Where we get our fresh water - Christiana Z. Peppard

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Çeviri: Gülce Dilay Erdem Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

At birth, our bodies are roughly 75% water.

Doğduğumuzda vücudumuzun yaklaşık %75'i sudur.

We remain mostly water for the rest of our lives.

Hayatımız boyunca da çoğunlukla su olarak kalırız.

We cannot survive even a week without fresh water.

Tatlı su olmadan bir hafta bile hayatta kalamayız.

There's no life without it

Ekosistemler, toplumlar ve bireyler için onsuz hayat yoktur.

for ecosystems,

societies,

and individuals.

So, how much usable water is there on Earth?

Peki, dünyada ne kadar tatlı su var?

Most of the water on Earth is ocean,

Dünyadaki suyun çoğu—

a salty 97.5%, to be precise,

tam olarak %97,5'i— tuzlu okyanuslardadır

and the remaining 2.5% is fresh water.

ve geri kalan %2,5'i tatlı sudur.

That little sliver of liquid sustains human life on Earth,

Bu küçücük oran, dünyadaki insan yaşamını sürdürür.

it literally holds up civilizations.

Kelimenin tam anlamıyla medeniyetleri ayakta tutar.

2.5% is a small proportion to be sure,

%2,5 gerçekten de çok küçük bir orandır

and even that is broken down into smaller parts:

ve hatta bu daha da küçük parçalara bölünür:

surface water,

yüzey suyu,

water in ice caps and polar regions,

buzullarda ve kutupsal bölgelerdeki su

and ground water.

ve yeraltı suyu.

First, surface water.

İlk olarak, yüzey suyuna bakalım.

All the liquid water above ground is surface water

Yerin üstündeki tüm sıvı haldeki su yüzey sudur

and it is a tiny blip of an amount.

ve çok küçük bir miktardır.

0.3% of all fresh water is surface water.

Tatlı su kaynaklarının sadece %0,3'ü yüzey suyudur.

It may seem counterintuitive,

Mantıksız gelebilir

but it accounts for little streams all over the planet.

ama yüzey suyu gezegendeki tüm küçük akarsuları oluşturur.

All rivers, including the Nile, the Jordan, and the Mississippi,

Nil, Ürdün ve Mississipi Nehirleri dahil olmak üzere tüm nehirler,

and lakes, large to small,

ve küçük büyük tüm göller—

like Victoria, the Great Lakes, and Baikal.

Viktorya Gölü, Büyük Göller ve Baykal Gölü gibi.

Second, ice caps and polar regions

İkinci olarak, buz dağları ve buzullarda

freeze up to 70% of the planet's fresh water.

tatlı suyun yaklaşık %70'i donuk haldedir.

This water is significant,

Bu su önemlidir

but it isn't available for human use in a regular way.

ama insanların düzenli kullanımı için hazır değildir.

Finally, nearly 30% of all water on Earth is ground water.

Son olarak, Dünya'daki tatlı suyun yaklaşık %30'u yeraltı suyudur.

As the name suggests, that's water in the ground.

İsminden de anlaşılacağı gibi, bu su yeraltındadır.

It can rest still and deep in huge caverns,

Büyük mağaraların derinliklerinde hareketsiz durabilir

or it can snuggle in the little crevices of rock and pebble.

ya da küçük kaya ve çakıl taşlarındaki çatlakların içine girebilir.

The upshot - thank goodness for ground water!

Netice olarak, yeraltı suyuna bin şükür!

It's invisible to us,

Biz onu göremeyiz

but it is much more plentiful than surface water.

fakat yüzey suyundan miktar olarak çok daha fazladır.

It is much more reliable

Buzullardaki donmuş sudan

and easier to obtain than frozen water.

çok daha güvenilir ve elde edilmesi kolaydır.

Without ground water, our societies would be parched.

Yeraltı suyu olmasaydı toplumlarımız susuz kalırdı.

So, how are we using that water?

Peki, bu suyu nasıl kullanıyoruz?

As a result of industrialization and population growth,

Tatlı su talebi, son yüzyılda

demand for fresh water skyrocketed in the last century.

sanayileşme ve nüfus artışı sonucunda birden fırladı.

Where is all that water going?

Bütün bu su nereye gidiyor?

First, we have to remember

Öncelikle, tatlı suyun küresel bir sorun olduğunu

that fresh water is a global concern,

but it is always local.

ama her zaman yerel elde edildiğini hatırlamamız gerekiyor.

Context matters.

Konum önemlidir.

The Sahara is not Seattle.

Sahra Çölü, Seattle değildir.

Still, some general information can help us

Yine de, bazı genel bilgiler

get a handle on major trends.

genel trendleri anlamamıza yardımcı olabilir.

Who consumes the most fresh water?

Tatlı suyu en çok kim tüketiyor?

And, what sectors consume the most fresh water?

Tatlı suyu en çok hangi sektörler tüketiyor?

First, who.

Kim sorusundan başlayalım.

Well, the United States consumes the most water

Dünyada kişi başına en fazla su tüketen ülke

per capita of any country in the entire world,

Amerika Birleşik Devletleri.

followed by parts of Europe

Onu, Avrupa'nın bazı bölgeleri

and large industrializing nations like China.

ve Çin gibi büyük sanayileşen ülkeler takip ediyor.

But, this doesn't tell us what water is being used for.

Fakat bu bize suyun ne için kullanıldığını anlatmıyor.

So let's look at it another way.

Öyleyse, başka bir açıdan bakalım.

If we ask what kinds of uses water is going towards,

Suyun ne tür amaçlar için kullanıldığını sorarsak

we see a different picture.

daha farklı bir resim görürüz.

Agriculture accounts for roughly 70% of global fresh water consumption.

Tarım, küresel tatlı su tüketiminin yaklaşık %70'ini oluşturur.

Again, remember the numbers vary by region,

Rakamların bölgelere göre değiştiğini unutmayın

but still, it's a staggering amount.

ama bu, yine de şaşırtıcı bir miktardır.

And, this makes a certain kind of sense:

Bu, aslında mantıklıdır:

we need to eat,

beslenmek zorundayız

we need water to grow food;

ve tarım için su gerekir;

the bigger the population,

nüfus ne kadar fazlaysa o kadar daha fazla yiyecek gerekir

the more food we need;

and, the wealthier we get,

ve zenginleştikçe daha çok et yeriz

the more meat we eat,

and the more water is required to produce our food.

ve yiyeceklerimizi üretmek için daha fazla su gerekir.

Furthermore, 22% of all fresh water worldwide

Ayrıca dünya genelinde tüm tatlı suların %22'si endüstriyel amaçla kullanılır.

goes to industrial uses.

This includes the production of electricity,

Buna elektrik üretimi,

the extraction of fossil fuels,

fosil yakıtların çıkarılması

and the manufacturing of all manner of goods,

ve her çeşit malın imalatı da dahildir—

mikroçiplerden tutun

from microchips,

to paper,

kağıda ve keşif balonlarına kadar.

to blimps.

70% to agriculture,

%70 tarıma,

22% to industrial uses,

%22 endüstriyel kullanıma gidiyor.

what's left?

Geriye ne kaldı?

8%

%8.

All those domestic uses -

Bütün evsel kullanımlar—

cooking,

yemek yapmak, temizlik, banyo yapmak ve su içmek—

cleaning,

bathing,

drinking

- it's a drop in the bucket of overall water use.

genel su kullanımının yanında okyanusta küçücük bir damladır.