Earth's mysterious red glow, explained - Zoe Pierrat

612,293 views ・ 2021-09-14

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Agnieszka Grabowska Korekta: Ola Królikowska
00:06
In 2009, a satellite circled Earth,
0
6746
2875
W 2009 roku satelita okrążał Ziemię,
00:09
methodically scanning and sorting the wavelengths
1
9621
2458
systematycznie skanując i porządkując długości fal
00:12
reflecting off the planet’s surface.
2
12079
2084
odbijających się od powierzchni planety.
00:14
Researchers were looking for the spectral signature of carbon dioxide
3
14163
3708
Naukowcy szukali sygnatury spektralnej dwutlenku węgla,
00:17
when they noticed something baffling:
4
17871
1792
kiedy zauważyli coś zaskakującego.
00:19
an unexpected wavelength of unknown origin.
5
19663
2875
Nieoczekiwaną długość fali nieznanego pochodzenia.
00:22
They tried looking at Earth with only this wavelength,
6
22621
3083
Spróbowali spojrzeć na Ziemię tylko za jej pomocą
00:25
and saw the planet covered in a red hue of varying intensity.
7
25704
3792
i zauważyli planetę pokrytą odcieniem czerwonym o różnej intensywności.
00:29
This couldn’t have been reflected sunlight
8
29496
2000
Nie mogło to być odbite światło słoneczne,
00:31
because it was a wavelength that never escapes the Sun’s outer atmosphere.
9
31496
3750
bo ta fala nigdy nie wydostaje się z atmosfery Słońca.
00:35
And it didn’t correspond with densely populated areas,
10
35287
2625
Nie odpowiadała gęsto zaludnionym obszarom,
00:37
suggesting it wasn’t human-made either.
11
37912
2542
co sugeruje, że nie była też dziełem człowieka.
00:40
In fact, it was emanating from places with lots of plants:
12
40704
3875
Fala emanowała z miejsc bogatych w roślinność,
00:44
the Amazon basin, northern evergreen forests,
13
44579
2625
z dorzecza Amazonki, północnych wiecznie zielonych lasów
00:47
and croplands of the Midwestern US were all ablaze.
14
47204
3958
i pól uprawnych Środkowego Zachodu.
00:51
So, what was going on?
15
51162
2084
Dlaczego tak się dzieje?
00:53
Plants and other organisms use light to grow by way of photosynthesis.
16
53579
4583
Rośliny i inne organizmy używają światła, żeby rosnąć w procesie fotosyntezy.
00:58
But that’s just one of three ways that light
17
58162
2459
To tylko jeden z trzech sposobów,
01:00
entering a photosynthetic organism is used.
18
60621
2750
w jaki organizmy fotosyntetyczne wykorzystują światło.
01:03
And this is the key to solving the mystery.
19
63371
2792
Tu leży klucz do rozwiązania zagadki.
01:06
To understand the others, we need to begin with photosynthesis.
20
66163
3708
Żeby zrozumieć pozostałe dwa sposoby, trzeba zacząć od fotosyntezy.
01:09
During this process,
21
69871
1292
Podczas tego procesu
01:11
sunlight hits structures within a plant’s cells called chloroplasts,
22
71163
4083
światło słoneczne wpada do chloroplastów, struktury wewnątrz komórek rośliny,
01:15
which are packed with chlorophyll pigments.
23
75246
2250
które są pełne pigmentów chlorofilu.
01:17
When chlorophyll molecules absorb light, some of their electrons become excited.
24
77496
4042
Kiedy molekuły chlorofilu absorbują światło, niektóre ich elektrony wariują.
01:21
They go through a series of reactions,
25
81746
2000
Przechodzą one przez serię reakcji,
01:23
which transform light energy into chemical energy.
26
83746
3417
które zamieniają energię światła w energię chemiczną.
01:27
This powers the conversion of carbon dioxide and water into glucose,
27
87163
4166
To napędza przemianę dwutlenku węgla i wody w glukozę,
01:31
the simple sugar plants need to grow.
28
91329
2375
czyli cukier prosty potrzebny do wzrostu rośliny.
01:33
And of course, this reaction generates an important byproduct.
29
93704
3625
W wyniku tej reakcji powstaje też ważny produkt uboczny.
01:37
Photosynthesis—
30
97454
1125
Fotosynteza, która ciągle zachodzi w roślinach, glonach i bakteriach,
01:38
which is constantly being carried out by plants, algae, and bacteria—
31
98579
3709
01:42
produces all of Earth’s oxygen.
32
102579
2542
produkuje cały tlen na Ziemi.
01:46
But plants regularly absorb more light than they’re able to consume.
33
106079
3750
Ale rośliny regularnie absorbują więcej światła, niż mogą przetworzyć.
01:49
For instance, over winter,
34
109829
1792
Na przykład zimą
01:51
the frozen leaves of evergreen trees can't photosynthesize at their usual rate,
35
111621
4708
zamrożone liście wiecznie zielonych drzew nie przetworzą tyle światła co normalnie,
01:56
but they're still exposed to a lot of sunlight.
36
116329
2292
ale i tak są wystawione na silne światło słoneczne.
