Plato's allegory of the ring - Alex Gendler

2,481,629 views ・ 2022-09-06

TED-Ed


Vui lòng nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh bên dưới để phát video.

Translator: My Den Reviewer: Xuân Nghi Vương
00:07
A ring with supernatural abilities tempts its beholder with power.
0
7086
4380
Một chiếc nhẫn với khả năng siêu nhiên cám dỗ người sở hữu nó bằng sức mạnh.
00:12
But there are no hobbits, dwarves, or Valkyries in this tale.
1
12175
3753
Nhưng không có người Hobbit, người lùn, hoặc Valkyries trong câu chuyện này.
00:15
In fact, the legend of the Ring of Gyges appeared long before those characters
2
15928
5172
Thực tế, truyền thuyết về Chiếc nhẫn của Gyges từ rất lâu trước khi những nhân vật
00:21
were ever committed to paper:
3
21100
1669
đó được ghi chép:
00:22
more than 2,000 years ago,
4
22977
2586
hơn 2,000 năm trước,
00:25
in the Greek philosopher Plato’s “Republic.”
5
25563
3003
nhà triết học Hy Lạp Plato “Cộng hòa.”
00:28
The story surfaces as the philosopher, Socrates,
6
28858
3337
Câu chuyện nổi lên như một triết gia, Socrates,
00:32
and his student, Glaucon, discuss why people act justly.
7
32195
4546
và học trò của ông, Glaucon, thảo luận tại sao mọi người cư xử chính đáng.
00:37
Is it because it’s what’s right?
8
37325
1960
Có phải vì nó là đúng không?
00:39
Or because it’s a convention that’s enforced through punishment and reward?
9
39285
4630
Hoặc bởi vì đó là một quy ước thực thi thông qua hình phạt và khen thưởng?
00:44
Playing devil’s advocate, Glaucon argues against Socrates
10
44499
3962
Đóng vai người biện hộ ma quỷ, Glaucon lập luận chống lại Socrates
00:48
and recounts the following story...
11
48461
2294
và kể lại câu chuyện sau đây ...
00:51
Long ago, a shepherd named Gyges was tending his flock
12
51339
4254
Từ lâu, một người chăn cừu tên là Gyges đang chăm sóc đàn cừu của mình
00:55
when an earthquake struck,
13
55593
1835
thì một trận động đất xảy ra,
00:57
ripping an opening to the ground.
14
57428
1960
xé toạc một lỗ hổng trên mặt đất.
00:59
The chasm drew Gyges in.
15
59764
2544
Vực sâu đã hút Gyges vào.
01:02
There, his eyes alighted upon a bronze horse,
16
62308
3587
Ở đó, mắt anh ta nhìn thấy một con ngựa đồng,
01:05
the doors to its central chamber ajar.
17
65895
3128
cửa vào căn phòng trung tâm của nó mở hé.
01:09
Peering inside, Gyges discovered the corpse of a giant.
18
69690
4255
Nhìn vào bên trong, Gyges phát hiện ra xác của một người khổng lồ.
01:14
On its finger, a golden ring,
19
74237
2711
Trên ngón tay của nó, một chiếc nhẫn vàng,
01:16
which Gyges pocketed before retracing his steps.
20
76948
3753
mà Gyges đã bỏ túi trước khi lùi bước.
01:21
Later, he sat among the other shepherds,
21
81035
2461
Sau đó, anh ngồi giữa những người chăn cừu khác,
01:23
fiddling with the mysterious ring when, suddenly,
22
83496
3670
đang loay hoay với chiếc nhẫn bí ẩn thì đột nhiên,
01:27
after absentmindedly twirling its stone, he became invisible.
23
87166
5005
sau khi lơ đãng xoay viên đá của nó, anh ta trở nên tàng hình.
01:32
When he turned the stone back in the opposite direction, he reappeared.
24
92672
4296
Khi quay lại hòn đá theo hướng ngược lại, anh ta xuất hiện trở lại.
01:37
Emboldened by the ring’s powers, new possibilities bloomed before him,
25
97552
5255
Khuyến khích bởi sức mạnh của chiếc nhẫn, những khả năng mới nở ra trước mắt anh ta,
01:42
and a sordid plan hatched in his mind.
26
102807
2836
và một kế hoạch bẩn thỉu nảy ra trong đầu anh ta.
01:46
Gyges became a messenger to the king of Lydia,
27
106227
3045
Gyges trở thành sứ giả của vua Lydia,
01:49
and, inside the palace, used the ring to prowl undetected.
