Who won the space race? - Jeff Steers

Çeviri: Gülce Dilay Erdem Gözden geçirme: Gözde Alpçetin

On October 4, 1957,

4 Ekim 1957'de,

the world watched in awe and fear

tüm dünya dehşet ve korku içinde

as the Soviet Union launched Sputnik,

Sovyetler Birliği'nin ilk insan yapımı uydusu

the world's first man-made satellite,

Sputnik'i uzaya göndermesini izledi.

into space.

This little metal ball,

Çapı 60 cm'den daha küçük olan bu metal top,

smaller than two feet in diameter,

launched a space race

ABD ve SSCB arasında

between the U.S. and U.S.S.R.

on sekiz yıl sürecek ve dünyayı değiştirecek

that would last for eighteen years

and change the world as we know it.

bir uzay yarışı başlattı.

Sputnik was actually not the first piece

Sputnik aslında uzaya gönderilen ilk insan teknolojisi ürün değildi.

of human technology to enter space.

That superlative goes to the V-2 rocket

Bu unvan, 2. Dünya Savaşı'nın son yıllarında Müttefiklere karşı

used by Germany in missile attacks

son bir hamle olarak yapılan bir füze saldırısında

against Allied cities as a last-ditch effort

in the final years of World War II.

Almanların kullandığı V-2 roketine ait.

It wasn't very effective,

Çok etkili bir hamle değildi

but, at the end of the war,

ama savaşın sonunda

both the U.S. and U.S.S.R. had captured

hem ABD hem de SSCB

the technology and the scientists that had developed it

füzeyi geliştiren teknolojiyi ve bilim insanlarını ele geçirip

and began using them for their own projects.

onları kendi projeleri için kullanmaya başladılar.

And by August 1957,

Ağustos 1957'de

the Soviet's successfully tested

Sovyetler, ilk kıtalar arası balistik füze olan R-7'yi başarıyla test etti.

the first intercontinental ballistic missile, the R-7,

the same rocket that would be used

Aynı füze, iki ay sonra Sputnik'i fırlatmak için kullanılacaktı.

to launch Sputnik two months later.

So, the scary thing about Sputnik

Sputnik hakkındaki korkutucu şey, yörüngede dönen topun kendisi değildi;

was not the orbiting ball itself,

but the fact that the same technology

aynı teknolojinin herhangi bir şehre

could be used to launch a nuclear warhead at any city.

atom bombası atmak için kullanılabilecek olmasıydı.

Not wanting to fall too far behind,

Geri kalmak istemeyen Amerikan Başkanı Eisenhower,

President Eisenhower ordered the Navy

donanmaya, kendi projelerini hızlandırmak

to speed up its own project

and launch a satellite as soon as possible.

ve en kısa sürede uzaya bir uydu göndermek için talimat verdi.

So, on December 6, 1957,

Böylece 6 Aralık 1957'de,

excited people across the nation

ülkenin dört bir yanında insanlar

tuned in to watch the live broadcast

heyecanla Vanguard TV3 uydusun havalanmasını

as the Vanguard TV3 satellite took off

ve havalandıktan iki saniye sonra yere çakılmasını izlemek için

and crashed to the ground two seconds later.

televizyonlarının başlarına toplandılar.

The Vanguard failure was a huge embarassment

Vanguard fiyaskosu ABD için büyük bir utançtı.

for the United States.

Newspapers printed headlines like,

Gazeteler, "Flopnik" ve "Kaputnik" gibi başlıklar attı.

"Flopnik" and "Kaputnik."

And a Soviet delegate at the U.N. mockingly suggested

Birleşmiş Milletler'de bir Sovyet delegesi alaycı bir şekilde

that the U.S. should receive foreign aid

ABD’nin gelişmekte olan ülkeler gibi dış yardım alması gerektiğini ileri sürdü.

for developing nations.

Fortunately, the Army had been working

Neyse ki ordu, Ocak 1958’de başarıyla gerçekleşen

on their own parallel project, The Explorer,

which was successfully launched in January 1958,

The Explorer adında paralel bir proje üzerinde çalışıyordu.

but the U.S. had barely managed to catch up

Ancak Yuri Gagarin Nisan 1961'de uzaya giden ilk insan olduğu için

before they were surpassed again

as Yuri Gargarin became the first man in space

ABD yarışta tekrar geride bırakılmadan önce

in April 1961.

sadece kısa bir süreliğine SSCB'ye yetişebildi.

