A day in the life of an ancient Babylonian business mogul - Soraya Field Fiorio

Translator: Peter Harry_Alexander Nguyen Reviewer: Hoàng Trung Lê

As dawn breaks in the Babylonian city of Sippar,

Khi bình minh hé rạng ở thành phố Sippar của Babylon,

Beltani receives an urgent visit from her brother.

Beltani có một chuyến thăm gấp từ anh trai.

It’s 1762 B.C.E., during the reign of King Hammurabi.

Vào năm 1762 trước công nguyên, dưới sự trị vì của vua Hammurabi.

Beltani is a naditu— a priestess and businesswoman,

Beltani là một naditu - vừa là nữ tu và doanh nhân,

promised to the temple at birth.

theo như sắp đặt lúc mới sinh ở một ngôi đền.

At puberty, she changed her name

Cô đổi tên khi đang dậy thì

and gained her elevated naditu status in a ceremony where a priest

và chính thức thành một naditu qua một buổi lễ

mà thầy tế sẽ suy đoán điềm rủi từ nội tạng của tế vật.

examined the entrails of a sacrificed animal for omens.

The naditu are an esteemed group drawn from Babylonia’s most affluent families.

Naditu là nhóm người có thanh thế xuất thân từ gia đình giàu có ở Babylon.

Though the rules are different for naditu in each city,

Mặc dù luật lệ với naditu ở mỗi thành phố lại khác nhau,

in Sippar they are celibate and never marry.

song ở Sippar, họ không được lập gia đình.

They live inside the gagum, a walled area inside the temple complex,

Họ sống trong gagum, một nơi kín cổng cao tường trong khuôn viên đền thờ,

but are free to come and go, and receive visitors.

nhưng được tự do đi lại và đón khách.

Beltani owns barley fields and a tavern.

Beltani sở hữu các cánh đồng lúa mạch và một quán rượu.

Her brother manages these businesses while she fulfils her duties as a priestess.

Anh trai cô quản lý việc kinh doanh

trong khi cô hoàn thành nhiệm vụ nữ tu.

This morning, he makes a troubling accusation:

Sáng hôm nay, anh ta cáo buộc rất nghiêm trọng rằng:

her tavern keeper has been diluting wine with water.

quản lý quán rượu đã pha loãng rượu với nước.

If true, this means she’s been undermining the business Beltani relies on

Nếu đúng sự thật thì quán rượu đang bị phá hoại

và nguồn tiền dưỡng già của cô cũng thế.

to sustain her in old age.

But the consequences would be even higher for the tavern keeper:

Nhưng hậu quả lại càng nghiệm trọng hơn cho quản lý quán rượu:

the punishment of diluting wine is death by drowning.

hình phạt cho tội pha loãng rượu là chết đuối.

The temple court is meeting this afternoon.

Buổi chiều sẽ có một phiên toà tại đền thờ

Beltani has just a few short hours

Beltani chỉ có vài giờ

to find out whether there’s any truth to these allegations.

để tìm ra rằng lời buộc tội có phải sự thật.

But she can’t go to the tavern to investigate.

Nhưng cô không được vào quán để điều tra.

Taverns are off limits for priestesses, even priestesses who own them.

Nữ tu không được vào quán rượu kể cả khi sở hữu quán.

She could be burned to death for entering.

Nếu trái lệnh sẽ bị hoả thiêu.

So she sends for the tavern keeper to meet her at the temple of Shamash,

Vì thế, cô gặp quản lý quán rượu ở đền Shamash,

vị thần bảo hộ của Sippar.

the patron god of Sippar.

The temple is a stepped pyramid called a ziggurat,

Đền ziggurat có hình dáng một kim tự tháp với bậc thềm,

in the heart of the city and visible from twenty miles away.

ở trung tâm thành phố và có thể được nhìn thấy từ 20 dặm.

It symbolically connects heaven and earth

Ziggurat là biểu tượng kết nối trời đất

and is viewed as the literal home of the god Shamash,

và đây được xem là ngôi nhà của Shamash,

who gave humanity the code of laws

vị thần ban hành luật lệ cho nhân gian

and is the judge of the Babylonian pantheon.

và là thẩm phán đền patheon của Babylon.

Beltani leaves an offering of bread and sesame oil in a private room.