01:58
If not dealt with, the excess light can damage their photosynthetic machinery.
37
118954
3959
Jeśli się z nim nie upora, nadmiar światła może uszkodzić ich mechanizm fotosyntezy.
02:03
So, the second way plants use light is by transforming it into heat
38
123329
4250
Drugi sposób wykorzystania światła przez rośliny
to przekształcanie go w ciepło i odprowadzanie z liści.
02:07
and dissipating it out of their leaves.
39
127579
2167
02:10
The third way plants interact with incoming light
40
130038
2416
Trzecim sposobem radzenia sobie ze światłem
02:12
is by radiating it back out at a different wavelength,
41
132454
2959
jest zwrócenie go na innej długości fali
02:16
producing what’s called chlorophyll fluorescence.
42
136163
3208
przez produkcję fluorescencji chlorofilu.
02:19
During photosynthesis, the chlorophyll’s excited electrons
43
139621
3125
Podczas fotosyntezy wzbudzone elektrony chlorofilu
02:22
move through that series of chemical reactions.
44
142746
2667
przechodzą przez serię reakcji chemicznych.
02:26
But as some of the excited electrons fall back to their ground states,
45
146038
4000
Kiedy niektóre z wzbudzonych elektronów wracają do stanu podstawowego,
02:30
they emit energy as light.
46
150038
1708
emitują energię w postaci światła.
02:32
Overall, about 1% of the light absorbed is re-emitted
47
152829
3667
Około 1% zaabsorbowanego światła zostaje ponownie wyemitowane
02:36
as wavelengths at the red end of the spectrum.
48
156496
2625
jako długość fal na czerwonym końcu spektrum.
02:40
It’s such a small amount that you can’t see it with the naked eye.
49
160204
3167
To tak mała ilość, że nie można zobaczyć tego gołym okiem.
02:43
But plants the world over are fluorescing as they photosynthesize.
50
163663
4166
Rośliny na całym świecie emitują to światło podczas fotosyntezy.
02:48
And this is what’s caused the Earth’s baffling red glow,
51
168246
4125
Właśnie to jest przyczyną zadziwiającej czerwonej poświaty wokół Ziemi
02:52
as observed by satellite.
52
172371
1792
zaobserwowanej przez satelitę.
02:54
It was an accidental discovery, but a huge breakthrough.
53
174288
3125
Było to przypadkowe odkrycie, ale ogromny przełom.
02:57
Tracking chlorophyll fluorescence from space
54
177413
2125
Śledzenie fluorescencji chlorofilu z kosmosu
02:59
allows us to watch the planet breathe in real time—
55
179538
3416
pozwala zobaczyć, jak nasza planeta oddycha w czasie rzeczywistym,
03:02
and monitor the health of ecosystems worldwide.
56
182954
3042
i nadzorować zdrowie ekosystemów na całym świecie.
03:06
Previously, researchers used levels of greenness
57
186371
3125
Wcześniej do monitorowania zdrowia roślin naukowcy używali głównie poziomów zieleni.
03:09
as the main estimate for plant health.
58
189496
2083
03:11
Because plants generally change colors or lose foliage when they’re stressed,
59
191579
4042
Kiedy rośliny są zestresowane, zmieniają bowiem kolory albo tracą liście.
03:15
higher levels of green typically indicate healthier plants.
60
195621
3375
Wyższy poziom zieleni wskazuje zazwyczaj na zdrowsze rośliny.
03:19
But this measure can be unreliable.
61
199579
1917
Ale ten wskaźnik może być niemiarodajny.
03:21
In contrast, chlorophyll fluorescence is a direct measure
62
201829
3834
Z kolei fluorescencja chlorofilu jest bezpośrednią miarą
03:25
of photosynthetic activity.
63
205663
1875
aktywności fotosyntetycznej.
03:27
It can help us infer how much oxygen is being released
64
207538
3041
Może nam ona pomóc stwierdzić, ile tlenu jest wydzielane
03:30
and how much carbon is being absorbed in a given system.
65
210579
2959
i ile węgla jest pochłaniane w danym systemie.
03:34
Drops in chlorophyll fluorescence may also occur
66
214246
2583
Spadki fluorescencji chlorofilu mogą wystąpić
03:36
before visible signs of plant stress, making it a timely measure.
67
216829
4542
przed widocznymi oznakami stresu roślin, co czyni ją dokładnym miernikiem.
03:41
Scientists have already used chlorophyll fluorescence to monitor
68
221371
3917
Naukowcy wykorzystali już fluorescencję chlorofilu
do monitorowania szkodliwych zakwitów fitoplanktonu
03:45
harmful phytoplankton blooms,
69
225288
2000
03:47
and track the effects of drought in the Amazon and Great Plains.
70
227288
3333
i śledzenia skutków suszy w Amazonii i na Wielkich Równinach.
03:50
Going forward, we’ll be investigating photosynthesis from space,
71
230746
4083
W przyszłości będziemy badać fotosyntezę z kosmosu
03:54
and gauging how best to support our silent friends,
72
234829
2917
i sprawdzać, jak najlepiej wspomóc naszych cichych przyjaciół,
03:57
who already do so much for us.
73
237746
2667
którzy tyle dla nas robią.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7