Attack of the killer algae - Eric Noel Muñoz

Çeviri: Giray Başbuğ Gözden geçirme: Can Boysan

We've all seen the movies where a monster,

Hepimiz bir bilim adamı sayesinde,

created by a scientist in a laboratory,

laboratuvarda doğan bir canavarın,

escapes to wreak havoc on the outside world.

dünyayı kasıp kavurduğu filmleri görmüşüzdür.

But what if the monster was not some giant rampaging beast,

Peki ya bu canavar şehir yok eden dev ve öfkeli bir yaratık değil de,

destroying a city, but just a tiny amount of seaweed

tüm kıyı ekosistemini yok edebilecek potansiyeldeki

with the potential to disrupt entire coastal ecosystems?

bir avuç su yosunu olsaydı?

This is the story of Caulerpa taxifolia,

Bu, özünde doğal olarak ortaya çıkan

originally a naturally occurring seaweed

ve tropikal sulara özgü bir su yosunu olan

native to tropical waters.

"Caulerpa taxifolia"nın hikâyesi.

In the 1980s, one strain was found to thrive in colder environments.

1980'lerde bu canlının daha soğuk ortamlarda yetişebilen bir türü bulundu.

This trait, combined with its beautiful, bright green color

Güzel, parlak yeşil rengiyle birleşen özelliği

and ability to grow quickly without maintenance

ve bakıma ihtiyacı olmadan hızlı yetişebilmesi,

made it ideal for aquariums, which it helped keep clean

sudaki besinleri ve kimyasalları tüketerek

by consuming nutrients and chemicals in the water.

temiz tuttuğu akvaryumlar için birebirdi.

Further selective breeding made it even heartier,

İleri seçici çoğaltma, onu daha zinde yaptı

ve hemen sonra, akvaryumlarda dünya çapında kullanılmaya başladı.

and soon it was used in aquariums around the world.

But it was not long before a sample of this

Ancak bu akvaryumda yetişmiş süper algden bir parçanın Akdeniz'de,

aquarium-developed super algae

turned up in the Mediterranean Sea

near the famed Oceanographic Museum of Monaco.

ünlü Monako Oşinografi Müzesi'nin yakınlarında

ortaya çıkması uzun sürmedi.

The marine biologist who found it believed that

Deniz biyologları bu su yosununu

the museum had accidentally realeased it into the ocean

müzenin akvaryum sularıyla beraber

kazara okyanusa saldığını düşünürken

along with aquarium waters,

while museum directors claimed

müze yöneticileri, bölgeye okyanus akıntılarıyla

it had be carried into the area by ocean currents.

geldiğini iddia etti.

Regardless of how it ended up there,

Nasıl ortaya çıktığı önemli olmaksızın,

the non-native Caulerpa multiplied rapidly,

yabancı Caulerpa'nın sayısı hızla ikiye katlandı.

having no natural predators

Salgıladığı balıkları uzak tutan bir toksin sayesinde

due to releasing a toxin that keeps fish away.

doğal avcıları yoktu.

And like some mythical monster, even a tiny piece that broke off

Tıpkı efsanevi bir canavar gibi, kopmuş en ufak bir parça bile

could grow into a whole new colony.

tamamen yeni bir koloniye dönüşebilirdi.

Through water currents and contact with boat anchors and fishing lines,

Dalgalarla, bot çapalarıyla ve oltalarla temas sonucu parçalanarak

it fragmented and spread throughout Mediterranean coastal cities

Akdeniz kıyı şehirlerine yayılıp

covering coral reefs.

mercan resiflerini kapladı.

So what was the result of this invasion?

Peki bu istilanın neticesi neydi?

Well, it depends on who you ask.

Kime sorduğunuza göre değişir.