Beltani dâng thánh lễ bánh mì và dầu mè tại phòng riêng.

She never enters the inner chamber of the temple where the god lives,

Cô không được vào trong đền nơi các vị thần trú ngụ,

a place so holy only high priestesses and kings visit.

một nơi rất linh thiêng mà chỉ có các nữ tu tối cao và vua mới được vào.

Outside, worshippers play music and leave gifts,

Bên ngoài, người thờ cúng sẽ chơi nhạc, dâng thánh lễ,

which are later collected and used to feed temple workers, including the naditu.

tất cả sẽ được tập hợp lại và ban cho người trong đền, gồm cả naditu.

The tavern keeper is waiting with grim news.

Quản lý quán rượu đang chờ đợi với một tin dữ.

She says Beltani’s brother has been altering the weights

Cô nói rằng anh của Beltani đã cân gian tiền

used to measure payments to cheat customers.

để lừa khách hàng.

When the tavern keeper confronted him,

Khi bị quản lý quán rượu phát giác,

he falsely accused her of watering down the wine.

anh ta vu cáo cô pha loãng rượu với nước.

If true, Beltani’s brother is the dishonest one—

Nếu đúng như vậy, anh trai của Beltani mới là người gian dối

and altering weights is another crime punishable by death.

và tội cân gian sẽ bị tử hình.

Beltani is running out of time to get to the bottom of this.

Beltani không còn nhiều thời gian nữa để điều tra gốc rễ sự tình.

Though she can’t go to the tavern,

Mặc dù cô không thể vào quán rượu,

she can check on the barley fields her brother manages

cô có thể kiểm tra cánh đồng lúa mạch mà anh trai mình quản lý

to see if he’s been honest there.

để xem anh ta có thành thật ở đấy không.

In the granary, she sees much more grain than he reported to her.

Cô nhận ra lượng thóc trong kho nhiều hơn so với những gì anh trai kê khai.

He’s been cheating her out of her share.

Anh ta đã biển thủ lượng thóc của Beltani.

Like all naditu in Sippar,

Như mọi naditu tại Sippar,

Beltani inherited the same portion of her father’s property as her brother.

Beltani và anh của cô thừa hưởng lượng tài sản cha cô để lại là như nhau.

These were rare circumstances for women in a time and place

Đây là điều hiếm gặp với phụ nữ lúc bấy giờ

where property passed through men.

khi chỉ có nam mới có quyền thừa kế.

Still, their families didn’t always honor their rights.

Nhưng gia đình cô lại không coi trọng luật lệ.

Although naditu traditionally went into business with male relatives,

Mặc dù naditu có thể hợp tác kinh doanh với người thân nam,

the law stated they can choose someone else

luật cho phép họ được chọn người khác

if their brothers or uncles weren’t up to the task.

nếu anh trai hay chú không đủ khả năng.

With the evidence she needs, she hurries to court.

Với tất cả bằng chứng mình cần, cô liền trình lên toà.

A judge presides over the temple court along with two naditu—

Tại phiên toà sẽ có một thẩm phán với hai naditu -

the overseer of the gagum and a scribe.

một người cai quản gagum, người còn lại là thư ký.

Beltani asks to remove her brother as her business manager,

Beltani muốn tước chức quản lý của anh

citing the granary as evidence that he is mismanaging her properties.

với bằng chứng là kho thóc mà anh Beltani đã biển thủ.

The judge grants her request.

Thẩm phán chấp nhận lời đề nghị.

The scribe records the new contract in cuneiform into a wet clay tablet,

Thư ký ghi lại hợp đồng bằng chữ hình nêm lên phiến đất sét,

and the matter is settled.

và mọi việc được giải quyết.

She's protected her income and spared her brother’s life

Beltani đã bảo vệ được tài sản và bảo toàn tính mạng cho anh trai

by withholding the true extent of his crimes.

qua việc che giấu một phần sự thật về tội lỗi của anh trai.

Perhaps it is time to adopt a younger priestess:

Có thể đây là thời gian để nhận nuôi một nữ tu mới,

someone to take care of her in old age and inherit her property,

một người để chăm sóc cô khi về già và thừa kế tài sản của cô,

who might do a better job of helping with her business.

và có năng lực quản lý kinh doanh.