Almost a year passed

Aradan neredeyse bir yıl geçti

and several more Soviet astronauts

ve Mercury Projesi, Şubat 1962'de

completed their missions

before Project Mercury succeeded

John Glenn'i yörüngedeki ilk Amerikan yapmadan önce

in making John Glenn the first American

in orbit in February 1962.

birkaç Sovyet astronotu daha görevlerini tamamladı.

By this time, President Kennedy had realized

Artık bu noktada, Başkan Kennedy

that simply catching up

her Sovyet gelişmesini birkaç ay sonra yakalamanın yeterli olmayacağını anladı.

to each Soviet advance a few months later

wasn't going to cut it.

The U.S. had to do something first,

Bir şeyleri ilk yapan ülke ABD olmalıydı

and in May 1961, a month after Gargarin's flight,

ve Mayıs 1961'de, Gagarin'in uzaya çıkışından bir ay sonra

he announced the goal

Kennedy, 1960'ların sonuna kadar aya insan gönderme hedeflerini açıkladı.

of putting a man on the moon

by the end of the 1960s.

They succeeded in this through the Apollo program

Bunu, 20 Temmuz 1969'da

with Neil Armstrong taking his famous step

o meşhur adımı atan Neil Armstrong ve Apollo programı ile başardılar.

on July 20, 1969.

With both countries' next turning their attention

Her iki ülke de dikkatlerini yörüngesel uzay istasyonlarına yönelttiklerinden

to orbital space stations,

there's no telling how much longer

uzay yarışı ne kadar daha sürebilirdi tahmin etmek mümkün değil.

the space race could have gone on.

But because of improving relations

Ancak Sovyet Lideri Leonid Brejnev ve ABD Başkanı Nixon döneminde

negotiated by Soviet Premier Leonid Breshnev

and U.S. President Nixon,

iyileşen ilişkilerle birlikte SSCB ve ABD, rekabetten çok işbirliğine yöneldi.

the U.S.S.R. and U.S. moved toward cooperation

rather than competition.

The successful joint mission,

Apollo-Soyuz olarak bilinen bir Amerikan Apollo uzay mekiğinin

known as Apollo-Soyuz,

in which an American Apollo spacecraft

bir Sovyet Soyuz gemisiyle kenetlendiği

docked with a Soviet Soyuz craft

ve iki ekibin bir araya gelip el sıkıştığı ve hediyeler verdiği

and the two crews met,

shook hands,

and exchanged gifts,

marked the end of the space race in 1975.

başarılı ortak görevle beraber uzay yarışı 1975'te sona erdi.

So, in the end, what was the point

Peki, nihayetinde tüm bu uzay yarışının amacı neydi?

of this whole space race?

Was it just a massive waste of time?

Sadece büyük bir zaman kaybı mıydı?

Two major superpowers trying to outdo each other

Başka bir yerde daha iyi harcanabilecek kaynakları kullanarak

by pursuing symbolic projects

that were both dangerous and expensive,

hem tehlikeli hem de pahalı olan sembolik projeler gerçekleştirerek

using resources that could have been

birbirlerini alt etmeye çalışan iki büyük süper güç mü?

better spent elsewhere?

Well, sure, sort of,

Elbette, bir nevi

but the biggest benefits of the space program

ama uzay programının en büyük yararının

had nothing to do with one country beating another.

bir ülkenin diğerini yenmesiyle ilgisi yoktu.

During the space race,

Uzay yarışı süresince,

funding for research and education, in general,

araştırma ve eğitime yapılan yatırım önemli ölçüde arttı

increased dramatically,

leading to many advances

ve bu, belki de başka türlü yapılmayacak birçok ilerlemeye yol açtı.

that may not have otherwise been made.

Many NASA technologies developed for space

Memory foam yataklardan tutun dondurularak kurutulmuş yiyeceklere

are now widely used in civilian life,

ve kanser tedavisinde kullanılan ledlere kadar

from memory foam in mattresses

uzay için geliştirilen birçok NASA teknolojisi,

to freeze-dried food,

to LEDs in cancer treatment.

şimdi sivil yaşamda yaygın olarak kullanılmaktadır.

And, of course, the satellites that we rely on

Elbette, GPS ve cep telefonu sinyallerimizi sağlayan uydular,

for our GPS and mobile phone signals

would not have been there

without the space program.

uzay programı olmadan uzayda olmazlardı.

All of which goes to show

Bunların hepsi, bilimsel araştırma ve ilerlemenin getirdiği ödüllerin

that the rewards of scientific research and advancement

onları gerçekleştiren insanların bile

are often far more vast

than even the people pursuing them can imagine.

hayal edebileceğinden çok daha büyük olduğunu göstermektedir.