Plato's allegory of the ring - Alex Gendler

Çeviri: Gul Karlidag Gözden geçirme: Yiğit Yıldırım

A ring with supernatural abilities tempts its beholder with power.

Doğaüstü güçlere sahip bir yüzük takanı gücüyle baştan çıkarır.

But there are no hobbits, dwarves, or Valkyries in this tale.

Fakat bu hikayede ne hobbit, ne cüce ne de Valkürler var.

In fact, the legend of the Ring of Gyges appeared long before those characters

Aslında Gyges’in Yüzüğü efsanesi,

bu karakterler kağıda geçirilmeden çok önce ortaya çıktı:

were ever committed to paper:

more than 2,000 years ago,

2.000 yıldan daha uzun bir süre önce,

in the Greek philosopher Plato’s “Republic.”

Yunan filozof Platon’un “Devlet”inde.

The story surfaces as the philosopher, Socrates,

Hikaye, filozof Sokrates ve öğrencisi Glaukon’un

and his student, Glaucon, discuss why people act justly.

insanların neden adaletli bir şekilde davrandığı tartışmasından ortaya çıkıyor.

Is it because it’s what’s right?

Doğru olduğu için mi?

Or because it’s a convention that’s enforced through punishment and reward?

Yoksa ceza ve ödül ile dayatılmış bir düzen olduğu için mi?

Playing devil’s advocate, Glaucon argues against Socrates

Şeytanın avukatını oynayan Glaukon Sokrates’e karşı çıkıp

and recounts the following story...

şu hikayeyi anlatır...

Long ago, a shepherd named Gyges was tending his flock

Uzun zaman önce Gyges adındaki bir çoban sürüsünü güderken

when an earthquake struck,

deprem olur ve yer yarılır.

ripping an opening to the ground.

The chasm drew Gyges in.

Yarık Gyges’i içine çeker.

There, his eyes alighted upon a bronze horse,

Orada gözleri bronz bir ata takılır,

the doors to its central chamber ajar.

ana odanın kapıları aralıktır.

Peering inside, Gyges discovered the corpse of a giant.

İçeri bir göz attığında Gyges, bir devin cesediyle karşılaşır.

On its finger, a golden ring,

Parmağındaki altın yüzüğü

which Gyges pocketed before retracing his steps.

geri dönmeden önce cebine atar Gyges.

Later, he sat among the other shepherds,

Sonra, diğer çobanlarla oturup

fiddling with the mysterious ring when, suddenly,

gizemli yüzükle oynarken

taşını dalgın bir şekilde döndürmesinin ardından

after absentmindedly twirling its stone, he became invisible.

birdenbire görünmez olur.

When he turned the stone back in the opposite direction, he reappeared.

Taşı ters yöne geri çevirince tekrardan belirir.

Emboldened by the ring’s powers, new possibilities bloomed before him,

Yüzüğün güçleriyle yüreklenmiş Gyges’in önünde yeni imkanlar oluşurken

and a sordid plan hatched in his mind.

aklına alçakça bir plan gelir.

Gyges became a messenger to the king of Lydia,

Gyges, Lidya kralının habercisi olur

and, inside the palace, used the ring to prowl undetected.

ve sarayın içinde fark edilmeden gezinmek için yüzüğü kullanır.

He seduced the queen and convinced her to betray her husband.

Kraliçeyi baştan çıkarır ve kocasına ihanet etmeye ikna eder.

And soon Gyges, once a humble shepherd,

Çok geçmeden bir zamanlar alçakgönüllü bir çoban olan Gyges

had murdered the monarch and claimed the kingdom.

kralı öldürür ve krallığı ele geçirir.

Glaucon tells this story to illustrate how people can apparently benefit

Glaukon bu hikayeyi insanların insafsızca davranarak

menfaat elde ettiklerini göstermek için anlatır.

by acting unjustly.

After all, wouldn’t any rational person act like Gyges

Ne de olsa akıllı herhangi biri sonuçları olmadan

if presented the opportunity to get what they desired without consequence?

arzuladıkları şeyi elde etme şansı sunulduğunda Gyges gibi davranmaz mı?

Exploring this argument, Glaucon breaks all good things into three classes.

Bu tartışmayı daha da açan Glaukon tüm iyi şeyleri üç sınıfa ayırır:

The first kinds, we desire for their own sake,

İlk sınıf, kendimiz için arzuladıklarımız,

like the experience of harmless pleasure.

mesela zararsız zevkler.

