Mysteries of vernacular: X-ray - Jessica Oreck and Rachael Teel

Tłumaczenie: A. Konstancja Wiszniewska Korekta: Rysia Wand

Mysteries of vernacular:

Tajemnice języka potocznego:

promieniowanie X czyli rentgenowskie

X-ray,

a form of electromagnetic radiation

to promieniowanie elektromagnetyczne,

capable of penetrating solids.

zdolne przenikać ciała stałe.

The word X-ray harkens back

Nazwa "promienie X" nawiązuje

to the work of Rene Descartes,

do prac Kartezjusza,

a French philosopher,

francuskiego filozofa,

mathematician,

matematyka,

and writer in the 17th century.

i pisarza z XVII wieku.

One of Descartes innumerable contributions

Pośród wielu zasług Kartezjusza

to the world of numbers

dla świata liczb

was the invention of a simple yet brilliant convention

było wynalezienie prostej, acz genialnej konwencji,

most people take for granted today:

obecnie uważanej za oczywistą:

the representation of unknowns

przypisanie niewiadomym

within an equation as X, Y, and Z.

w równaniu liter X, Y i Z.

When the German scientist Wilhelm Rontgen

Kiedy niemiecki naukowiec Wilhelm Roentgen

discovered what we now call X-rays

odkrył znane nam dziś promieniowanie

in the late 19th century,

pod koniec XIX wieku,

he gave them the name X-strahlen.

dał mu nazwę X-strahlen.

Strahlen is German for shine,

Strahlen to po niemiecku blask,

and X, of course, represented the unknown nature

a X oznaczało nieznaną naturę

of the radiation Rontgen had discovered,

promieniowania odkrytego przez Roentgena,

the X-factor, so to speak.

taki czynnik X, można by rzec.

The English translation maintained the X

Angielskie tłumaczenie zachowało X,

but replaced the German shine with ray,

ale niemiecki "błysk" zastąpiono słowem ray,

meaning a beam of light.

oznaczającym wiązkę światła.

Coincidentally, in mathematics,

W matematyce

the word ray refers to a line

słowo "ray" odnosi się do półprostej,

with a point of origin that has no end

która ma początek, nie ma końca,

and extends to infinity,

i ciągnie się w nieskończoność,

bringing us neatly back to the unknown.

zgrabnie nawiązując znów do niewiadomej.

Today we understand what X-radiation is,

Dzisiaj rozumiemy promieniowanie X

and in spite of the humble objections

i mimo obiekcji

of its discoverer,

skromnego odkrywcy,

it is also commonly called Rontgen Radiation,

nazywamy je promieniowaniem Roentgena,

eliminating with the X

razem z X eliminując

the fundamental mystery of its nature.

zagadkę leżącą u podstaw jego natury.