Earth's mysterious red glow, explained - Zoe Pierrat

607,572 views ・ 2021-09-14

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Ceren Calici Gözden geçirme: Ozay Ozaydin
00:06
In 2009, a satellite circled Earth,
0
6746
2875
2009 yılında bir uydu, düzenli olarak tarama yaparak
00:09
methodically scanning and sorting the wavelengths
1
9621
2458
ve gezegenin yüzeyinden yansıyan dalga boylarını sınıflandırarak
00:12
reflecting off the planet’s surface.
2
12079
2084
Dünya’nın etrafını turladı.
00:14
Researchers were looking for the spectral signature of carbon dioxide
3
14163
3708
Araştırmacılar, karbondioksitin spektral imzasını ararlarken
00:17
when they noticed something baffling:
4
17871
1792
şaşırtıcı bir şeyle karşılaştılar:
00:19
an unexpected wavelength of unknown origin.
5
19663
2875
kaynağı bilinmeyen, beklenmedik bir dalga boyu.
00:22
They tried looking at Earth with only this wavelength,
6
22621
3083
Dünya’ya sadece bu dalga boyuyla bakmaya çalıştılar
00:25
and saw the planet covered in a red hue of varying intensity.
7
25704
3792
ve gezegenin farklı yoğunlukta kırmızı bir renk tonuyla kaplı olduğunu gördüler.
00:29
This couldn’t have been reflected sunlight
8
29496
2000
Bu, yansıyan güneş ışığı olamazdı,
00:31
because it was a wavelength that never escapes the Sun’s outer atmosphere.
9
31496
3750
çünkü bu, Güneş’in dış atmosferinden asla kaçmayan bir dalga boyuydu.
00:35
And it didn’t correspond with densely populated areas,
10
35287
2625
Ayrıca yoğun nüfuslu bölgelerden de gelmiyordu,
00:37
suggesting it wasn’t human-made either.
11
37912
2542
bu da insan yapımı olmadığını gösteriyordu.
00:40
In fact, it was emanating from places with lots of plants:
12
40704
3875
Hatta söz konusu dalga boyu, bitkilerin yoğun olduğu bölgelerden yayılıyordu:
00:44
the Amazon basin, northern evergreen forests,
13
44579
2625
Amazon havzası, kuzey çam ormanları ve de
00:47
and croplands of the Midwestern US were all ablaze.
14
47204
3958
Ortabatı ABD’nin tarım alanları ışıl ışıldı.
00:51
So, what was going on?
15
51162
2084
O zaman, neler oluyordu?
00:53
Plants and other organisms use light to grow by way of photosynthesis.
16
53579
4583
Bitkiler ve diğer oranizmalar, fotosentez yoluyla büyümek için ışığı kullanır.
Ama bu, fotosentetik bir organizmaya
00:58
But that’s just one of three ways that light
17
58162
2459
01:00
entering a photosynthetic organism is used.
18
60621
2750
ışığın girişiyle kullanılan üç yoldan biridir.
İşte gizemi çözmek için gerekli anahtar da bu.
01:03
And this is the key to solving the mystery.
19
63371
2792
Diğerlerini anlamak için önce fotosentezin ne olduğunu bilmemiz lazım.
01:06
To understand the others, we need to begin with photosynthesis.
20
66163
3708
01:09
During this process,
21
69871
1292
Bu süreçte güneş ışığı,
bitkilerde klorofil pigmentinin yer aldığı
01:11
sunlight hits structures within a plant’s cells called chloroplasts,
22
71163
4083
kloroplast adı verilen hücrelere çarpar.
01:15
which are packed with chlorophyll pigments.
23
75246
2250
01:17
When chlorophyll molecules absorb light, some of their electrons become excited.
24
77496
4042
Klorofil molekülleri ışığı absorbe ederken bazı elektronlar da uyarılır.
01:21
They go through a series of reactions,
25
81746
2000
Işık enerjisini kimyasal enerjiye çevirmek gibi
01:23
which transform light energy into chemical energy.
26
83746
3417
bir dizi reaksiyon gösterir.
Bu, karbondioksit ve suyun,
01:27
This powers the conversion of carbon dioxide and water into glucose,
27
87163
4166
bitkilerin büyümesi için gerekli olan glukoza dönüşmesini sağlar.
01:31
the simple sugar plants need to grow.
28
91329
2375
01:33
And of course, this reaction generates an important byproduct.
29
93704
3625
Tabii ki bu reaksiyon önemli bir yan ürün ortaya çıkarır.
01:37
Photosynthesis—
30
97454
1125
Bitkiler, algler ve bakteriler tarafından
01:38
which is constantly being carried out by plants, algae, and bacteria—
31
98579
3709
sürekli gerçekleştirilen fotosentez,
01:42
produces all of Earth’s oxygen.
32
102579
2542
Dünya’daki tüm oksijeni üretir.
01:46
But plants regularly absorb more light than they’re able to consume.
33
106079
3750
Ancak bitkiler, tüketebileceklerinden daha fazla ışığı absorbe eder.
01:49
For instance, over winter,
34
109829
1792
Örneğin, yaprakları kışın yeşil kalan ağaçlar
01:51
the frozen leaves of evergreen trees can't photosynthesize at their usual rate,
35
111621
4708
kış boyunca, her zamanki gibi fotosentez yapamazlar,
ama hâlâ bolca güneş ışığına maruz kalmaktadırlar.
01:56
but they're still exposed to a lot of sunlight.
36
116329
2292
01:58
If not dealt with, the excess light can damage their photosynthetic machinery.
