A day in the life of an ancient Babylonian business mogul - Soraya Field Fiorio

1,161,173 views ・ 2021-01-07

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Sena Azizoğlu Gözden geçirme: Nihal Aksakal
00:07
As dawn breaks in the Babylonian city of Sippar,
0
7812
3220
Babil şehri Sippar’da şafak sökerken
00:11
Beltani receives an urgent visit from her brother.
1
11032
3540
erkek kardeşi acil bir durum için Beltani’yi ziyarete gelir.
00:14
It’s 1762 B.C.E., during the reign of King Hammurabi.
2
14572
5050
Kral Hammurabi’nin saltanatında, M. Ö. 1762 yılındayız.
00:19
Beltani is a naditu— a priestess and businesswoman,
3
19622
4180
Beltani bir naditu.
Yani doğduğunda tapınağa vaat edilen bir rahibe ve iş kadını.
00:23
promised to the temple at birth.
4
23802
2540
00:26
At puberty, she changed her name
5
26342
2192
Ergenlik çağında adını değiştirip
00:28
and gained her elevated naditu status in a ceremony where a priest
6
28534
4620
bir rahibin alametler için kurban edilmiş bir hayvanın iç organlarını
incelediği bir törende yüce naditu statüsünü kazandı.
00:33
examined the entrails of a sacrificed animal for omens.
7
33154
4061
00:37
The naditu are an esteemed group drawn from Babylonia’s most affluent families.
8
37215
5330
Naditular, Babil’in en zengin ailelerinden bir araya getirilen saygın bir gruptur.
00:42
Though the rules are different for naditu in each city,
9
42545
3040
Nadituların uyması gereken kurallar şehirden şehre değişse de
00:45
in Sippar they are celibate and never marry.
10
45585
3110
Sippar’daki naditular asla evlenmeyip bekar kalırlar.
00:48
They live inside the gagum, a walled area inside the temple complex,
11
48695
4846
Tapınak kompleksinde gagum adında duvarlarla çevrilmiş bir bölgede yaşarlar.
00:53
but are free to come and go, and receive visitors.
12
53541
3220
Dışarı çıkmalarına ve ziyaretçi kabul etmelerine izin verilir.
00:56
Beltani owns barley fields and a tavern.
13
56761
3600
Beltani’nin arpa tarlaları ve bir tavernası vardı.
01:00
Her brother manages these businesses while she fulfils her duties as a priestess.
14
60361
5371
Kendisi rahibelik görevini yerine getirirken
erkek kardeşi de bu yerleri işletiyordu.
01:05
This morning, he makes a troubling accusation:
15
65732
3030
Erkek kardeşi bu sabah tedirgin edici bir iddiada bulunmaktaydı.
01:08
her tavern keeper has been diluting wine with water.
16
68762
3850
Tavernacı şarabı suyla seyreltiyordu.
01:12
If true, this means she’s been undermining the business Beltani relies on
17
72612
4772
Eğer bu doğruysa, tavernacı yaşlılığında Beltani’yi destekleyecek
01:17
to sustain her in old age.
18
77384
2480
bu işletmeye zarar veriyordu.
01:19
But the consequences would be even higher for the tavern keeper:
19
79864
3850
Ancak bunun cezası tavernacı için çok daha ağır olabilirdi.
01:23
the punishment of diluting wine is death by drowning.
20
83714
4650
Şarabı sulandırmanın cezası boğularak ölümdü.
01:28
The temple court is meeting this afternoon.
21
88364
2530
Tapınak mahkemesi bugün öğleden sonra toplanacaktı.
01:30
Beltani has just a few short hours
22
90894
2410
Bu iddiaların doğru olup olmadığını öğrenmek için
01:33
to find out whether there’s any truth to these allegations.
23
93304
3070
Beltani’nin sadece birkaç saati vardı.
01:36
But she can’t go to the tavern to investigate.
24
96374
2350
Ancak olayı soruşturmak için tavernaya gidemezdi.
01:38
Taverns are off limits for priestesses, even priestesses who own them.
25
98724
5141
Tavernanın sahibi olsa bile rahibelerin tavernaya gitmesi yasaktı.
01:43
She could be burned to death for entering.
26
103865
2460
Tavernaya girdiği için yakılarak öldürülebilirdi.
01:46
So she sends for the tavern keeper to meet her at the temple of Shamash,
27
106325
4675
Bu nedenle tavernacıyı görüşmek için
Sippar’ın koruyucu tanrısı Şamaş′ın tapınağına çağırdı.
01:51
the patron god of Sippar.
28
111000
2850
01:53
The temple is a stepped pyramid called a ziggurat,
29
113850
3050
20 mil uzaktan gözle görülebilen şehrin kalbindeki bu tapınak
01:56
in the heart of the city and visible from twenty miles away.
30
116900
4000
ziggurat adı verilen basamaklı tarzda bir piramitti.
02:00
It symbolically connects heaven and earth
31
120900
2890
Sembolik olarak cenneti ve dünyayı birbirine bağlayan bu tapınak
02:03
and is viewed as the literal home of the god Shamash,
32
123790
3520
insanlığa kanunnameleri bahşeden
02:07
who gave humanity the code of laws
33
127310
2035
ve Babil tapınağının yargıcı olan Şamaş’in gerçek evi olarak görülüyordu.
02:09
and is the judge of the Babylonian pantheon.
34
129345
3260
02:12
Beltani leaves an offering of bread and sesame oil in a private room.
35
132605
4580
Baltani adak olarak özel bir odaya ekmek ve susam yağı bıraktı.
