Why doesn't everyone have a jetpack? - Richard Browning

Çeviri: Ömer Faruk Zeren Gözden geçirme: Ramazan Şen

On April 12, 1961, Soviet cosmonaut Yuri Gagarin

12 Nisan 1961′de, Sovyet kozmonot Yuri Gagarin

piloted a 2,400 kilogram spacecraft in humanity’s first manned space flight.

insanlığın ilk insanlı uzay uçuşunu 2400 kiloluk bir uzay aracı ile gerçekleştirdi.

One week later, Bell Aerosystems debuted another advancement in aviation:

Bir hafta sonra, Bell Aerosystems havacılıkta bir başka ilki piyasaya sürdü.

the gas-powered rocket pack.

Gazla çalışan sırt roketi.

Capable of flying 35 meters in just 13 seconds,

Sadece 13 saniyede, 35 metre uçma yeteneğine sahip olan

the rocket pack thrilled onlookers.

bu sırt roketi seyircileri heyecanlandırdı.

But the device’s engineers were less enthused.

Lakin cihazın mühendisleri daha az heyecanlıydılar.

Despite years of cutting-edge work,

Yıllarca süren ileri teknoloji çalışmalarına rağmen,

they knew this short flight was all the rocket pack could muster.

bu sırt roketinin yapıp yapabileceğinin bu kısa uçuş olduğunu biliyorlardı.

So why was a massive spacecraft easier to send flying than a single pilot?

Peki devasa bir uzay aracını uçurmak bir pilotu uçurmaktan neden daha kolaydı?

According to Newton's laws of motion,

Newton’un hareket yasalarına göre

the physics behind flight are actually quite simple.

uçuşun ardındaki fizik aslında oldukça basitti.

All you need is a powerful enough upward force

İhtiyacınız olan şey sadece aşağı yönlü yer çekimi kuvvetine karşı koyacak

to counteract the downward force of gravity.

yukarı yönlü güçlü bir kuvvettir.

And since objects with more mass experience stronger gravitational forces,

Daha ağır kütleye sahip olan nesneler daha fazla yer çekimine maruz kaldığından

lighter objects should be easier to get off the ground.

daha hafif olan nesnelerin yerden havalanması daha kolay olmalıdır.

However, modern jet engines, our primary tool for flight,

Ama uçuş için temel aletlerimiz olan modern jet motorları

actually get more efficient the larger they are.

aslında büyüdükçe daha etkili olurlar.

Jet engines work by sucking in huge volumes of air,

Jet motorları büyük hacimde havayı emer ve sonra

and then expelling that air as quickly as possible.

bu havayı mümkün olduğunca hızlı bir şekilde dışarı atar.

While most of this actually bypasses the inner machinery,

Havanın bir çoğu aslında iç makineden geçerken

it still contributes to a huge portion of the engine's thrust.

bu motorun itme kuvvetine çok büyük bir miktarda katkı sağlar.

But the air that does enter the engine’s core gets compressed

Fakat motorun çekirdeğine giren hava

bir dizi çok yoğun pervaneden geçerek sıkışır.

by a series of tightly packed blades.

That compressed air then enters the combustion chamber,

Sıkışan bu hava sonrasında jet yakıtının gönderildiği ve

where it is injected with jet fuel and ignited.

ateşlendiği yer olan yanma odasına girer.

The heat causes the compressed air to rapidly expand,

Sıcaklık, yoğunlaşan havanın süratle büyümesine,

bursting out of the exhaust and propelling the engine forward.

egzozdan hızlıca dışarı çıkmasına ve motoru ileriye itmesine neden olur.

As air leaves the engine it also turns a turbine embedded in the exhaust nozzle.

Hava motordan çıkarken ayrıca egzoz ağzına bağlı bir türbinü de döndürür.

This turbine powers the fan and the compressor blades,

Bu türbin, pervane ve kompresör kanatçıklara güç verir

creating a cycle that maintains thrust for as long as there’s fuel to burn.

ve yakacak yakıt olduğu sürece itme gücü sağlayan bir döngü oluşturur.

The more air an engine can take in and expel the more thrust it can produce.

Motora hava giriş çıkışı ne kadar çok olursa o kadar itme kuvveti üretir.

On a modern jet, the diameter of a frontal fan is larger than a truck.

Modern bir jette, ön pervanin çapı bir kamyondan daha büyüktür.

And even spinning at relatively low speeds,

Ve diğerlerine nazaran daha düşük hızlarda dönse bile

these engines produce more than enough thrust to maintain the necessary speed

bu motorlar bir yolcu uçağını uçurmak için gereken hızı sağlamak için

for flying a passenger aircraft.

fazlasıyla itme kuvveti üretir.

