Who won the space race? - Jeff Steers

Ai đã chiến thắng cuộc đua không gian? - Jeff Steers

Translator: Thao Tran Trong Reviewer: Nhu PHAM

On October 4, 1957,

Vào ngày 4 tháng 10, 1967,

the world watched in awe and fear

thế giới chứng kiến trong kinh ngạc và lo sợ

as the Soviet Union launched Sputnik,

khi Liên Xô phóng Sputnik,

the world's first man-made satellite,

vệ tinh nhân tạo đầu tiên của thế giới,

into space.

vào không gian.

This little metal ball,

Quả kim loại nhỏ bé này,

smaller than two feet in diameter,

với đường kính nhỏ hơn hai feet,

launched a space race

khởi đầu cuộc đua không gian

between the U.S. and U.S.S.R.

giữa Mỹ và Liên Xô

that would last for eighteen years

kéo dài mười tám năm

and change the world as we know it.

và thay đổi thế giới như chúng ta đã biết.

Sputnik was actually not the first piece

Thực ra Sputnik không phải là sản phẩm

of human technology to enter space.

công nghệ đầu tiên tạo ra để đưa con người vào khoảng không

That superlative goes to the V-2 rocket

Vị thế đầu tiên đó thuộc về tên lửa V-2

used by Germany in missile attacks

được sử dụng bởi Đức Quốc Xã trong những cuộc tấn công tên lửa

against Allied cities as a last-ditch effort

nhằm vào những thành phố của phe đồng minh như là một nỗ lực cuối cùng

in the final years of World War II.

trong những năm cuối cùng của thế chiến thứ 2.

It wasn't very effective,

Việc này không thật sự hữu hiệu,

but, at the end of the war,

nhưng, vào cuối cuộc chiến,

both the U.S. and U.S.S.R. had captured

cả Mỹ và Liên Xô đã đoạt lấy

the technology and the scientists that had developed it

công nghệ này và những nhà khoa học đã phát triển nó

and began using them for their own projects.

và sử dụng cho những dự án của chính họ.

And by August 1957,

Và vào tháng Tám năm 1957,

the Soviet's successfully tested

nhà khoa học Liên Xô đã thử nghiệm thành công

the first intercontinental ballistic missile, the R-7,

tên lửa liên lục địa đầu tiên, gọi là R-7,

the same rocket that would be used

chính là tên lửa mà sẽ được sử dụng

to launch Sputnik two months later.

để phóng Sputnik hai tháng sau đó.

So, the scary thing about Sputnik

Điều đáng sợ về Sputnik

was not the orbiting ball itself,

không phải là ở một quả bóng quỹ đạo,

but the fact that the same technology

mà là ở chính công nghệ này

could be used to launch a nuclear warhead at any city.

có thể được sử dụng để phóng đầu đạn hạt nhân vào bất kì thành phố nào.

Not wanting to fall too far behind,

Không muốn bị tụt lại quá xa phía sau,

President Eisenhower ordered the Navy

Tổng thống Eisenhower ra lệnh cho Hải Quân

to speed up its own project

tăng tốc dự án của họ

and launch a satellite as soon as possible.

và phóng một vệ tinh sớm nhất có thể.

So, on December 6, 1957,

Và, vào ngày 6 tháng 12, 1957,

excited people across the nation

những người dân phấn khởi ở khắp cả nước

tuned in to watch the live broadcast

theo dõi truyền hình trực tiếp

as the Vanguard TV3 satellite took off

khi mà vệ tinh Vanguard TV3 cất cánh

and crashed to the ground two seconds later.

và đâm xuống đất hai giây sau đó.

The Vanguard failure was a huge embarassment

Thất bại của Vanguard là một sự xấu hổ lớn

for the United States.

cho nước Mỹ.

Newspapers printed headlines like,

Các tờ báo in những tiêu đề như là,

"Flopnik" and "Kaputnik."

"Flopnik" hay "Kaputnik"

And a Soviet delegate at the U.N. mockingly suggested

Và một đại biểu Liên Xô tại Liên Hợp Quốc đã đề xuất một cách mỉa mai

that the U.S. should receive foreign aid

rằng Mỹ nên nhận viện trợ của nước ngoài

for developing nations.

dành cho các nước đang phát triển.

Fortunately, the Army had been working

Thật may mắn, quân đội Mỹ cũng đã làm

on their own parallel project, The Explorer,

một dự án song song khác, gọi là The Explorer,

which was successfully launched in January 1958,

đã được phóng thành công vào tháng Một năm 1958,

but the U.S. had barely managed to catch up

nhưng Mỹ chưa thể bắt kịp

before they were surpassed again

thì họ lại bị vượt mặt một lần nữa

as Yuri Gargarin became the first man in space

khi Yuri Gargarin trở thành người đầu tiên vào không gian

in April 1961.

và tháng Tư năm 1961.