02:17
She never enters the inner chamber of the temple where the god lives,
36
137185
3670
Tanrının yaşadığı ve sadece yüce rahibeler ile kralların girebildiği
02:20
a place so holy only high priestesses and kings visit.
37
140855
5237
kutsal bir yer olan tapınağın iç odasına girmedi.
02:26
Outside, worshippers play music and leave gifts,
38
146092
3780
İbadet eden kişiler dışarıda müzik çalıyor ve hediyeler bırakıyorlardı.
02:29
which are later collected and used to feed temple workers, including the naditu.
39
149872
4953
Bu hediyeler daha sonra toplanarak
naditular ile diğer tapınak çalışanlarının yemekleri için kullanılıyordu.
02:34
The tavern keeper is waiting with grim news.
40
154825
3200
Tavernacı kötü haberlerle onu beklemekteydi.
02:38
She says Beltani’s brother has been altering the weights
41
158025
3213
Beltani’nin kardeşinin müşterileri dolandırmak için
ödemeleri ölçerken kullanılan ağırlıklarda oynama yaptığını söylüyordu.
02:41
used to measure payments to cheat customers.
42
161238
2880
02:44
When the tavern keeper confronted him,
43
164118
1980
Tavernacı kardeşiyle yüzleştiğindeyse
02:46
he falsely accused her of watering down the wine.
44
166098
3090
haksız yere onu şarabı sulandırmakla suçlamıştı.
02:49
If true, Beltani’s brother is the dishonest one—
45
169188
3390
Eğer bu doğruysa asıl sahtekar Beltani’nin kardeşiydi.
02:52
and altering weights is another crime punishable by death.
46
172578
3950
Ayrıca, ağırlıkları değiştirmenin cezası da ölümdü.
02:56
Beltani is running out of time to get to the bottom of this.
47
176528
3570
İşin aslını öğrenmek için Beltani’nin vakti azalıyordu.
03:00
Though she can’t go to the tavern,
48
180098
1660
Tavernaya gidemese bile
03:01
she can check on the barley fields her brother manages
49
181758
3090
kardeşinin başında durduğu arpa tarlalarına gidip
03:04
to see if he’s been honest there.
50
184848
2110
orada da sahtekarlık yapıp yapmadığını kontrol edebilirdi.
03:06
In the granary, she sees much more grain than he reported to her.
51
186958
4528
Ambarda kardeşinin ona bildirdiğinden çok daha fazla tahıl olduğunu görür.
03:11
He’s been cheating her out of her share.
52
191486
2570
Demek ki kardeşi onun payını çalıyordu.
03:14
Like all naditu in Sippar,
53
194056
2100
Sippar’daki bütün naditular gibi
03:16
Beltani inherited the same portion of her father’s property as her brother.
54
196156
4557
Beltani’ye de babasının servetinden kardeşiyle aynı oranda pay düşmüştü.
03:20
These were rare circumstances for women in a time and place
55
200713
4000
Bu, mirasın sadece erkeklere hak görüldüğü bir zaman ve yerde
03:24
where property passed through men.
56
204713
2120
nadir rastlanan bir durumdu.
03:26
Still, their families didn’t always honor their rights.
57
206833
4000
Ancak aileleri, bu haklarını her zaman onlara teslim etmezlerdi.
03:30
Although naditu traditionally went into business with male relatives,
58
210833
4130
Naditular geleneksel olarak erkek akrabalarıyla iş kursalar da
03:34
the law stated they can choose someone else
59
214963
3060
kanun, kardeşlerin ve amcaların görevlerini yerine getirmediği durumlarda
03:38
if their brothers or uncles weren’t up to the task.
60
218023
3370
başka birilerini seçmelerine izin vermekteydi.
03:41
With the evidence she needs, she hurries to court.
61
221393
3070
Beltani elindeki bu kanıtla aceleyle mahkemeye gider.
03:44
A judge presides over the temple court along with two naditu—
62
224463
3410
Tapınak mahkemesine bir yargıcın yanı sıra
03:47
the overseer of the gagum and a scribe.
63
227873
2960
gagumun nezaretçisi ile katibe olarak görev yapan iki naditu başkanlık ediyordu.
03:50
Beltani asks to remove her brother as her business manager,
64
230833
3610
Beltani, ambarı kardeşinin servetini kötü yönettiğine dair kanıt olarak göstererek
03:54
citing the granary as evidence that he is mismanaging her properties.
65
234443
4177
kardeşinin işletmeci görevinden alınmasını talep eder.
03:58
The judge grants her request.
66
238620
2160
Yargıç bu talebini kabul eder.
04:00
The scribe records the new contract in cuneiform into a wet clay tablet,
67
240780
4929
Katibe yeni anlaşmayı ıslak bir kil tablet üzerine çivi yazısıyla kaydeder.
04:05
and the matter is settled.
68
245709
1830
Böylelikle sorun çözülmüş olur.
04:07
She's protected her income and spared her brother’s life
69
247539
3320
Hem kendi gelirini korumuş hem de suçunun büyüklüğünü saklayarak
04:10
by withholding the true extent of his crimes.
70
250859
3240
kardeşinin hayatını kurtarmış olur.
04:14
Perhaps it is time to adopt a younger priestess:
71
254099
3410
Belki de mirasını bırakabileceği, yaşlandığında ona bakacak
04:17
someone to take care of her in old age and inherit her property,
72
257509
4245
ve işlerine daha iyi yardım edebilecek
04:21
who might do a better job of helping with her business.
73
261754
3300
genç bir rahibeyi yanına almanın vakti çoktan gelmişti.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7