi sau đó "lát gạch bông", chúng ta có thể tạo ra thứ này.

Here's another sixfold pattern that has appeared across the centuries

Đây là một mẫu vẽ bậc 6 đã xuất hiện qua nhiều thế kỷ,

and all over the Islamic world,

trên khắp thế giới Hồi giáo,

including Marrakesh, Agra, Konya and the Alhambra.

bao gồm Marrakesh, Agra, Konya và Alhambra.

Fourfold patterns fit in a square grid, and sixfold patterns in a hexagonal grid.

Các mẫu vẽ bậc 4 nằm trong một mạng lưới hình vuông,

và các mẫu vẽ bậc 6 nằm trong một mạng lưới hình lục giác.

Fivefold patterns, however, are more challenging to tessellate

Song các mẫu vẽ bậc 5 thì khó "lát gạch" hơn

because pentagons don't neatly fill a surface,

bởi vì các hình ngũ giác không lấp kín một bề mặt,

so instead of just creating a pattern in a pentagon,

vậy nên thay vì tạo ra một mẫu vẽ nằm trong một hình ngũ giác,

other shapes have to be added to make something that is repeatable,

người ta phải thêm các hình khác vào để hoạt tiết có thể lặp lại được,

resulting in patterns that may seem confoundingly complex,

khiến cho các mẫu vẽ trông có vẻ như rất rắc rối, phức tạp,

but are still relatively simple to create.

nhưng để tạo ra thì vẫn tương đối đơn giản.

Also, tessellation is not constrained to simple geometric shapes,

Ngoài ra, "lát gạch" trông không tự nhiên đối với các hình đơn giản,

as M.C. Escher's work demonstrates.

như tác phẩm của M.C. Escher đã chứng minh.

And while the Islamic geometric design tradition

Trong khi truyền thống thiết kế hình học Hồi giáo

doesn't tend to employ elements like fish and faces,

không có xu hướng sử dụng các yếu tố như cá hay mặt người,

it does sometimes make use of multiple shapes to craft complex patterns.

thì đôi khi lại sử dụng các hình ghép để tạo ra các mẫu vẽ phức tạp.

This more than 1,000-year-old tradition has wielded basic geometry

Truyền thống hơn 1000 năm tuổi này đã sử dụng hình học cơ bản

to produce works that are intricate, decorative and pleasing to the eye.

để tạo ra các tác phẩm trang trí phức tạp, đầy mãn nhãn.

And these craftsmen prove just how much is possible

Và những người thợ thủ công này đã cho thấy tài năng của họ

with some artistic intuition, creativity, dedication and a great compass and ruler.

chỉ với chút ít trực giác nghệ thuật,

sự tận tụy,

và một chiếc compa cùng với một chiếc thước tốt.