Almost a year passed

Gần một năm trôi qua

and several more Soviet astronauts

và nhiều nhà du hành vũ trụ Liên Xô

completed their missions

hoàn thành nhiệm vụ của họ

before Project Mercury succeeded

trước khi Dự Án Mercury thành công

in making John Glenn the first American

trong việc đưa John Glenn, người Mỹ đầu tiên

in orbit in February 1962.

vào không gian tháng Hai năm 1962.

By this time, President Kennedy had realized

Vào thời điểm này, Tổng Thống Kennedy nhận ra rằng

that simply catching up

chỉ đuổi theo

to each Soviet advance a few months later

mỗi bước tiến của Liên Xô một vài tháng sau

wasn't going to cut it.

không chấm dứt được chuyện này.

The U.S. had to do something first,

Nước Mỹ phải làm điều gì đó trước tiên,

and in May 1961, a month after Gargarin's flight,

và vào tháng Năm 1961, một tháng sau chuyến bay của Gargarin

he announced the goal

ông tuyên bố mục tiêu

of putting a man on the moon

đưa một người lên mặt trăng

by the end of the 1960s.

vào cuối thập niên 1960.

They succeeded in this through the Apollo program

Họ đã thành công trong việc này nhờ chương trình Apollo

with Neil Armstrong taking his famous step

với Neil Armstrong và bước chân nổi tiếng của ông

on July 20, 1969.

vào ngày 20 tháng 7, 1969.

With both countries' next turning their attention

Với cả hai quốc gia cùng tập trung

to orbital space stations,

vào các trạm không gian,

there's no telling how much longer

không biết đến bao giờ

the space race could have gone on.

cuộc đua không gian mới chấm dứt.

But because of improving relations

Nhưng vì mối quan hệ đã được cải thiện

negotiated by Soviet Premier Leonid Breshnev

do đàn phán giữa thủ tướng Liên Xô Leonid Breshnev

and U.S. President Nixon,

và tổng thống Mỹ Nixon,

the U.S.S.R. and U.S. moved toward cooperation

Liên Xô và Mỹ tiến tới một sự hợp tác

rather than competition.

thay vì cạnh tranh.

The successful joint mission,

Một nhiệm vụ chung thành công,

known as Apollo-Soyuz,

tên là Apollo-Soyuz,

in which an American Apollo spacecraft

trong đó tàu vũ trụ Mỹ Apollo

docked with a Soviet Soyuz craft

được gắn vào tàu vũ trụ Liên Xô Soyuz

and the two crews met,

và hai phi hành đoàn đã gặp mặt,

shook hands,

bắt tay,

and exchanged gifts,

và trao quà cho nhau,

marked the end of the space race in 1975.

đánh dấu sự chấm dứt của cuộc đua không gian vào 1975.

So, in the end, what was the point

Cuối cùng mục đích

of this whole space race?

của cả cuộc đua không gian này là gì?

Was it just a massive waste of time?

Có phải chỉ là một sự lãng phí thời gian lớn?

Two major superpowers trying to outdo each other

Hai siêu cường quốc cố gắng vượt mặt nhau

by pursuing symbolic projects

bằng việc theo đuổi những dự án mang tính biểu tượng

that were both dangerous and expensive,

vừa nguy hiểm vừa đắt đỏ,

using resources that could have been

sử dụng những tài nguyên mà đã có thể được

better spent elsewhere?

sử dụng một cách tốt hơn vào việc khác?

Well, sure, sort of,

Đúng, phần nào đó,

but the biggest benefits of the space program

nhưng lợi ích lớn nhất của chương trình vũ trụ

had nothing to do with one country beating another.

không liên quan gì đến một quốc gia đánh bại một quốc gia khác.

During the space race,

Trong cuộc đua không gian này,

funding for research and education, in general,

kinh phí cho nghiên cứu và giáo dục nói chung

increased dramatically,

tăng lên một cách nhanh chóng

leading to many advances

dẫn đến nhiều bước tiến

that may not have otherwise been made.

mà có thể đã không đạt được.

Many NASA technologies developed for space

Rất nhiều công nghệ của NASA phát triển cho không gian

are now widely used in civilian life,

giờ được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống con người,

from memory foam in mattresses

từ bọt biển trong đệm

to freeze-dried food,

cho đến thức ăn khô đông lạnh,

to LEDs in cancer treatment.

tới điốt phát quang LED trong việc chữa ung thư.

And, of course, the satellites that we rely on

Và, tất nhiên, cả những vệ tinh mà chúng ta phụ thuộc vào

for our GPS and mobile phone signals

vì thiết bị GPS và sóng điện thoại di động của mình

would not have been there

sẽ không được tạo ra

without the space program.

nếu không có chương trình vũ trụ này.

All of which goes to show

Tất cả những điều này cho thấy

that the rewards of scientific research and advancement

phần thưởng của những nghiên cứu khoa học và cải tiến

are often far more vast

thường lớn hơn nhiều so với

than even the people pursuing them can imagine.

thứ mà người theo đuổi chúng có thể tưởng tượng được.