Mysteries of vernacular: X-ray - Jessica Oreck and Rachael Teel

Çeviri: Arda Yegül Gözden geçirme: Sevkan Uzel

Mysteries of vernacular:

Dilin Gizemleri

X-ray,

X-ışını:

a form of electromagnetic radiation

Katıların içinden geçebilen

capable of penetrating solids.

bir elektromanyetik ışınım türü.

The word X-ray harkens back

X-ışını sözcüğü,

17. yüzyılda yaşamış olan

to the work of Rene Descartes,

a French philosopher,

Fransız felsefeci,

mathematician,

matematikçi ve yazar

and writer in the 17th century.

Rene Descartes’ın çalışmalarına dayanır.

One of Descartes innumerable contributions

Descartes’ın sayılar dünyasına yaptığı sayısız katkılardan biri,

to the world of numbers

was the invention of a simple yet brilliant convention

günümüzde çoğu insan tarafından kanıksanmış olan

most people take for granted today:

basit ama parlak bir uzlaşımın icadıydı:

the representation of unknowns

Denklemlerde, bilinmeyenlerin

within an equation as X, Y, and Z.

x, y ve z olarak gösterilmesi.

When the German scientist Wilhelm Rontgen

Alman bilimci Wilhelm Röntgen,

discovered what we now call X-rays

bugün X-Işınları dediğimiz şeyi

in the late 19th century,

19.yüzyılın sonlarında keşfettiğinde,

he gave them the name X-strahlen.

onlara "X-Strahlen" adını vermişti.

Strahlen is German for shine,

"Strahlen", Almanca’da parıltı anlamındadır.

and X, of course, represented the unknown nature

X ise elbette, Röntgen'in keşfettiği ışınımın

bilinmeyen yapısını temsil ediyordu;

of the radiation Rontgen had discovered,

the X-factor, so to speak.

yani X-etkeni denilebilir.

The English translation maintained the X

İngilizce'ye çevrilirken X korundu;

but replaced the German shine with ray,

ancak Almanca parıltı yerine,

meaning a beam of light.

ışık demeti anlamındaki ışın geldi.

Coincidentally, in mathematics,

Ne tesadüf ki, matematikte ışın sözcüğü,

the word ray refers to a line

bir başlangıç noktasından sonsuza uzanan,

with a point of origin that has no end

yani sonu olmayan bir çizgiyi ifade eder;

and extends to infinity,

bringing us neatly back to the unknown.

ki bu da bizi yine bilinmezliğe getiriverir.

Today we understand what X-radiation is,

Bugün X-Işınımının ne olduğunu biliyoruz

and in spite of the humble objections

ve kâşifinin alçakgönüllü itirazlarına rağmen,

of its discoverer,

it is also commonly called Rontgen Radiation,

ona sık sık Röntgen Işınımı da diyerek,

eliminating with the X

yapısının temelindeki gizem olan X'i ortadan kaldırmış bulunuyoruz.

the fundamental mystery of its nature.