Run, sail, or hide? How to survive the destruction of Pompeii - Gary Devore

Translator: Thirakan Som Reviewer: Sakunphat Jirawuthitanant

It’s a bustling day in Pompeii.

วันนี้ในปอมเปอีช่างจอแจ

Fabia visits the Temple of Venus and offers a sacrificial dove to the goddess,

ฟาเบียไปเยือนวิหารแห่งวีนัส และมอบนกพิราบเป็นเครื่องสักการะ

asking her to bless her brother’s upcoming wedding.

โดยขอให้เทพีอำนวยพร แด่การแต่งงานของพี่ชายที่ใกล้เข้ามา

After a quick visit to the market,

หลังแวะไปตลาดครู่หนึ่ง

she spots her brothers, Lucius and Marcus, crossing the Forum.

เธอก็เห็นลูเซียสกับมาร์คัสผู้เป็นพี่ชาย เดินผ่านอาคารประชาคม

They’re off to relax at the public baths.

เพื่อออกมาผ่อนคลาย ที่โรงอาบน้ำสาธารณะ

Marcus spent the morning helping a master craftsman lay a grand mosaic floor

มาร์คัสใช้เวลาช่วงเช้าช่วยช่างฝีมือ ปูพื้นกระเบื้องโมเสก

while Lucius worked in the brickyard.

ส่วนลูเซียสทำงานในโรงเผาอิฐ

It’s been 17 years since an earthquake hit Pompeii and its neighbor Herculaneum,

แม้แผ่นดินไหวที่ปอมเปอีและเมืองข้างเคียง อย่างเฮอร์คูเลเนียมผ่านมา 17 ปีแล้ว

and there’s still construction and repair work to do.

แต่ก็ยังมีงานก่อสร้าง และฟื้นฟูที่ต้องทำอยู่

Fabia and her brothers discuss the recent tremors everyone’s been feeling.

ฟาเบียกับพี่ชายคุยกันถึง แรงสั่นที่ทุกคนรับรู้ได้เมื่อเร็วๆ นี้

Lucius jokes that there’ll always be work for men who rebuild walls in Pompeii.

ลูเซียสพูดเล่นว่าพวกผู้ชายที่ซ่อมกำแพง ในปอมเปอีคงจะมีงานให้ทำไม่ว่างเว้น

He tells them how eager he is to bind hands with his sponsa, or bride-to-be.

และบอกอีกว่าตนอยากแต่งกับ สปอนซาหรือว่าที่เจ้าสาวมากแค่ไหน

The siblings begin discussing tomorrow’s wedding—

พี่น้องทั้งสามเริ่มปรึกษากัน เกี่ยวกับงานแต่งในวันพรุ่งนี้

but a deafening boom interrupts them.

แต่แล้วก็มีเสียงระเบิด ดังสนั่นขัดจังหวะขึ้น

They watch Vesuvius spew smoke, ash, and rock high into the air—

ทั้งสามมองดูภูเขาไฟเวสุเวียส พ่นควัน เถ้า และหินออกมา

and realize they've been living in the shadow of a volcano.

พลันตระหนักว่าพวกตนใช้ชีวิต อยู่ใต้เงื้อมเงาของมันมาตลอด

They embrace and pray to Venus for protection and Vulcan for mercy.

ทั้งสามจับมือกันสวดภาวนาให้เทพีวีนัส คุ้มครองและให้เทพวัลแคนทรงเมตตา

Each must now choose how to survive.

ตอนนี้ แต่ละคนต้องเลือก ว่าจะเอาชีวิตรอดอย่างไร

They have three options: seek shelter, escape to the south on foot,

พวกเขามีตัวเลือก 3 ทางคือ หาที่กำบัง เดินเท้าหนีไปทางใต้

or flee to the west by sea.

หรือขึ้นเรือหนีไปทางตะวันออก

Lucius rushes home but can’t find his sponsa.

ลูเซียสรีบกลับไปที่บ้าน แต่ไม่พบว่าที่เจ้าสาวของตน

He decides to wait for her and lights an oil lamp.