But smaller engines simply can’t take in this much air.

Ama daha küçük motorlar bu kadar fazla havayı alamazlar.

For most of the 20th century, engineers couldn’t produce an engine

20. yüzyılın büyük bir bölümünde mühendisler,

small and light enough for an individual to wear,

bir kişinin giyebileceği kadar küçük ve hafif,

yet powerful enough to lift itself alongside its pilot and fuel.

lakin pilotu ve yakıtı kaldıracak kadar güçlü bir motor üretemediler.

Designs could only carry enough fuel for 30 seconds of flight,

Tasarımlar sadece 30 saniyelik uçuşa yetecek kadar bir yakıt taşıyabiliyordu

and when airborne, the powerful thrust in a single direction

ve havadayken tek bir yöndeki güçlü itme kuvveti

made jetpacks difficult and dangerous to control.

sırt roketlerini kontrol etmeyi zor ve tehlikeli bir hâle getirdi.

But the new millennium brought advances in materials, manufacturing,

Ama bu yeni bin yıllık dönemde, araç gereçlerde, üretimde

and computing technology,

ve bilgisayar teknolojisinde yaşanan gelişmeler

including systems which could manage fuel injection with incredible precision.

yakıt enjeksiyonunu inanılmaz duyarlılıkla yönetebilen sistemler sağladı.

Together, these dramatically improved the fuel efficiency

Bunlar hep birlikte yakıt verimliliğini

ve jet motorlarlarının güç/ağırlık oranını önemli ölçüde geliştirdi.

and power-to-weight ratio of jet engines.

By 2016, micro-engines the size of a coffee can

2016 yılına gelindiğinde, bir kahve kavanozu büyüklüğündeki

and weighing less than 2kg

ve 2 kilogramdan daha az olan bu mikro motorlar

could achieve 220 Newtons of force.

220 Newton gücüne ulaşabilir.

This was when an English engineer named Richard Browning

Richard Browning isimli İngiliz bir mühendis

saw the opportunity to create a new kind of lightweight jetpack.

ağır olmayan yeni türde bir sırt roketini yapma fırsatı gördü.

In addition to a single engine strapped to the back,

Sırta bağlanmış tek bir motora ek olarak

this so-called Jet Suit involved a pair of micro-engines on each arm

Jet Suit denilen bu araç, her kolda bir çift mikro motor içermesinin yanı sıra

to split and balance the thrust.

itişi bölmeyi ve dengelemeyi sağlıyordu.

Working with the back engine, these provided three-points of stability,

Arka motor ile çalışan bu araçın üç noktada denge sağlamasını bazı pilotlar

which some pilots describe as being akin to comfortably leaning on crutches

bir arkadaşınız sırtınızı desteklerken koltuk değneklerine

while a friend supports your back.

rahatça yaslanmaya benzetiyordu.

It may seem complicated to manage all these engines at once,

Tüm bu motorları aynı anda yönetmek karmaşık görünebilir fakat

but many pilots master it in less than a day

çoğu pilot başka bir gelişmiş bilgisayar sistemi olan beyinlerinin yardımıyla

with the help of another advanced computer system— their brain.

bir günden daha az bir sürede bu konuda uzman hâle gelebilir.

Various brain regions and multiple sensory systems

Çeşitli beyin bölgeleri ve çok yönlü duyusal sistemler,

perfectly calibrate our sense of balance and spatial orientation,

mükemmel bir şekilde denge duyumuzu, mekansal yönelmemizi ayarlayarak

helping pilots smoothly direct their flights.

pilotun uçuşunu sorunsuz bir şekilde yönlendirmesine yardımcı olur.

Slight movements of the arms allow operators to increase and decrease lift,

Kolların hafif hareketleri operatorün yükselmesini ve alçalmasını,

quickly turn in mid-air, or glide forward for up to 5 minutes.

havada hızla dönmesine veya 5 dakikaya kadar havada süzülmesine olanak sağlar.

This technology is still fairly new,

Bu teknoloji hâlâ oldukça yeni ve

and without major advances in fuel efficiency and engine technology,

yakıt verimliliği ve motor teknolojisinde büyük gelişmeler olmadan

don’t expect to have a jetpack of your own any time soon.

yakın zamanda kendi sırt roketinize sahip olmayı ümit etmeyin.

But if reaching for the sky already got us this far,

Lakin gökyüzüne ulaşma arzusu bizi buralara kadar getirdiyse

who knows where we'll fly next?

ilerde nereye uçacağımızı kim bilebilir?