When will the next mass extinction occur? - Borths, D'Emic, and Pritchard

Çeviri: Nihal Aksakal Gözden geçirme: berat güven

About 66 million years ago,

Yaklaşık 66 milyon yıl önce,

something terrible happened to life on our planet.

gezegenimizdeki yaşama korkunç bir şey oldu.

Ecosystems were hit with a double blow

Devasa volkanik püskürmeler atmosferi karbondioksitle doldurup

as massive volcanic eruptions filled the atmosphere with carbon dioxide

Manhattan büyüklüğünde bir göktaşı Dünya'ya çarptığında

and an asteroid roughly the size of Manhattan struck the Earth.

ekosistemler çifte darbe ile sarsıldı.

The dust from the impact reduced or stopped photosynthesis from many plants,

Çarpmanın yarattığı toz, çoğu bitkide fotosentezi durdurarak veya azaltarak

starving herbivores and the carnivores that preyed on them.

otçulları ve onlarla beslenen etçilleri açlığa mahkum etti.

Within a short time span,

Kısa bir süre içinde,

three-quarters of the world's species disappeared forever,

dünyadaki türlerin dörtte üçü sonsuza kadar yok oldu

and the giant dinosaurs,

ve çağlar boyu gösterişle gezinen

flying pterosaurs,

devasa dinozorlar,

shelled squids,

uçan sürüngenler,

and marine reptiles that had flourished for ages

kabuklu mürekkep balıkları ve deniz sürüngenleri

faded into prehistory.

tarih öncesine yitip gitti.

It may seem like the dinosaurs were especially unlucky,

Dinozorlar çok şanssız gibi görünebilir,

but extinctions of various severities have occurred throughout the Earth's history,

ancak Dünya tarihi boyunca çeşitli şiddette yok oluşlar yaşandı

and are still happening all around us today.

ve hâlâ etrafımızda yaşanmaya devam ediyor.

Environments change,

Çevrenin değişimi

pushing some species out of their comfort zones

bazı türleri bölgelerinden dışarı iterken

while creating new opportunities for others.

diğerlerine yeni fırsatlar yaratıyor.

Invasive species arrive in new habitats, outcompeting the natives.

Yaşam alanlarına istilacı türler gelip yerlileri bastırıyor.

And in some cases, entire species are wiped out

Bazı durumlarda, daha iyi uyum sağlayan

as a result of activity by better adapted organisms.

organizmaların faaliyetleri sonucu tüm tür tamamen yok oluyor.

Sometimes, however, massive changes in the environment

Ancak, bazen çevrede meydana gelen büyük değişiklikler

occur too quickly for most living creatures to adapt,

çoğu canlının uyum sağlayamayacağı kadar hızlı geçekleşiyor

causing thousands of species to die off in a geological instant.

ve jeolojik bakımdan bir anda binlerce türün yok olmasına yol açıyor.

We call this a mass extinction event,

Biz buna bir kitlesel yok oluş diyoruz

and although such events may be rare,

ve bu tür olaylar nadir olsa da

paleontologists have been able to identify several of them

paleontologlar, fosil kayıtlarında ciddi değişimler tespit edip

through dramatic changes in the fossil record,

birkaç jeolojik katman boyunca sürmüş olan tür silsilelerinin

where lineages that persisted through several geological layers

birdenbire yok olduğunu gördüklerinde

bu yok oluşların birkaçını belirleyebiliyor.

suddenly disappear.

In fact, these mass extinctions are used to divide the Earth's history

Aslında bu kitlesel yok oluşlar Dünya tarihini

kesin dönemlere ayırmakta kullanılıyor.

into distinct periods.

Although the disappearance of the dinosaurs

Dinozorların yok oluşu

is the best known mass extinction event,

en bilinen kitlesel yok oluş olsa da

the largest occurred long before dinosaurs ever existed.

en büyük olanı dinozorlardan çok önce meydana geldi.

252 million years ago, between the Permian and Triassic periods,

252 milyon yıl önce, Permiyen ve Triasik dönemler arasında,

the Earth's land masses gathered together into the single supercontinent Pangaea.

Dünya'nın kara kütleleri birleşip süper kıta Pangea'yı oluşturdu.

As it coalesced, its interior was filled with deserts,

Bu birleşme olurken iç kısımlar çölleşti

ve tek sahil şeridi, biyolojik çeşitliliğin geliştiği

while the single coastline eliminated many of the shallow tropical seas

sığ tropik denizlerin çoğunu yok etti.

where biodiversity thrived.

