How to love, according to Rumi - Stephanie Honchell Smith

886,717 views ・ 2024-06-06

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Emel Çırakoğlu Gözden geçirme: Şebnem Altundaş
00:11
“A candle is made to become entirely flame.
0
11966
3378
“Bir mum tamamen alev alacak şekilde yapılır.
00:15
In that annihilating moment it has no shadow.”
1
15470
3795
O yok edici anda gölgesi yoktur.”
00:20
According to legend, the renowned scholar, Jalaluddin Muhammad Rumi,
2
20058
5046
Efsaneye göre, ünlü bilgin Celâleddin Muhammed Rumi,
00:25
was giving a lecture when an older, disheveled man approached
3
25104
4296
darmadağınık, daha yaşlıca bir adam yaklaşıp
akademik kitaplarının anlamını sorduğu anda ders veriyordu.
00:29
and asked him the meaning of his academic books.
4
29400
2878
00:32
Rumi didn’t know it yet, but this question and this man
5
32403
3837
Rumi henüz bilmiyordu ama, bu soru ve bu adam
00:36
would change his life.
6
36365
1460
hayatını değiştirecekti.
00:38
Annoyed at the interruption, Rumi snapped,
7
38618
3086
Bölünme karşısında sinirlenen Rumi,
00:41
“They are something that you do not understand!”
8
41913
2627
“Onlar anlamadığın şeyler!” diye tersledi.
00:45
Suddenly, the books caught fire.
9
45041
2377
Birden kitaplar alev aldı.
00:47
The man looked back at the astounded Rumi and simply replied:
10
47627
4171
Adam hayrete düşmüş Rumi'ye baktı ve basitçe cevap verdi:
00:51
“You couldn’t possibly understand.”
11
51964
2378
“Muhtemelen anlayamazsın.”
00:54
The mysterious figure was Shams of Tabriz,
12
54675
3003
Gizemli figür, Rumi'nin dünya görüşünü değiştirecek
00:57
a charismatic Sufi mystic who would transform Rumi's worldview.
13
57845
4630
mistik karizmatik bir Sufi olan Tebrizli Şams'dı.
01:02
Rumi, inspired by Shams’ teachings,
14
62767
2919
Rumi, Şams'ın öğretilerinden esinlenerek,
01:05
would go on to become one of the world’s most celebrated poets
15
65770
3795
kültürel mirası Türkiye ve Farsça konuşulan dünyaya yayılan
dünyanın en ünlü şairlerinden
01:09
and mystical philosophers,
16
69565
1710
01:11
whose cultural legacy looms large across Türkiye and the Persian-speaking world.
17
71400
5297
ve mistik filozoflarından
biri haline gelecekti.
01:17
Rumi was born in 1207 near the Afghan city of Balkh,
18
77198
4713
Rumi, 1207'de Afganistan'ın Belh kentinin yakınlarında doğdu,
01:22
and as a child emigrated to Anatolia, where his father— a preacher and mystic—
19
82161
5673
ve çocukken, bir vaiz ve mistik olan babasının
daha prestijli bir pozisyon elde etmeyi umduğu Anadolu'ya göç etti.
01:27
hoped to secure a more prestigious position.
20
87875
2753
01:31
By the time of Shams’ arrival,
21
91003
2128
Şams'ın geliş zamanında,
01:33
Rumi was a well-respected scholar of Islamic law in the town of Konya.
22
93172
4630
Rumi, Konya kasabasında saygın bir İslam hukuku bilginiydi.
01:37
While he had been exposed to Sufism—
23
97969
2544
Sufizme maruz kalmış olsa da, İslam'ın içindeki,
01:40
the mystical path within Islam, which focuses on experiencing God’s love—
24
100513
4838
Tanrı'nın sevgisini deneyimlemeye odaklanan mistik yola
01:45
he’d shown little interest in it.
25
105685
1877
biraz ilgi göstermişti.
01:47
But this changed in his late thirties, when Shams came into his life.
26
107687
4171
Ama bu, otuzlu yaşlarının sonlarında, Şams hayatına girdiğinde değişti.
01:52
The academic study of law and theology was no longer Rumi's central focus.
27
112316
5214
Hukuk ve teoloji üzerine akademik çalışma
artık Rumi'nin merkezi odak noktası değildi.
