What did democracy really mean in Athens? - Melissa Schwartzberg

Atina'da demokrasinin gerçek anlamı neydi? - Melissa Schwartzberg

Çeviri: Sevkan Uzel Gözden geçirme: İrem Uzel

Hey, congratulations!

Hey, tebrikler!

You've just won the lottery,

Piyango size çıktı.

only the prize isn't cash or a luxury cruise.

Ama ödül ne para ne de lüks bir gemi.

It's a position in your country's national legislature.

Ödül, ülke meclisinde bir pozisyon.

And you aren't the only lucky winner.

Üstelik tek şanslı kazanan siz değilsiniz.

All of your fellow lawmakers were chosen in the same way.

Tüm diğer milletvekili arkadaşlarınız da sizinle aynı biçimde o koltuklara oturdu.

This might strike you as a strange way to run a government,

Bu size, bırakın demokrasiyi, herhangi bir hükümeti kurmak için

let alone a democracy.

garip bir yol gibi gelebilir.

Elections are the epitome of democracy, right?

Seçim, demokrasinin simgesidir, öyle değil mi ama?

Well, the ancient Athenians who coined the word had another view.

Demokrasiyi icat eden eski Atinalıların bakış açısı farklıydı aslında.

In fact, elections only played a small role in Athenian democracy,

İşin gerçeği, Atina demokrasisinde seçimler ufak bir rol oynardı.

with most offices filled by random lottery from a pool of citizen volunteers.

Memurların çoğu gönüllü vatandaşlar arasında çekilen piyango ile belirlenirdi.

Unlike the representative democracies common today,

Seçmenlerin, kendi adlarına yasa koyup kararlar vereceği liderleri seçtiği

where voters elect leaders to make laws and decisions on their behalf,

günümüzün yaygın "temsili demokrasi"lerinden farklı olarak,

5th Century BC Athens was a direct democracy

M.Ö. 5.yüzyıl Atina'sının demokrasisi "doğrudan demokrasi" idi.

that encouraged wide participation

İsteyen herkesin katılabilmesi ilkesi yani "ho boulomenos (kim isterse)"

through the principle of ho boulomenos, or anyone who wishes.

uyarınca geniş katılım teşvik ediliyordu.

This meant that any of its approximately 30,000 eligible citizens

Yani yaklaşık 30.000 uygun vatandaştan herhangi birileri,

could attend the ecclesia,

ayda bir kaç kez toplanan meclise katılabiliyordu.

a general assembly meeting several times a month.

In principle, any of the 6,000 or so who showed up at each session

İlkesel olarak, her oturumda 6.000 katılımcının her birinin

had the right to address their fellow citizens,

vatandaşlara seslenme,

kanun teklifi verme

propose a law,

or bring a public lawsuit.

ya da dava açma hakkı vardı.

Of course, a crowd of 6,000 people trying to speak at the same time

Elbette aynı anda konuşmaya çalışan

would not have made for effective government.

6.000 kişi ile verimli bir hükümet olamazdı.

So the Athenian system also relied on a 500 member governing council

O nedenle Atina sisteminin güvendiği Boule adında 500 kişilik

bir yönetim konseyi de vardı.

called the Boule,

to set the agenda and evaluate proposals,

Konsey gündemi belirliyor ve önerileri değerlendiriyordu.

in addition to hundreds of jurors and magistrates to handle legal matters.

Ek olarak yüzlerce jüri ve hakim de yasal konularla ilgileniyordu.

Rather than being elected or appointed,

Seçilmek ya da atanmak yerine,

the people in these positions were chosen by lot.

tüm bu memurlar piyango ile belirlenmişti.

This process of randomized selection is know as sortition.

Bu rastgele seçim sürecine "sortition" denirdi.

The only positions filled by elections

Seçimle belirlenen konumlar

were those recognized as requiring expertise,

sadece uzmanlık gerektiren alanlardı;

such as generals.

generallik gibi.

But these were considered aristocratic, meaning rule by the best,

Ancak bunun aristokratik (seçkinlerce yönetilme) olduğu,

as opposed to democracies, rule by the many.

demokratik (çoklu yönetim) olmadığı düşünülürdü.

