Where we get our fresh water - Christiana Z. Peppard

Skąd bierze się woda pitna - Christiana Z. Peppard

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Bedirhan Cinar

Tłumaczenie: Daniel Wróblewski Korekta: Capa Girl

At birth, our bodies are roughly 75% water.

Od narodzin, nasze ciała składają się w 75% z wody.

We remain mostly water for the rest of our lives.

Składamy się głównie z wody, aż do końca naszych dni.

We cannot survive even a week without fresh water.

Bez wody pitnej nie przetrwamy nawet tygodnia.

There's no life without it

Bez niej, nie ma życia

for ecosystems,

societies,

dla ekosystemów,

społeczności,

and individuals.

ani jednostek.

So, how much usable water is there on Earth?

Jak wiele jest wody pitnej na Ziemi?

Most of the water on Earth is ocean,

Większość wody na Ziemi stanowią oceany,

a salty 97.5%, to be precise,

czyli słone 97,5%,

and the remaining 2.5% is fresh water.

oraz pozostałe 2,5% wody pitnej.

That little sliver of liquid sustains human life on Earth,

Ten ułamek podtrzymuje życie ludzkie na Ziemi,

it literally holds up civilizations.

dosłownie utrzymuje całe cywilizacje.

2.5% is a small proportion to be sure,

2,5% to bez wątpienia mała ilość

and even that is broken down into smaller parts:

i nawet to dzieli się na mniejsze części:

surface water,

woda powierzchniowa,

water in ice caps and polar regions,

woda pokryw lodowych i stref podbiegunowych

and ground water.

i woda gruntowa.

First, surface water.

Po pierwsze, woda powierzchniowa,

All the liquid water above ground is surface water

to woda na powierzchni ziemi,

and it is a tiny blip of an amount.

i stanowi tylko małą część całości.

0.3% of all fresh water is surface water.

0,3% wody pitnej, to woda powierzchniowa.

It may seem counterintuitive,

Choć wydaje się to sprzeczne z intuicją,

but it accounts for little streams all over the planet.

stanowi ona potoki na całej planecie.

All rivers, including the Nile, the Jordan, and the Mississippi,

Wszystkie rzeki, włącznie z Nilem, Jordanem i Missisipi,

and lakes, large to small,

jeziora - duże i małe,

like Victoria, the Great Lakes, and Baikal.

jak Bajkał, czy Jezioro Wiktorii.

Second, ice caps and polar regions

Po drugie, pokrywy lodowe i strefy podbiegunowe

freeze up to 70% of the planet's fresh water.

zamrażają, aż do 70% wody pitnej planety.

This water is significant,

To jej istotna część,

but it isn't available for human use in a regular way.

choć nie jest dostępna dla ludzi.

Finally, nearly 30% of all water on Earth is ground water.

W końcu, prawie 30% wody na Ziemi, to woda gruntowa.

As the name suggests, that's water in the ground.

Jak nazwa wskazuje, to woda w ziemi.

It can rest still and deep in huge caverns,

Może spoczywać głęboko w jaskiniach,

or it can snuggle in the little crevices of rock and pebble.

lub przepływać w szczelinach skalnych.

The upshot - thank goodness for ground water!

Dzięki Bogu za wodę gruntową.

It's invisible to us,

Nie jest dla nas widoczna,

but it is much more plentiful than surface water.

ale jest jej dużo więcej, niż wody powierzchniowej.

It is much more reliable

Jest bardziej pewna

and easier to obtain than frozen water.

i łatwiej ją zdobyć niż zamarzniętą.

Without ground water, our societies would be parched.

Bez wody gruntowej, społeczeństwa miałyby problem.

So, how are we using that water?

Jak zatem używamy wody gruntowej?

As a result of industrialization and population growth,

Na skutek uprzemysłowienia i wzrostu populacji,

demand for fresh water skyrocketed in the last century.

popyt na wodę pitną wzrósł znacząco w ostatnim stuleciu.

Where is all that water going?

Gdzie woda zmierza?

First, we have to remember

Po pierwsze, pamiętajmy,

that fresh water is a global concern,

że chociaż woda pitna to problem globalny,

but it is always local.

to jest zawsze też lokalny.

Context matters.

Kontekst ma znaczenie.

The Sahara is not Seattle.

Sahara to nie Seattle.

Still, some general information can help us

Kilka informacji ogólnych pomoże nam

get a handle on major trends.

zrozumieć główne trendy.

Who consumes the most fresh water?

Kto spożywa najwięcej wody pitnej

And, what sectors consume the most fresh water?

Które sektory najwięcej jej zużywają?

First, who.

Po pierwsze - kto.

Well, the United States consumes the most water

Stany Zjednoczone spożywają najwięcej wody per capita

per capita of any country in the entire world,

ze wszystkich krajów na świecie,

followed by parts of Europe

a zaraz za nimi części Europy

and large industrializing nations like China.

i duże kraje przemysłowe, jak Chiny.

But, this doesn't tell us what water is being used for.

Nie mówi nam to jednak, jak jest używana.

So let's look at it another way.

Spójrzmy z innej strony.

If we ask what kinds of uses water is going towards,

Sprawa wygląda inaczej, gdy spytamy

we see a different picture.

o sposoby zużycia wody.

Agriculture accounts for roughly 70% of global fresh water consumption.

Rolnictwo odpowiada za około 70% zużycia wody pitnej.

Again, remember the numbers vary by region,

Oczywiście liczby różnią się w zależności od regionu,

but still, it's a staggering amount.

lecz i tak są olbrzymie.

And, this makes a certain kind of sense:

Ma to jednak sens:

we need to eat,

musimy jeść,

we need water to grow food;

a woda jest potrzebna, by produkować jedzenie.

the bigger the population,

Im większa populacja,

the more food we need;

tym więcej jedzenia potrzeba

and, the wealthier we get,

i im bogatsi jesteśmy,

the more meat we eat,

tym więcej mięsa jemy

and the more water is required to produce our food.

i więcej wody potrzeba, by produkować jedzenie.

Furthermore, 22% of all fresh water worldwide

Co więcej, 22% wody pitnej na całym świecie

goes to industrial uses.

wykorzystuje przemysł.

This includes the production of electricity,

Zawiera się w tym produkcja elektryczności,

the extraction of fossil fuels,

wydobycie paliwa kopalnego

and the manufacturing of all manner of goods,

i produkcja różnych dóbr,

from microchips,

to paper,

od mikroukładów,

poprzez papier,

to blimps.

aż po balony zaporowe.

70% to agriculture,

70% to rolnictwo,

22% to industrial uses,

22% to przemysł.

what's left?

Co zostało?

8%

8%

All those domestic uses -

Użytek domowy:

cooking,

gotowanie,

cleaning,

bathing,

mycie,

kąpanie,

drinking

picie...

- it's a drop in the bucket of overall water use.

To tylko kropla w morzu zużycia wody.