28
109480
4713
và, bên trong cung điện, đã sử dụng chiếc nhẫn để rình mò mà không bị phát hiện.
01:54
He seduced the queen and convinced her to betray her husband.
29
114610
4088
Anh ta đã quyến rũ nữ hoàng và thuyết phục cô phản bội chồng mình.
01:58
And soon Gyges, once a humble shepherd,
30
118990
3336
Và ngay sau đó Gyges, từng là một người chăn cừu khiêm tốn,
02:02
had murdered the monarch and claimed the kingdom.
31
122577
3461
đã sát hại nhà vua và thâu tóm vương quốc.
02:06
Glaucon tells this story to illustrate how people can apparently benefit
32
126581
4421
Glaucon kể câu chuyện này để minh họa làm thế nào mọi người rõ ràng có thể hưởng lợi
02:11
by acting unjustly.
33
131002
1751
bằng cách hành động bất chính.
02:13
After all, wouldn’t any rational person act like Gyges
34
133171
3962
Rốt cuộc, sẽ không có bất kỳ người lý trí nào hành động như Gyges
02:17
if presented the opportunity to get what they desired without consequence?
35
137133
4713
nếu có cơ hội nhận được những gì họ mong muốn mà không có hậu quả?
02:22
Exploring this argument, Glaucon breaks all good things into three classes.
36
142346
5297
Khám phá lập luận này, Glaucon phá vỡ tất cả những điều tốt đẹp thành ba loại.
02:27
The first kinds, we desire for their own sake,
37
147977
3295
Những loại đầu tiên, chúng ta mong muốn vì lợi ích của riêng họ,
02:31
like the experience of harmless pleasure.
38
151272
2711
giống như trải nghiệm của niềm vui vô hại.
02:34
The second, we want only for the value they bring,
39
154567
3670
Thứ hai, chúng ta chỉ muốn giá trị mà chúng mang lại,
02:38
though they may be onerous, like exercise or medicine.
40
158237
3420
mặc dù chúng có thể gây khó chịu, như tập thể dục hoặc dùng thuốc.
02:42
The third class comprises things we desire for their own sake
41
162366
4046
Loại thứ ba bao gồm những thứ chúng ta mong muốn vì lợi ích riêng của họ
02:46
and the value they offer, like knowledge and health.
42
166412
4379
và giá trị mà họ cung cấp, như kiến ​​thức và sức khỏe.
02:51
Glaucon argues that justice belongs to the second class of good:
43
171459
4713
Glaucon lập luận rằng công lý thuộc về loại thứ hai:
02:56
it’s a burden that nevertheless brings rewards.
44
176172
3962
đó là một gánh nặng tuy nhiên mang lại phần thưởng.
03:00
The only reason anyone conducts themselves virtuously, he reasons,
45
180635
4254
Lý do duy nhất khiến mọi người tự hành xử về mặt đạo đức, theo ông,
03:04
is due to external influences.
46
184889
2544
là do các tác động bên ngoài.
03:07
So it’s appearing— not actually being— virtuous that matters.
47
187433
5464
Vì vậy nó xuất hiện— thực ra không phải — đạo đức mới là điều quan trọng.
03:13
Socrates, as written by Plato, disagrees,
48
193147
3712
Socrates, như được viết bởi Plato, không đồng ý,
03:16
countering that justice belongs to the third class of good,
49
196859
4129
phản đối rằng công lý thuộc về loại thứ ba,
03:20
offering both extrinsic and intrinsic benefits.
50
200988
3796
cung cấp cả hai lợi ích bên ngoài và bản chất.
03:25
Socrates argues that the human soul has three parts:
51
205076
3628
Socrates cho rằng linh hồn con người có ba phần:
03:28
reason, spirit, and appetite.
52
208704
3087
lý trí, linh hồn và khát khao .
03:32
Reason guides an individual to truth and knowledge,
53
212124
3462
Lý trí hướng dẫn một cá nhân đến sự thật và kiến ​​thức,
03:35
and is influenced by either spirit or appetite.
54
215586
3212
và bị ảnh hưởng bởi linh hồn hoặc sự ham muốn.
03:39
Spirit is righteous, ambitious, and the source of bold action,
55
219423
4672
Tâm hồn chính trực, đầy tham vọng, và nguồn gốc của những hành động táo bạo,