เขาตัดสินใจอยู่รอเธอ และจุดตะเกียงน้ำมัน

Ash and pumice begin raining over Pompeii.

เถ้าและหินพัมมิซ เริ่มโปรยปรายไปทั่วปอมเปอี

Fabia shelters with her husband, Claudius, and their daughters.

ฟาเบียหลบในที่กำบังกับคลอเดียส ผู้เป็นสามีและลูกสาว

But after a few hours, their roof groans under the weight of volcanic debris,

แต่ผ่านไปไม่กี่ชั่วโมง หลังคาบ้านก็ทรุดลง เพราะน้ำหนักของเศษหินที่มาจากภูเขาไฟ

and they realize they can't stay.

พวกเขาตระหนักขึ้นมาว่า จะหลบอยู่เช่นนี้ไม่ได้

They decide to travel southeast, away from the volcano.

จึงตัดสินใจหนีห่างจากภูเขาไฟ ไปทางตะวันออกเฉียงใต้

The family joins swarms of people wading through hot ash on the cardo maximus

ทั้งครอบครัวฝ่าเถ้าร้อนๆ ไปบนถนนสายหลักร่วมกับฝูงชน

and begins navigating towards one of Pompeii’s southern gates.

และเริ่มมุ่งหน้าไปยัง ประตูเมืองทางทิศใต้ของปอมเปอี

Marcus finally reaches his home in Herculaneum

ในที่สุด มาร์คัสก็กลับถึงบ้านของเขา ในเฮอร์คูเลเนียม

and gathers his wife and children.

และพบกับภรรยาและลูกๆ

They decide to escape by sea.

พวกเขาตัดสินใจหนีไปทางทะเล

But as they approach the docks,

แต่เมื่อมาถึงท่าเรือ

they discover waves brimming with volcanic matter,

ก็พบว่าคลื่นทะเล เต็มไปด้วยอนุภาคจากภูเขาไฟ

making it impossible for boats to navigate close enough to shore.

ทำให้ไม่สามารถนำเรือ เข้ามาใกล้ฝั่งได้มากพอ

Trying to keep calm for their children, they huddle underneath covered boat docks.

พวกเขาพยายามไม่ให้เด็กๆ แตกตื่น โดยเกาะกลุ่มอยู่ใต้หลังคาท่าเรือ

Now, the deadliest phase of the disaster begins.

และแล้ว ช่วงที่อันตรายที่สุด ของภัยพิบัติก็มาถึง

At this point, the force throwing the volcanic material, or tephra,

ขณะนี้ แรงที่พ่นเอา อนุภาคในภูเขาไฟหรือเทฟรา

into the air diminishes, and it comes crashing down.

ขึ้นสู่อากาศลดลงแล้ว อนุภาคจึงร่วงหล่นลงมา

Hot ash and noxious gas billow out in a wave known as a pyroclastic surge.

ขี้เถ้าร้อนและก๊าซพิษพวยพุ่ง เป็นคลื่นที่เรียกว่าไพโรคลาสติก

This first surge engulfs Herculaneum.

คลื่นระลอกแรกกลืนกิน เมืองเฮอร์คูเลเนียม

One hour later, another three times as strong

หนึ่งชั่วโมงต่อมา คลื่นอีกระลอกที่รุนแรงขึ้นสามเท่า

collapses the town’s remaining structures.

ก็เข้าถล่มสิ่งก่อสร้างที่เหลือของเมือง

These have yet to reach Pompeii,

แม้คลื่นนั้นจะยังมาไม่ถึงปอมเปอี

but buildings are ablaze in the hot, sulfurous air.

แต่อาคารต่างๆ ก็มีไฟลุกท่วม เพราะอากาศที่ร้อนและมีกำมะถัน

Lucius climbs out of his closet and tries his front door,

ลูเชียสคลานออกจากตู้เสื้อผ้า และพยายามผลักเปิดประตูหน้า

but a deep blanket of ash and stone won’t let it budge.

แต่เถ้าและหินที่ปกคลุมไปทั่ว ทำให้ประตูไม่ขยับ

His lamp flickers and dies.

