What caused the Rwandan Genocide? - Susanne Buckley-Zistel

Çeviri: esra kurul Gözden geçirme: Ömer Faruk Zeren

For 100 days in 1994, the African country of Rwanda

1994′te 100 gün boyunca Afrika ülkesi Rwanda da,

suffered a horrific campaign of mass murder.

korkunç bir toplu katliam kampanyasına maruz kaldı.

Neighbor turned against neighbor as violence engulfed the region,

Şiddet tüm bölgeyi sararken komşu komşuya düşman oldu,

resulting in the deaths of over one-tenth of the country’s population.

ülke nüfusunun onda birinden fazlasının ölümüyle sonuçlandı.

The seeds of this conflict were planted a century earlier,

Bu çatışmanın tohumları bir asır önce atıldı,

first when German, and later Belgian, colonizers arrived in the country.

önce Alman ve ardından Belçikalı sömürgecilerin ülkeye geldiği zaman.

At the time, Rwanda was ruled by a monarchy of Tutsi,

O zamanlar, Ruanda, Tutsi monarşisi, nüfusu oluşturan

one of the three ethnic groups comprising the population.

üç etnik grubun biri tarafından yönetiliyordu.

Tutsi and the even smaller Twa communities were minority groups,

Hutu çoğunluğu oluştururken Tutsi ve daha küçük Twa toplulukları bile

while Hutu composed the majority.

azınlık gruplarıydı.

Many Hutus and Tutsi civilians were on good terms,

Birçok Hutu ve Tutsi sivilin arası iyiydi

but colonial powers encouraged political division.

ancak sömürgeci güçler, siyasi bölünmeyi destekledi.

Belgians enforced record keeping around ethnic identity,

Belçikalılar etnik kimlikle ilgili kayıt tutmayı zorunlu kıldı.

and created a public narrative that cast Tutsi as elite rulers

Tutsi’yi seçkin hükümdarlar ve Hutu’yu sıradan çiftçiler olarak anlatan

and Hutu as ordinary farmers.

bir halk anlatısı yarattı.

Over time, this propaganda led to intense political hostility.

Zamanla bu propaganda yoğun bir siyasi nefrete neden oldu.

And while colonial powers had largely withdrawn by 1959,

Sömürgeci güçler, 1959′da büyük ölçüde geri çekilirken

lingering anger motivated a Hutu revolt,

devam eden öfke bir Hutu isyanını harekete geçirdi,

forcing many Tutsi leaders to flee the country.

birçok Tutsi liderininin ülkeden kaçmaya zorladı.

Over the following decade,

Sonraki on yılda,

Rwanda transitioned to an independent republic with a Hutu government.

Ruanda, bir Hutu hükümeti ile bağımsız bir cumhuriyete geçiş yaptı.

This new administration argued that as the majority group,

Bu yeni yönetim, çoğunluk grup olarak

Hutu deserved exclusive access to political power.

Hutu’nun siyasi güce özel erişimi hak ettiğini savundu.

They excluded the Tutsi minority by appointing offices based on population

Nüfusa göre bürolar atayarak Tutsi azınlığını dışladılar

and prohibited the return of Tutsi families that had fled years earlier.

ve yıllar önce kaçan Tutsi ailelerinin geri dönmesini yasakladılar.

Hutu extremists also circulated propaganda

Aşırı Hutucular, Tutsiyi ülkenin

blaming Tutsi for the country’s economic, social, and political problems.

ekonomik, sosyal ve siyasi problemleri için suçlayan bir propaganda yürüttüler.

Discontent with their life in exile,

Sürgün hayatlarından memnun olmayan

a small group of Tutsi insurgents invaded Rwanda in 1990,

küçük bir grup Tutsi isyancıları şiddetli bir iç savaş başlangıcında

beginning a violent civil war.

1990′da Rwanda’yı işgal etti.

The conflict lasted three years before it was resolved with a formal peace accord.

Çatışma, resmi barış anlaşması imzalanana kadar 3 yıl devam etti.