01:57
Rather, he saw them as candles guiding the way towards his ultimate goal:
28
117738
5047
Aksine, onları nihai hedefine giden yolu yönlendiren mumlar olarak gördü:
02:02
the reunification of his soul with God through the experience of divine love.
29
122827
5130
ilahi sevgi deneyimi yoluyla ruhunun Tanrı ile yeniden birleşmesi.
02:08
He wrote of this tension in his native Persian,
30
128374
2795
Ana dili Farsça'da bu heyecan hakkında şunları yazdı,
02:11
“Love resides not in learning, not in knowledge, not in pages and books.
31
131502
6507
“Aşk öğrenmede değil, bilgide değil, sayfalarda ve kitaplarda değildir.
02:18
Wherever the debates of men may lead, that is not the lover’s path.”
32
138217
5214
İnsanların tartışmaları nereye giderse gitsin, sevenin yolu bu değildir.”
02:24
While Sufism had been part of Islamic observance for centuries,
33
144223
3879
Tasavvuf, yüzyıllardır İslami ibadetin bir parçası olsa da
02:28
the practices of some Sufis— from ecstatic dancing to composing poetry—
34
148227
5005
bazı Sufilerin uygulamaları —coşkulu danstan şiir bestelemeye kadar—
02:33
were looked down upon by conservative religious elites.
35
153274
3295
muhafazakar dini seçkinler tarafından küçümseniyordu.
02:36
As Rumi increasingly embraced Sufism under Shams’ influence,
36
156903
4254
Rumi, Şams'ın etkisi altında Sufizmi giderek daha fazla benimsedikçe,
02:41
many of his earlier followers disapproved.
37
161157
2586
önceki takipçilerinin çoğu onaylamadı.
02:44
When Shams suddenly disappeared, suspicions arose that he'd been murdered.
38
164243
4630
Şams aniden ortadan kaybolduğunda, öldürüldüğüne dair şüpheler ortaya çıktı.
02:48
Rumi expressed his devastation through poetry:
39
168998
2961
Rumi yıkımını şiirle ifade etti:
02:52
“He bathed us like a candle in his light; in thin air vanished, left us!”
40
172251
5798
“Bizi ışığında bir mum gibi yıkadı; ince havada kayboldu, bizi terk etti!”
02:58
Rather than turning away from Sufism, Rumi became more devoted,
41
178591
4421
Rumi Sufizmden uzaklaşmak yerine, ritüelleştirilmiş dansa katılarak
03:03
participating in ritualized dancing and preaching the religion of love
42
183137
4171
dersler, şiirler ve nesir yoluyla aşk dinini vaaz ederek
03:07
through lectures, poetry, and prose.
43
187391
3170
daha sadık hale geldi.
03:10
And while Shams would never return, Rumi continued to share his teachings,
44
190811
4797
Şams asla geri dönmezken, Rumi öğretilerini paylaşmaya devam etti ve
03:15
seeing himself as the moon reflecting the light of Shams’ sun.
45
195816
4463
kendisini Şams'ın güneşinin ışığını yansıtan ay olarak gördü.
03:20
While in his mystical states, he composed the “Divan-i-Shams,”
46
200821
4463
Mistik hallerindeyken, bugün ünlü olduğu sözlerin çoğunu içeren
03:25
a sprawling collection of lyrical poems
47
205409
2795
geniş bir lirik şiir koleksiyonu olan
03:28
that included many of the sayings for which he is famous today.
48
208287
4254
“Divan-ı Şams”ı besteledi.
03:32
The work expresses intense feelings of love and longing,
49
212875
3754
Eser, yalnızca kaybolan akıl hocası için değil,
03:36
not only for his vanished mentor, but for the divine creator.
50
216796
4421
ilahi yaratıcısı için de yoğun sevgi ve özlem duygularını ifade ediyor.
03:41
Over time, Rumi's poetry matured.
51
221842
3087
Zamanla, Rumi'nin şiiri olgunlaştı.
03:45
He no longer saw himself as a reflection of Shams,
52
225221
3170
Artık kendisini Şams'ın bir yansıması olarak değil,
03:48
but as a beacon of light on his own.
53
228516
2461
kendi başına bir ışık feneri olarak gördü.
03:51
In his early fifties, Rumi wrote “Masnavi,”
54
231310
3462
Ellili yaşlarının başında Rumi, ilahi aşkın coşkulu ifadelerinden
03:54
which shifts from ecstatic expressions of divine love
55
234855
3254
başkalarına onu kendileri keşfetmeleri için rehberlik eden
03:58
to verses that guide others to discover it for themselves.