03:44
while appetite consists of baser, bodily desires.
56
224387
3962
trong khi sự khát khao bao gồm ham muốn cơ thể, cơ bản.
03:49
To Socrates, the philosopher is led by reason,
57
229183
3128
Đối với Socrates, triết gia được dẫn dắt bởi lý trí,
03:52
and their spirit keeps their appetite in check,
58
232311
2711
và tinh thần của họ luôn kiểm soát sự khát khao,
03:55
making them the most just and the happiest.
59
235231
3712
làm cho họ trở nên công bằng nhất và hạnh phúc nhất.
03:59
Even without consequences for self-serving wrongdoings,
60
239485
3295
Ngay cả khi không có hậu quả cho những việc làm sai trái của bản thân,
04:02
they wouldn't commit them.
61
242780
1460
họ sẽ không liên lụy đến chúng.
04:04
Meanwhile, the tyrant succumbs to appetite and acts unjustly.
62
244699
5297
Trong khi đó, bạo chúa không chịu nổi sự thèm muốn và hành động bất chính.
04:10
So, while Gyges may have attained power and wealth,
63
250621
3170
Vì vậy, trong khi Gyges có thể đã đạt được quyền lực và sự giàu có,
04:13
Socrates implies that his soul would be in disharmony.
64
253791
4046
Socrates ngụ ý rằng linh hồn của hắn ta sẽ bất hòa.
04:18
He’d be enslaved to his own base desires rather than guided by reason
65
258212
5172
Ông sẽ nô lệ cho những ham muốn cơ bản của mình thay vì được chỉ dẫn bởi lý trí
04:23
and wouldn't be truly happy.
66
263384
1919
và sẽ không thực sự hạnh phúc.
04:26
Before Plato penned this discussion,
67
266262
2753
Trước khi Plato viết cuộc thảo luận này,
04:29
Chinese philosopher Confucius similarly reasoned that by simply acting justly,
68
269015
5463
Triết gia Trung Quốc Khổng Tử tương tự lý luận chỉ đơn giản là hành động chính đáng,
04:34
one also benefits oneself.
69
274478
2378
một người cũng mang lại lợi ích cho chính mình.
04:37
After, modern Western philosophers voiced varying beliefs.
70
277148
4629
Sau đó, các nhà triết học phương Tây đã lên tiếng về những niềm tin khác nhau.
04:41
Thomas Hobbes, for instance,
71
281777
1627
Thomas Hobbes, chẳng hạn,
04:43
argued that the state of nature is violent and selfish.
72
283404
3587
lập luận rằng trạng thái tự nhiên là bạo lực và ích kỷ.
04:47
Justice, therefore, is imposed by authority.
73
287241
3754
Công lý, do đó, được áp đặt bởi thẩm quyền.
04:51
John Locke, in contrast, asserted that people are naturally obligated
74
291662
4296
Ngược lại, John Locke khẳng định rằng mọi người đương nhiên có nghĩa vụ
04:55
to act justly
75
295958
1251
phải hành động chính đáng
04:57
and they agree to participate in civil society
76
297209
3003
và họ đồng ý tham gia vào xã hội dân sự
05:00
to secure their natural rights.
77
300212
2837
để đảm bảo các quyền tự nhiên của họ.
05:03
The allegory of the ill-gotten magical ring
78
303424
2878
Câu chuyện ngụ ngôn về kẻ xấu số chiếc nhẫn ma thuật thu hút người đeo nó
05:06
that lures its wearer towards their darkest desires continues to inspire.
79
306302
5213
hướng tới những ham muốn đen tối nhất của họ tiếp tục truyền cảm hứng.
05:12
So if the ring of Gyges fell into your hands,
80
312016
3587
Vì vậy, nếu chiếc nhẫn của Gyges rơi vào tay bạn,
05:16
what would you do?
81
316312
1460
bạn sẽ làm gì?
Về trang web này

Trang web này sẽ giới thiệu cho bạn những video YouTube hữu ích cho việc học tiếng Anh. Bạn sẽ thấy các bài học tiếng Anh được giảng dạy bởi các giáo viên hàng đầu từ khắp nơi trên thế giới. Nhấp đúp vào phụ đề tiếng Anh hiển thị trên mỗi trang video để phát video từ đó. Phụ đề cuộn đồng bộ với phát lại video. Nếu bạn có bất kỳ nhận xét hoặc yêu cầu nào, vui lòng liên hệ với chúng tôi bằng biểu mẫu liên hệ này.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7