But the war’s aftermath was rife with insecurity.

Ancak savaşın sonuçları güvensizlikle doluydu.

While some civilians in both groups remained amicable,

İki grupta da bazı siviller dostane kalsa da

the treaty intensified political polarization.

antlaşma siyasi kutuplaşmayı şiddetlendirdi.

And in 1994, when a plane carrying the Hutu Rwandan president was shot down,

1994′te Hutu Rwadan cumhurbaşkanını taşıyan uçak düşürüldüğünde

the conflict broke out anew.

çatışma yeniden patlak verdi.

This time, Hutu officials had prepared a deadly response

Bu kez Hutu yetkilileri, iktidarda olduklarına emin olmak için

to ensure they stayed in power.

etkili bir konuşma hazırladılar.

Working off a list of targets,

Bir hedef listesi üzerinde çalışmak,

government-funded Hutu militias flooded the streets,

hükümet tarafından finanse edilen Hutu milisleri sokakları doldurdu,

perpetrating acts of physical and sexual violence

Tutsi siyasi düşmanlarına ve sivillerine

against Tutsi political enemies and civilians.

fiziksel ve cinsel şiddet uyguladılar.

Over the chaotic following months,

Gelecek aylarda,

over 1 million Hutu civilians joined their ranks due to coercion,

1 milyonun üzerinde sivil Hutu, baskı, kendini koruma

self-preservation, or the pursuit of personal agendas.

veya kişisel gündemlerin peşinde koşma nedeniyle saflarına katıldı.

Tutsi victims sought refuge at churches and schools

Tutsi’nin kurbanları, uluslararası organizasyonların

onları koruyacaklarını umut ettikleri kiliselere ve okullara sığındılar

where they hoped international organizations would protect them,

but no outside party came to their aid.

fakat dışarıdan kimse yardıma gelmedi.

UN soldiers who’d overseen the Peace Accord

Barış Anlaşmasını denetleyen Birleşmiş Milletler askerlerine

were instructed to abandon Tutsi civilians,

sivil Tutsileri bırakma talimatı verildi

and UN leadership refused to acknowledge the genocide taking place.

ve Birleşmiş milletler, meydana gelen soykırımı kabul etmeyi reddetti.

The violence didn’t end until mid-July,

Vahşet temmuz ortasına kadar sürdü,

when the Tutsi army— who instigated the previous civil war—

bir önceki sivil savaşı kışkırtan Tutsi ordusu

seized control of the country.

ülkenin kontrolünü ele geçirdi.

By the time the fighting was over,

Savaş sona erdiğinde

roughly 800,000 Rwandans had been killed,

yaklaşık 8 yüz bin Rwandanlı öldürüldü

and only a small fraction of the Tutsi population was left alive.

ve yalnıza Tutsi nüfusunun yalnızca küçük bir bölümü hayatta kaldı

In the months that followed,

Sonraki aylarda,

there was no easy strategy for bringing the killers to justice.

katillere adaleti sağlamak kolay değildi.

The UN established a special tribunal in Tanzania to try the key perpetrators.

BM Tanzanya’da ana failleri yargılamak için özel bir mahkeme kurdu.

But Hutu civilians from every level of society had committed atrocities

Ancak toplumun her kesiminden Hutu sivilleri

against their neighbors, friends, and even family members.

komşularına, arkadaşlarına ve hatta aile üyelerine zulüm etmişti.

There were roughly 120,000 Rwandans awaiting trial,

Mahkemeyi bekleyen yaklaşık yüz yirmi bin Rwandanlı vardı

and inmates were dying from overcrowding and poor hygiene.

ve mahkumlar aşırı kalabalıktan ve yetersiz hijyenden ölüyorlardı.

The new Rwandan government estimated it would take 100 years to prosecute

Yeni Rwandan Hükümeti ulusal mahkemede her suçlu sivili yargılamanın

every accused civilian in national court.

yüz yıl süreceğini tahmin etti.