Many scientists warned that the spread of Caulerpa

Varlığını ilk keşfeden

ve ona Katil Yosun ismini veren biyologun içinde olduğu

reduces biodiversity by crowding out native species of seaweed

birçok bilim insanı Caulerpa'nın yayılımının

that are eaten by fish,

balıkların tükettiği su yosunlarına yer bırakmayarak

with the biologist who first discovered its presence dubbing it

biyoçeşitliliği azalttığına dair uyarılarda bulundu.

Killer Algae.

Other studies instead claim

Bunların aksine,

aslında diğer çalışmalar yosunun kimyasal kirleticileri yok ederek

that the algae actually had a beneficial effect

by consuming chemical pollutants --

olumlu bir etkisinin olduğunu öne sürdü -

one reason the aquariums strain was developed.

zaten akvaryumların gelişme sebebi buydu.

But the disruption of a natural ecosystem

Ancak doğal bir eko sistemin

by an introduced foreign species

yabancı bir türle bozulmaya uğraması

can have unpredictable and uncontrollable effects

hemen görülemeyen, tahmin edilemez

that may not be immediately visible.

ve kontrolsüz etkilere sahip olabilir.

So when Culerpa taxifolia was discovered

Böylece Caulerpa taxifolia, 2000'de

at Carlsbad's Agua Hedionda Lagoon,

San Diego civarındaki

near San Diego in the year 2000,

Agua Hedionda Lagoon, Carlsbad'de

having most likely come from the dumping

büyük olasılıkla bir akvaryum suyunun

of home aquarium water into a connecting storm drain,

kanalizasyona dökülmesi sonucu bulunduğunda

it was decided to stop it before it spread.

yayılmadan önce önüne geçme kararı alındı.

Tarps were placed over the Culerpa colonies

Caulerpa kolonisinin üzerine muşambalar gerildi

and chlorine injected inside.

ve içeriye klor enjekte edildi.

Although this method killed

Bu yöntem, muşamba altındaki

all other marine life trapped under the tarps,

tüm canlı hayatını bitirmiş olsa da

it did succeed in eradicating the algae

yosunun kökünü kazımakta başarılı oldu

and native eelgrass was able to emerge in its place.

ve yerini yerli deniz çayırı almayı başardı.

By responding quickly, authorities in California

Hızlı bir cevap sayesinde Kaliforniya yetkilileri

were able to prevent Culerpa from propagating.

Caulerpa'nın yayılışını önlemeyi başardılar.

But another occurrence of the strain,

Ancak türün başka bir vakasında,

in the coastal wetlands of southeast Australia,

Güneydoğu Avustralya'nın kıyı sulak alanlarında

kontrolsüz olarak yayılmasına olanak tanındı.

was left unchecked and allowed to spread.

And unfortunately, a tarp cannot cover the Mediterranean Sea

Ne yazık ki, bir muşamba Akdeniz'i

or the Australian coast.

ya da Avustralya kıyısını kaplayamaz.

Invasive species are not a new problem,

İstilacı türler yeni bir sorun değil,

elbette doğal olarak gerçekleşebilir.

and can indeed occur naturally.

But when such species are the results of

Ancak, eğer bu türler, insan eliyle seçici çoğaltmanın

human directed selective breeding or genetic modification

veya genetik mühendisliğinin sonucu olarak

and then released into the natural environment,

ortaya çıkıp doğal ortama bırakıldıysa

their effect on ecosystems

ekosistemler üzerindeki etkileri

can be far more radical and irreversible.

çok daha köklü ve geri alınamaz olabilir.

With the proliferation of new technologies

Yeni teknolojilerin yaygınlaşmasıyla

and multiple threats to the environment,

ve çevreye karşı çeşitli tehditlerle

it is more important than ever for scientists

bilim insanlarının riskleri ve tehlikeleri izleyip değerlendirmesi

to monitor and evaluate the risks and dangers,

her zamankinden daha önemli.

and for the rest of us to remember

Bizim unutmamamız gereken ise

that what starts in our backyard

arka bahçemizde başlayan şey

can effect ecosystems half a world away.

dünyanın öbür ucundaki eko sistemleri etkileyebilir.