56
238150
3504
ayetlere geçen “Mesnevi”yi yazdı.
04:01
The poems are complex and layered,
57
241821
2335
Şiirler karışık ve katmanlıydı,
04:04
incorporating ideas, stories, and quotes from Islamic religious texts,
58
244282
5922
İslami dini metinlerden, Arap ve Fars edebiyatından ve
04:10
Arabic and Persian literature, and earlier Sufi writings and poetry.
59
250371
4838
önceki Sufi yazılarından ve şiirlerden;
fikirler, hikayeler ve alıntılar içeriyordu.
04:15
In one story, he invokes the well-known characters of Layla
60
255543
4463
Bir hikayede, Leyla'nın tanınmış karakterlerini ve
aşk çılgını Mecnun'u hatırlatıyor.
04:20
and the love-crazed Majnun.
61
260006
1793
04:22
In Rumi’s version, the king,
62
262425
2252
Rumi'nin versiyonunda, Mecnun'un Leyla'nın
04:24
hearing Majnun’s musings on Layla’s unsurpassed beauty,
63
264677
3670
eşsiz güzelliği hakkındaki düşüncelerini duyan kral,
04:28
demands to see her.
64
268347
1502
onu görmeyi ister.
04:30
But when Layla arrives, he’s confused,
65
270182
2795
Ama Leyla geldiğinde, güzelliği Mecnun'un övgülerine kıyasla
04:32
as her beauty pales in comparison to Majnun's praises.
66
272977
3628
solduğu için kafası karışır.
04:36
To this, Layla replies, “I am Layla. The problem is you are not Majnun.”
67
276689
6340
Buna, Leyla cevap verir, “Ben Leyla. Sorun şu ki sen Mecnun değilsin.”
04:43
For Rumi, experiencing love meant opening his heart to all of God’s creation—
68
283654
5756
Rumi için sevgiyi deneyimlemek,
kalbini Tanrı'nın tüm yarattıklarına açmak anlamına geliyordu
04:49
looking at everything and everyone like Majnun gazing upon Layla.
69
289535
4838
— her şeye ve herkese Leyla'ya bakan Mecnun gibi bakmak.
04:54
In this way, he saw romantic love as an expression—
70
294457
3920
Bu şekilde romantik aşkı, ilahi sevginin daha küçük ölçekte
04:58
on a smaller scale— of divine love.
71
298377
2628
bir ifadesi olarak gördü.
05:01
Following Rumi’s death, the Mevlevi Sufi order was established around his teachings
72
301464
5672
Rumi'nin ölümünün ardından Mevlevi Sufi düzeni öğretileri etrafında kuruldu
05:07
and still exists in Türkiye today.
73
307136
2544
ve bugün Türkiye'de hala var.
05:10
His poems and other writings were copied and dispersed across the Islamic world,
74
310181
4796
Pers şiirine ilham veren ve şekilendiren şiirleri ve diğer yazıları,
05:15
inspiring and shaping Persian poetry,
75
315144
2669
19. yüzyılda Batı'ya tanıtılmadan önce
05:17
before being introduced to the West in the 19th century.
76
317855
3754
İslam dünyasında kopyalandı ve dağıldı.
05:21
For generations, his works have been read and reread,
77
321817
3754
Nesiller boyunca, eserleri okundu ve yeniden okundu,
05:25
translated and reinterpreted, drawing admirers from around the world.
78
325780
5046
çevrildi ve yeniden yorumlandı ve
dünyanın dört bir yanından hayranlar çekti.
05:31
While Rumi's words reflect his specific historical context and Islamic worldview,
79
331118
5631
Rumi'nin sözleri kendine özgü tarihsel bağlamını
ve İslami dünya görüşünü yansıtırken,
05:36
for many, his message feels universal:
80
336749
3003
birçoğu için mesajı evrensel hissettiriyor:
05:39
“If you have lost heart in the Path of Love,
81
339877
3295
“Aşk Yolunda cesaretinizi kaybettiyseniz, gecikmeden bana gelin:
05:43
flee to me without delay:
82
343631
2169
05:46
I am a fortress invincible.”
83
346092
2794
Ben yenilmez bir kaleyim.”
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7