So officials determined the best path forward involved

Yetkililer ileriye dönük en iyi yolu

looking to the country’s past.

bir ülkenin geçmişine bakmak olduğuna karar kıldılar.

Rwanda has a traditional process

Rwanda’nın kişilerarası çatışmaları çözmek için

for resolving interpersonal conflicts called gacaca.

garaca adı verilen geleneksel bir yöntemleri var.

Roughly translating to “justice on the grass,”

Yakın çevirisi, “çimlerin üzerindeki adalet”

gacaca had long been used to address offenses within villages.

garaca köydeki suçları çözmek için kullanıldı.

Local witnesses would offer testimony

Yerel tanıklar ifade verdiler

and could then speak for or against the accused.

ve sanığın lehine ya da aleyhine konuşabileceklerdi

Then, appointed lay judges would determine an appropriate penalty

Ardından atanan yargıçlar topluluk içinde

within the community’s means.

uygun cezayı belirleyeceklerdi.

In the hope of trying perpetrators more quickly,

Failleri daha hızlı deneme umuduyla

the government adapted gacaca for their formal courts.

hükümet gacacayı resmi mahkemelere dahil etti.

These hybrid trials had no professional attorneys or judges,

Bu karma mahkemelerin ne profesyonel avukatları ne de hakimleri vardı

and no evidence outside the spoken word

ve dışarıdan konuşulanlardan

and a case file detailing the crimes of the accused.

ve sanıkların suçlarını detaylandıran bir dava dosyasından başka kanıt yok.

All charges were then divided into four categories:

Tüm suçlamalar dört kategoriye ayrıldı:

masterminding the genocide and committing acts of sexual violence,

soykırım planlaması ve cinsel saldırıya başvurmak,

participating in the killings, physical assault,

cinayetlerde yer almak, fiziksel saldırı

or destroying Tutsi property.

ya da Tutsi mülkünü yıkmak.

Those found guilty of the first two categories

İlk iki kategoridekiler suçlu bulundu

were entered into the traditional court system,

ve geleneksel mahkeme sistemine girdiler.

but the other crimes were assigned set penalties

ancak diğer suçlar için

sanık suçunu kabul ederse azaltılabilecek belirli cezalar verildi.

which could be reduced if the accused pled guilty.

Beginning in 2002, thousands of gacaca courts convened every week.

2002′nin başında her hafta binlerce garaca mahkemesi toplandı.

The process proved faster than conventional courts,

Süreç geleneksel mahkemelerden daha hızlı sonuç aldı

but Rwandan opinion on the trials was mixed.

fakat Rwandan’ın mahkemelerdeki fikri karışıktı.

Some didn’t want to accuse their neighbors in a community setting,

Bazıları komşularını topluluğun önünde suçlamak istemedi

and many potential witnesses were intimidated to prevent their testimony.

ve birçok olası tanık, ifade vermeleri için korkutuldu.

Additionally, while the trial showed that not all Hutu participated in the killings,

Ayrıca, duruşma bütün Hutulular’ın cinayet işlemediğini gösterirken

the courts only reviewed cases with Tutsi victims,

mahkemeler yalnızca Tutsi kurbanlarının dosyalarını incelediler,

ignoring the Hutu casualties incurred during the genocide

soykırım ve önceki iç savaş sırasında meydana gelen Hutu kayıplarını

and the preceding civil war.

görmezden geldiler.

When the trials concluded in 2012,

Duruşmalar 2012′de sona erdiğinde,

the courts had convicted 1.7 million individuals.

mahkemeler 1,7 milyon kişiyi mahkum etmişti.

For some families, these verdicts helped restore the dignity

Bazı aileler için bu hükümler, şiddette kaybolanların

of those lost in the violence.

itibarını düzeltmeye yardım etti.

For others, the trials were a decade-long reminder

Diğeri için ise duruşmalar, çaresizce arkalarında bırakmak istedikleri

of a past they were desperate to leave behind.

bir geçmişin hatırlatıcısıydı.