Huge volcanic eruptions occurred across Siberia,

Bütün Sibirya'da büyük volkanik püskürmeler oldu

coinciding with very high temperatures,

ve çok yüksek sıcaklıklarla çakışarak

suggesting a massive greenhouse effect.

büyük bir sera etkisi yarattı.

These catastrophes contributed to the extinction

Bu felaketler okyanustaki türlerin

of 95% of species in the ocean,

%95'inin yok oluşunu hızlandırdı

and on land, the strange reptiles of the Permian

ve kara üzerindeki, bugün dinozor olarak bildiğimiz

gave way to the ancestors of the far more familiar dinosaurs we know today.

türlerin ataları olan tuhaf Permiyen sürüngenlerinin önünü açtı.

But mass extinctions are not just a thing of the distant past.

Fakat kitlesel yok oluşlar sadece uzak geçmişteki şeyler değil.

Over the last few million years,

Geçtiğimiz birkaç milyon yılda,

the fluctuation of massive ice sheets at our planet's poles

gezegenimizin kutuplarındaki devasa buz örtülerindeki değişimler

has caused sea levels to rise and fall,

deniz seviyesinin inip çıkmasına neden olarak

changing weather patterns and ocean currents along the way.

iklim düzenini ve okyanus akıntılarını değiştirdi.

As the ice sheets spread, retreated, and returned,

Buz tabakaları genişledikçe, geri çekildikçe ve tekrar döndükçe

some animals were either able to adapt to the changes,

bazı hayvanlar bu değişimlere uyum sağladı

or migrate to a more suitable environment.

veya daha uygun bir yere göç etti.

Others, however, such as giant ground sloths,

Ancak diğerlerinin, dev yer tembelleri,

giant hyenas,

dev sırtlanlar ve mamutlar

and mammoths went extinct.

gibi hayvanların soyu tükendi.

The extinction of these large mammals

Bu büyük memeli yok oluşu, buz örtüsünün erimesine bağlı olarak

coincides with changes in the climate and ecosystem due to the melting ice caps.

iklim koşulları ve ekosistem değişimleri çakışınca oldu.

But there is also an uncomfortable overlap

Ancak, 150.000 yıl önce Afrika'da ortaya çıkan

with the rise of a certain hominid species originating in Africa 150,000 years ago.

bir hominid türünün yükselişi de rahatsız edici bir çakışma oldu.

In the course of their adaptation to the new environment,

Yeni çevreye adaptasyonları sırasında,

creating new tools and methods for gathering food and hunting prey,

yiyecek toplama ve avlanma için yeni araç ve yöntemler yaratan insan

humans may not have single-handedly caused the extinction of these large animals,

binlerce yıl birlikte yaşadığımız bu büyük hayvanların

as some were able to coexist with us for thousands of years.

yok olmasının tek nedeni olmayabilir.

But it's clear that today,

Ancak bugün,

our tools and methods have become so effective

araçlarımız ve yöntemlerimiz o kadar etkili bir hale geldi ki

that humans are no longer reacting to the environment,

insanlar artık çevreye göre yaşamıyor,

but are actively changing it.

onu aktif olarak değiştiriyor.

The extinction of species is a normal occurrence

Türlerin yok oluşu ekosistemlerin geçmişinde

in the background of ecosystems.

olağan bir durumdur.

But studies suggest that rates of extinction today

Ancak çalışmalar, günümüzdeki birçok organizmanın

for many organisms

yok olma seviyelerinin

are hundreds to thousands of times higher than the normal background.

olağan bir gidişattan yüzlerce, binlerce kat yüksek olduğunu söylüyor.

But the same unique ability that makes humans capable of driving mass extinctions

Ancak, insanların eşsiz kitlesel yok oluş yaratma yeteneği,

can also enable us to prevent them.

onları engellemesini de sağlayabilir.

By learning about past extinction events,

Geçmişteki tür yok olmalarını öğrenerek,

recognizing what is happening today as environments change,

günümüzde çevre değiştikçe neler olup bittiğini fark ederek,

and using this knowledge to lessen our effect on other species,

bu bilgiyi diğer türler üzerindeki etkimizi azaltmak için kullanarak,

we can transform humanity's impact on the world

insanlığın dünya üzerindeki devasa bir göktaşı kadar

from something as destructive as a massive asteroid

yıkıcı olan etkisini değiştirerek biyolojik çeşitliliği olan bir çevrenin

into a collaborative part of a biologically diverse future.

iş birliği içindeki bir unsuru olabiliriz.