How did this system come to be?

Bu sistem nasıl ortaya çıkmıştı?

Well, democracy arose in Athens after long periods of social and political tension

Demokrasi Atina'daki asiller arasında uzun süren bir sosyal ve politik gerilim

marked by conflict among nobles.

sonucunda doğmuştu.

Powers once restricted to elites,

Bir zamanlar sadece seçkinlerin sahip olduğu

such as speaking in the assembly and having their votes counted,

topluluğa hitap etme ve oy kullanma gibi güçler

were expanded to ordinary citizens.

sıradan vatandaşlara genişletildi.

And the ability of ordinary citizens to perform these tasks

Atina'nın demokratik ideolojisinin merkezinde sıradan vatandaşların

adequately became a central feature of the democratice ideology of Athens.

bu görevleri hakkıyla yerine getirmesi yer alıyordu.

Rather than a privilege,

Ülke yönetimine katılım bir ayrıcalık değil,

civic participation was the duty of all citizens,

tüm vatandaşların görevi durumundaydı.

with sortition and strict term limits preventing governing classes

Piyango ve kesin süre sınırlamaları, yönetici bir sınıfın ya da

or political parties from forming.

politik partilerin oluşumunu önlüyordu.

By 21st century standards,

21.yüzyıl standartlarına göre

Athenian rule by the many excluded an awful lot of people.

Atina kuralları bir yandan da çok sayıda insanı dışlıyordu.

Women, slaves and foreigners were denied full citizenship,

Kadınlara, kölelere ve yabancılara tam vatandaşlık verilmiyordu.

and when we filter out those too young to serve,

Genç erkekleri de bir yana bırakınca,

the pool of eligible Athenians drops to only 10-20% of the overall population.

hak sahibi Atinalı sayısı, tüm nüfusun %10 ilâ 20'sine iniyordu.

Some ancient philosophers, including Plato,

Platon da dahil kimi antik filozoflar

disparaged this form of democracy as being anarchic and run by fools.

bu demokrasi biçiminin düzensizliğini ve aptallar elinde oluşunu aşağılamıştır.

But today the word has such positive associations,

Ancak günümüzde sözcük o denli iyi çağrışımlara sahip olmuştur ki,

that vastly different regimes claim to embody it.

çok sayıda rejim onu benimsediği iddiasındadır.

At the same time, some share Plato's skepticism about the wisdom of crowds.

Aynı zamanda Platon'un kitle bilgeliğine duyduğu kuşkuyu paylaşanlar da var.

Many modern democracies reconcile this conflict

Çağdaş demokrasilerin çoğu bununla, kendi adlarına kanun koyacak kadar

by having citizens elect those they consider qualified

nitelikli görülen insanlar arasında

to legislate on their behalf.

seçim yaparak uzlaşı sağlamıştır.

But this poses its own problems,

Fakat bunun da kendi problemleri vardır.

including the influence of wealth,

Paranın gücü ve seçmenlerinden farklı amaçlar güden

and the emergence of professional politicians

with different interests than their constituents.

profesyonel politikacıların belirmesi gibi.

Could reviving election by lottery lead to more effective government

Seçimleri piyango ile canlandırmak, çeşitlilik ve temsil fazlalığı sayesinde

through a more diverse and representative group of legislatures?

daha verimli bir hükümet getirebilir mi?

Or does modern political office, like Athenian military command,

Veya çağdaş politik memuriyetler, Atina'daki askeri kuvvetler gibi

require specialized knowledge and skills?

özel bilgi ve becerilere sahip olmalı mıdır?

You probably shouldn't hold your breath

Siz muhtemelen devlet yönetimine katılmak için

to win a spot in your country's government.

piyango çıkmasını beklememelisiniz.

But depending on where you live,

Ama nerede yaşadığınıza bağlı olarak, yine de jüride, sivil toplum kuruluşunda

you may still be selected to participate in a jury,

ya da katılımcı havuzunda yer almak için seçilebilirsiniz.

a citizens' assembly,

or a deliberative poll,

all examples of how the democratic principle behind sortition

Tüm bunlar, demokratik ilkenin hâla yaşadığını gösteren örneklerdir.

still survives today.