What did democracy really mean in Athens? - Melissa Schwartzberg

Translator: Kim Phung Nguyen Reviewer: Hy Tran Lam

Hey, congratulations!

Xin chúc mừng!

You've just won the lottery,

Bạn vừa mới trúng số đấy!

only the prize isn't cash or a luxury cruise.

Có điều là giải thưởng không phải tiền, hay một chuyến du lịch sang trọng.

It's a position in your country's national legislature.

Mà là một vị trí trong hội đồng lập pháp quốc gia.

And you aren't the only lucky winner.

Bạn cũng không phải người "trúng số" duy nhất.

All of your fellow lawmakers were chosen in the same way.

Các nhà lập pháp khác, đồng nghiệp của bạn đều được lựa chọn theo cách này cả đấy!

This might strike you as a strange way to run a government,

Bạn hẳn là ngạc nhiên với cách điều hành chính phủ này,

let alone a democracy.

chứ đừng nói tới dân chủ.

Elections are the epitome of democracy, right?

Bởi bầu cử là hình ảnh thu nhỏ của dân chủ mà, phải không?

Well, the ancient Athenians who coined the word had another view.

Tuy nhiên, người Athens cổ đại, người tạo ra khái niệm này, lại nghĩ khác

In fact, elections only played a small role in Athenian democracy,

Thực chất, bầu cử chỉ đóng vai trò rất nhỏ trong nền dân chủ Athens,

with most offices filled by random lottery from a pool of citizen volunteers.

hầu hết quan chức được chọn ngẫu nhiên từ một nhóm công dân tình nguyện.

Unlike the representative democracies common today,

Khác với nền dân chủ đại diện ngày nay,

where voters elect leaders to make laws and decisions on their behalf,

nơi mà cử tri bầu ra các quan chức thay mặt họ làm luật và ra quyết định,

5th Century BC Athens was a direct democracy

Athens thời thế kỷ V trước công nguyên có nền dân chủ trực tiếp,

that encouraged wide participation

khuyến khích sự tham dự của mọi tầng lớp

through the principle of ho boulomenos, or anyone who wishes.

nhờ vào nguyên tắc "ho boulomenos", hay "bất cứ ai muốn tham gia đều được."

This meant that any of its approximately 30,000 eligible citizens

Điều này có nghĩa là bất kỳ ai trong 30.000 công dân hợp pháp của Athens

could attend the ecclesia,

đều có thể tham gia "ecclesia"

a general assembly meeting several times a month.

tức Đại hội Công dân, được nhóm họp mỗi tháng vài lần.

In principle, any of the 6,000 or so who showed up at each session

Về nguyên tắc, bất kỳ ai trong 6000 người có mặt và tham dự mỗi phiên họp

had the right to address their fellow citizens,

đều có quyền diễn thuyết trước công chúng

propose a law,

đề xuất một đạo luật,

or bring a public lawsuit.

hoặc công khai một vụ kiện tụng.

Of course, a crowd of 6,000 people trying to speak at the same time

Tất nhiên, một đám đông 6000 người cùng nói một lúc

would not have made for effective government.

sẽ chẳng thể là một chính quyền hiệu quả.

So the Athenian system also relied on a 500 member governing council

Vì thế, chính quyền Athen còn dựa vào một hội đồng quản lý gồm 500 thành viên

called the Boule,

gọi là Boule (Hội đồng 500)

to set the agenda and evaluate proposals,

để thiết lập chương trình nghị sự và đánh giá các đề xuất,

in addition to hundreds of jurors and magistrates to handle legal matters.

cùng hàng trăm bồi thẩm đoàn và quan tòa, những người giải quyết các vấn đề pháp lý.

Rather than being elected or appointed,

Thay vì được bầu hay bổ nhiệm,

the people in these positions were chosen by lot.

những quan chức này được chọn bằng các lá phiếu ngẫu nhiên.

This process of randomized selection is know as sortition.

Quá trình lựa chọn ngẫu nhiên này gọi là rút thăm.

The only positions filled by elections

Những vị trí duy nhất được bầu cử

were those recognized as requiring expertise,

là những vị trí đòi hỏi kinh nghiệm,

such as generals.

chẳng hạn như tướng lĩnh.

But these were considered aristocratic, meaning rule by the best,

Nhưng đây được xem là Hội đồng Quý tộc, với ý nghĩa cai trị bởi người giỏi nhất,

as opposed to democracies, rule by the many.

trái ngược với dân chủ, nghĩa là cai trị bởi số đông.