ไฟในตะเกียงของเขากะพริบและดับไป

After more than 14 hours, at times walking through ash up to their chests,

หลังจากที่ต้องเดินฝ่าเถ้าหนาท่วมอก เป็นบางครามานานกว่า 14 ชั่วโมง

Fabia, her family, and the others who left early enough,

ฟาเบียกับครอบครัวและคนอื่น ๆ ที่หนีออกมาทัน

climb the southern Latarri mountains.

ก็เดินขึ้นมาถึงเทือกเขาลาทาร์รีทางใต้

They reach a peak and pause to look back.

พวกเขาหยุดเมื่อมาถึงยอดเขา แล้วหันกลับไปมอง

Another pyroclastic surge rushes across the valley, crashes into Pompei,

คลื่นไพโรคลาสติกอีกลูกเคลื่อนตัว ผ่านทุ่งหญ้าเข้าปะทะเมืองปอมเปอี

and sheers off the upper levels of the town’s buildings.

และฉีกกระชากตึกสูงๆ ในเมืองให้ถล่มลงมา

Fighting back tears, Fabia continues to push her family on towards safety,

ฟาเบียกลั้นน้ำตาขณะพาครอบครัว เดินหน้าไปยังที่ปลอดภัย

praying for her brothers and fellow townspeople.

โดยสวดภาวนาให้พี่ชาย และชาวเมืองปลอดภัยเช่นกัน

According to modern analysis, the eruption may have lasted days or weeks.

จากการวิเคราะห์ในปัจจุบันคาดว่า การปะทุอาจกินเวลาหลายวันหรือหลายสัปดาห์

When it was over, almost 300 square kilometers were decimated,

เมื่อการปะทุสิ้นสุดลง พื้นที่เกือบ 300 ตร.กม. ก็ถูกทำลายยับเยิน

and Pompeii and Herculaneum lay under up to 65 feet of tephra.

ปอมเปอีและเฮอร์คูเลเนียม จมอยู่ใต้เทฟราหนาถึง 65 ฟุต

Despite some disorganized looting and digging,

แม้จะมีการลักขโมยและขุดค้น โดยไม่ตั้งใจอยู่บ้าง

these towns remained buried until official excavations began in the mid-1800s.

เมืองก็ยังคงถูกฝังไว้จนเริ่มมีการขุดค้น อย่างเป็นทางการช่วงกลางทศวรรษที่ 18

Archaeologists have since analyzed skeletal evidence and volcanic deposits

นับแต่นั้น นักโบราณคดีได้วิเคราะห์ หลักฐานโครงกระดูกและซากภูเขาไฟ

to reconstruct a timeline of Herculaneum and Pompeii’s final moments.

เพื่อปะติดปะต่อช่วงเวลาสุดท้าย ในเฮอร์คูเลเนียมและปอมเปอีขึ้นมาใหม่

They've revealed a poignant glimpse at the experiences of the eruption's victims.

พวกเขาได้เผยให้เห็นชั่ววูบอันแสนโหดร้าย จากประสบการณ์ของเหยื่อในครั้งนั้น

Much of our understanding of ancient Roman life—

เรามีความเข้าใจเกี่ยวกับวิถีชีวิต ของชาวโรมันโบราณส่วนใหญ่

from food and furniture to architecture and economics—

ตั้งแต่เรื่องอาหารและเฟอร์นิเจอร์ ไปจนถึงสถาปัตยกรรมและเศรษฐกิจ

comes from these ruins.

ก็จากซากปรักหักพังเหล่านี้

In their time, they were simply provincial towns in the Bay of Naples.

ในอดีต เมืองแห่งนี้เป็นแค่ จังหวัดเล็ก ๆ ในอ่าวเนเปิลส์

But their rediscovery has given us an unparalleled view into the ancient world

แต่การค้นพบครั้งใหม่นี้ทำให้เราได้เห็น โลกยุคโบราณและชีวิตที่ถูกทำลายจากภัยพิบัติ

and the lives that were devastated by disaster.

ในมุมมองที่หาจากไหนไม่ได้อีกแล้ว