The second, we want only for the value they bring,

İkincisi de sadece getirdikleri değer için istediklerimiz,

though they may be onerous, like exercise or medicine.

tıp ve egzersiz gibi zahmetli olsalar da.

The third class comprises things we desire for their own sake

Üçüncü sınıf ise kattıkları değer

and the value they offer, like knowledge and health.

ve belli bir amaç gütmeden istediklerimiz,

bilgi ve sağlık gibi.

Glaucon argues that justice belongs to the second class of good:

Glaukon’ göre adalet bu ikinci iyi sınıfa aittir:

it’s a burden that nevertheless brings rewards.

Bir yüktür ama yine de bir karşılığı vardır.

The only reason anyone conducts themselves virtuously, he reasons,

Birinin erdemli davranmasının tek nedeninin

is due to external influences.

dışsal etkenler olduğunu savunur.

So it’s appearing— not actually being— virtuous that matters.

Yani önemli olan erdemli olmak değil erdemli görünmektir.

Socrates, as written by Plato, disagrees,

Plato tarafından yazıldığı kadarıyla,

Sokrates buna katılmaz ve karşılık olarak adaletin

countering that justice belongs to the third class of good,

offering both extrinsic and intrinsic benefits.

hem içsel hem de dışsal faydalar sunan üçüncü grup iyilere ait olduğu söyler.

Socrates argues that the human soul has three parts:

Soktates’e göre insan ruhunun 3 bölümü vardır.

reason, spirit, and appetite.

Akıl, ruh ve iştah.

Reason guides an individual to truth and knowledge,

Akıl, insanları doğruya ve bilgiye ulaştırır

and is influenced by either spirit or appetite.

veya ruh ya da iştahtan etkilenir.

Spirit is righteous, ambitious, and the source of bold action,

Ruh, doğrucu, hırslı ve cesur hareketlerin kaynağı iken

while appetite consists of baser, bodily desires.

iştah temel bedensel arzuları içerir.

To Socrates, the philosopher is led by reason,

Sokrates’e göre filozof akıl tarafından yönlendirilir

and their spirit keeps their appetite in check,

ve ruh iştahı kontrol altında tutarak

making them the most just and the happiest.

onu en adil ve en mutlu kılar.

Even without consequences for self-serving wrongdoings,

Kendilerine faydası olan yanlışların sonuçları olmasa bile

they wouldn't commit them.

onları yapmazlar.

Meanwhile, the tyrant succumbs to appetite and acts unjustly.

Aynı zamanda zorba iştaha yenilir ve adaletsiz davranır.

So, while Gyges may have attained power and wealth,

Yani, Gyges güç ve zenginlik elde etmiş olsa bile

Socrates implies that his soul would be in disharmony.

Sokratese göre ruhu bir uyumsuzluk içinde olacaktır.

He’d be enslaved to his own base desires rather than guided by reason

Aklı yerine temel arzuları tarafından köleleştirilmiş olacak

and wouldn't be truly happy.

ve tamamen mutlu olmayacaktır.

Before Plato penned this discussion,

Plato bu tartışmayı kaleme almadan önce

Chinese philosopher Confucius similarly reasoned that by simply acting justly,

Çinli filozof Konfüçyüs benzer şekilde sadece adaletli davranarak bir kişinin

one also benefits oneself.

kendine de yarar sağladığı sonucuna varmıştır.

After, modern Western philosophers voiced varying beliefs.

Daha sonra, Batılı filozoflar çeşitli inançları dile getirmişlerdir.

Thomas Hobbes, for instance,

Örneğin, Thomas Hobbes,

argued that the state of nature is violent and selfish.

insanın doğası gereği hiddetli ve bencil olduğunu iddia etmiştir.

Justice, therefore, is imposed by authority.

Adalet, bu yüzden otorite tarafından dayatılmaktadır.

John Locke, in contrast, asserted that people are naturally obligated

Tam tersine John Locke ise,

insanın doğası gereği adaletli olmak zorunda olduklarını

to act justly

and they agree to participate in civil society

ve doğal haklarını güvence altına almak için

to secure their natural rights.

topluma katılmayı kabul ettiklerini iddia etmiştir.

The allegory of the ill-gotten magical ring

Takanı en karanlık arzularına doğru çeken

that lures its wearer towards their darkest desires continues to inspire.

haksız elde edilmiş büyülü yüzüğün alegorisi ilham vermeye devam ediyor.

So if the ring of Gyges fell into your hands,

O halde Gyges’in yüzüğü elinize düşseydi

what would you do?

siz ne yapardınız?