How did this system come to be?

Vậy, hệ thống này hình thành như thế nào?

Well, democracy arose in Athens after long periods of social and political tension

Dân chủ nổi lên ở Athens sau thời kỳ dài căng thẳng chính trị và xã hội

marked by conflict among nobles.

đánh dấu bởi xung đột giữa các quý tộc.

Powers once restricted to elites,

Các quyền vốn chỉ thuộc về quý tộc,

such as speaking in the assembly and having their votes counted,

chẳng hạn như quyền phát ngôn trước hội đồng hay quyền bầu cử,

were expanded to ordinary citizens.

đã được mở rộng ra cho dân thường.

And the ability of ordinary citizens to perform these tasks

Và việc dân thường được thực hiện các quyền này

adequately became a central feature of the democratice ideology of Athens.

dần trở thành tâm điểm của hệ tư tưởng dân chủ Athens.

Rather than a privilege,

Thay vì là một đặc quyền,

civic participation was the duty of all citizens,

tham gia vào các vấn đề dân sự là nhiệm vụ của mọi công dân,

with sortition and strict term limits preventing governing classes

việc rút thăm và các quy định nghiêm ngặtđã ngăn chặn

or political parties from forming.

tầng lớp thống trị hay các đảng cầm quyền kéo bè kết phái.

By 21st century standards,

Nhưng so với các tiêu chuẩn của thế kỷ XXI,

Athenian rule by the many excluded an awful lot of people.

nền dân chủ Athens đã loại bỏ rất nhiều người.

Women, slaves and foreigners were denied full citizenship,

Phụ nữ, nô lệ và người ngoại quốc không có quyền công dân đầy đủ,

and when we filter out those too young to serve,

và khi lọc ra những người chưa đủ tuổi thực hiện nghĩa vụ,

the pool of eligible Athenians drops to only 10-20% of the overall population.

thì nhóm công dân hợp pháp chỉ còn khoảng 10-20% dân số Athens.

Some ancient philosophers, including Plato,

Một số nhà triết học cổ đại, bao gồm cả Plato,

disparaged this form of democracy as being anarchic and run by fools.

phê phán hình thức dân chủ này là hỗn loạn và điều hành bởi những kẻ ngốc.

But today the word has such positive associations,

Nhưng từ này vẫn có sức hấp dẫn tích cực

that vastly different regimes claim to embody it.

khiến nhiều chế độ chính trị sử dụng.

At the same time, some share Plato's skepticism about the wisdom of crowds.

Cũng có người chất vấn luận điểm của Plato về "trí tuệ của đám đông."

Many modern democracies reconcile this conflict

Rất nhiều nền dân chủ hiện đại đã hóa giải mâu thuẫn này

by having citizens elect those they consider qualified

bằng cách để nhân dân bầu ra những người mà họ cho rằng đạt chuẩn

to legislate on their behalf.

để thực thi pháp luật thay mặt họ.

But this poses its own problems,

Cách này cũng nảy sinh nhiều vấn đề,

including the influence of wealth,

bao gồm ảnh hưởng của sự giàu có,

and the emergence of professional politicians

và sự xuất hiện các chính trị gia chuyên nghiệp

with different interests than their constituents.

có lợi ích khác biệt so với cử tri của họ.

Could reviving election by lottery lead to more effective government

Liệu bầu cử bằng rút thăm có tạo nên một chính quyền hiệu quả

through a more diverse and representative group of legislatures?

nhờ vào bộ máy nhà nước đa dạng và mang tính đại diện nhiều hơn?

Or does modern political office, like Athenian military command,

Hay là các chính phủ hiện đại, hoặc các chỉ huy quân đội Athens thời xưa,

require specialized knowledge and skills?

với nhiều kiến thức và kỹ năng chuyên môn?

You probably shouldn't hold your breath

Bạn cũng đừng quá hy vọng

to win a spot in your country's government.

mình sẽ giành một vị trí trong chính quyền quốc gia.

But depending on where you live,

Nhưng tùy thuộc vào nơi bạn sống,

you may still be selected to participate in a jury,

bạn vẫn có khả năng được chọn tham gia vào một bồi thẩm đoàn,

a citizens' assembly,

một hội đồng nhân dân,

or a deliberative poll,

hoặc tham gia một cuộc khảo sát trưng cầu ý dân

all examples of how the democratic principle behind sortition

đó là cách mà các nguyên tắc dân chủ đằng sau bầu cử bằng rút thăm

still survives today.

vẫn tồn tại cho đến ngày nay.