37
118954
3959
Eğer bununla baş edilmezse fazla ışık, fotosentetik sisteme zarar verebilir.
Bu yüzden bitkilerin ışığı kullanma yollarından ikincisi de ışığı, ısıya
02:03
So, the second way plants use light is by transforming it into heat
38
123329
4250
dönüştürme ve bunu yapraklar aracılığıyla dışarı atma şeklindedir.
02:07
and dissipating it out of their leaves.
39
127579
2167
Bitkilerin, gelen ışıkla etkileşime girmelerinin üçüncü yolu ise
02:10
The third way plants interact with incoming light
40
130038
2416
02:12
is by radiating it back out at a different wavelength,
41
132454
2959
onu farklı bir dalga boyunda geri yayarak
klorofil floresansı adlı oluşumu yaratmaktır.
02:16
producing what’s called chlorophyll fluorescence.
42
136163
3208
Fotosentez süresince, klorofilin uyarılmış elektronları
02:19
During photosynthesis, the chlorophyll’s excited electrons
43
139621
3125
02:22
move through that series of chemical reactions.
44
142746
2667
bir dizi kimyasal reaksiyonla hareket eder.
Ama bu uyarılmış elektronlardan bir kısmı başlangıç konumlarına geri döner,
02:26
But as some of the excited electrons fall back to their ground states,
45
146038
4000
ışık olarak enerji yayar.
02:30
they emit energy as light.
46
150038
1708
Toplamda, absorbe edilen ışığın %1′i
02:32
Overall, about 1% of the light absorbed is re-emitted
47
152829
3667
spektrumun sonundaki kırmızı dalga boyu olarak yeniden yayılır.
02:36
as wavelengths at the red end of the spectrum.
48
156496
2625
Bu, çıplak gözle göremeyeceğiniz kadar küçük bir değerdir.
02:40
It’s such a small amount that you can’t see it with the naked eye.
49
160204
3167
02:43
But plants the world over are fluorescing as they photosynthesize.
50
163663
4166
Ama dünya üzerindeki bitkiler, fotosentez yaptıkları için floresan yaymaktadır.
02:48
And this is what’s caused the Earth’s baffling red glow,
51
168246
4125
Bu da, Dünya’nın şaşırtıcı, kırmızı parıltısına neden olur
02:52
as observed by satellite.
52
172371
1792
tıpkı uydunun gözlemlediği gibi.
02:54
It was an accidental discovery, but a huge breakthrough.
53
174288
3125
Bu kazara keşfedilmiş olsa da devasa bir gelişmeydi.
02:57
Tracking chlorophyll fluorescence from space
54
177413
2125
Klorofil floresansı uzaydan izlemek,
02:59
allows us to watch the planet breathe in real time—
55
179538
3416
gezegenin nefes alıp verişini gerçek zamanlı olarak takip edebilmemize ve
03:02
and monitor the health of ecosystems worldwide.
56
182954
3042
dünya çapında ekosistemlerin sağlığını gözlemlemize olanak sağlar.
03:06
Previously, researchers used levels of greenness
57
186371
3125
Bundan önce araştırmacılar, bitkilerin sağlığını tahmin ederken
03:09
as the main estimate for plant health.
58
189496
2083
yeşillik seviyelerini kullanıyorlardı.
03:11
Because plants generally change colors or lose foliage when they’re stressed,
59
191579
4042
Çünkü bitkiler stres altındayken renk değiştirir ya da yeşilliğini kaybeder,
03:15
higher levels of green typically indicate healthier plants.
60
195621
3375
yeşillik oranının yüksek olması ise bitkilerin sağlıklı olduğunun gösterir.
03:19
But this measure can be unreliable.
61
199579
1917
Fakat bu ölçüm güvenilir olmayabilir.
03:21
In contrast, chlorophyll fluorescence is a direct measure
62
201829
3834
Aksine klorofil floresansı, fotosentetik etkinliğin
03:25
of photosynthetic activity.
63
205663
1875
doğrudan bir ölçümüdür.
Sistemde, ne kadar oksijenin salındığı ve
03:27
It can help us infer how much oxygen is being released
64
207538
3041
ne kadar karbonun absorbe edildiği üzerine çıkarım yapmamıza olanak sağlar.
03:30
and how much carbon is being absorbed in a given system.
65
210579
2959
Klorofil floresansındaki düşüşler, bitki stresinin görünür belirtilerinden
03:34
Drops in chlorophyll fluorescence may also occur
66
214246
2583
03:36
before visible signs of plant stress, making it a timely measure.
67
216829
4542
önce de oluşabildiğinden, zamanında önlem alınmasını sağlar.
03:41
Scientists have already used chlorophyll fluorescence to monitor
68
221371
3917
Bilim insanları, klorofil floresansını
03:45
harmful phytoplankton blooms,
69
225288
2000
zararlı fitoplankton çiçeklerini gözlemlemede,
03:47
and track the effects of drought in the Amazon and Great Plains.
70
227288
3333
Amazon’daki ve Büyük Düzlükler’deki kuraklığın etkilerini izlemede kullandı.
03:50
Going forward, we’ll be investigating photosynthesis from space,
71
230746
4083
İleride, fotosentezi uzaydan araştırıp
03:54
and gauging how best to support our silent friends,
72
234829
2917
şimdiye kadar bizim için pek çok şey yapan sessiz dostlarımızı
03:57
who already do so much for us.
73
237746
2667
nasıl desteklememiz gerektiğini belirleyeceğiz.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7