The power of creative constraints - Brandon Rodriguez

574,802 views ・ 2017-06-13

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Rysia Wand
00:08
Imagine you're asked to invent something new.
0
8053
2970
Wyobraźcie sobie, że macie wynaleźć coś nowego.
00:11
It could be whatever you want
1
11023
1671
Może to być cokolwiek,
00:12
made from anything you choose
2
12694
1940
z czegokolwiek,
00:14
in any shape or size.
3
14634
2821
o dowolnym kształcie i rozmiarze.
00:17
That kind of creative freedom sounds so liberating, doesn't it?
4
17455
3860
Twórcza swoboda brzmi fajnie, prawda?
00:21
Or does it?
5
21315
1692
A może nie?
00:23
If you're like most people, you'd probably be paralyzed by this task.
6
23007
4103
Jeśli jesteście jak większość ludzi, to zadanie was przytłoczy.
00:27
Without more guidance, where would you even begin?
7
27110
3285
Gdzie zacząć, jeśli nie wiadomo od czego?
00:30
As it turns out, boundless freedom isn't always helpful.
8
30395
4230
Bezgraniczna swoboda nie zawsze pomaga.
00:34
In reality, any project is restricted by many factors,
9
34625
4014
W rzeczywistości każdy projekt ogranicza wiele czynników,
00:38
such as the cost,
10
38639
1146
takich jak koszt,
00:39
what materials you have at your disposal,
11
39785
2250
dostępne materiały
00:42
and unbreakable laws of physics.
12
42035
2900
i prawa fizyki.
00:44
These factors are called creative constraints,
13
44935
2680
Te czynniki nazywamy ograniczeniami kreatywności.
00:47
and they're the requirements and limitations
14
47615
2223
To wymagania i ograniczenia,
00:49
we have to address in order to accomplish a goal.
15
49838
4398
z którymi trzeba się liczyć, żeby osiągnąć cel.
00:54
Creative constraints apply across professions,
16
54236
2830
Twórcze ograniczenia dotyczą różnych zawodów.
00:57
to architects and artists,
17
57066
1810
Architektów i artystów,
00:58
writers,
18
58876
898
pisarzy,
00:59
engineers,
19
59774
939
inżynierów
01:00
and scientists.
20
60713
2023
i naukowców.
01:02
In many fields, constraints play a special role
21
62736
2850
W wielu dziedzinach ograniczenia są
01:05
as drivers of discovery and invention.
22
65586
3470
siłą napędową odkryć i wynalazków.
01:09
During the scientific process in particular,
23
69056
2601
Szczególnie w badaniach naukowych
01:11
constraints are an essential part of experimental design.
24
71657
3989
ograniczenia są nieodzowną częścią projektu eksperymentalnego.
01:15
For instance, a scientist studying a new virus would consider,
25
75646
4120
Naukowiec badający nowy wirus pomyśli,
01:19
"How can I use the tools and techniques at hand
26
79766
3521
jak użyć dostępnych narzędzi i technik,
01:23
to create an experiment that tells me how this virus infects the body's cells?
27
83287
5782
żeby przeprowadzić eksperyment, pokazujący, jak wirus zaraża komórki.
01:29
And what are the limits of my knowledge that prevent me
28
89069
3699
Jakie granice wiedzy uniemożliwiają zrozumienie
01:32
from understanding this new viral pathway?"
29
92768
3308
nowej drogi infekcji?
01:36
In engineering, constraints have us apply our scientific discoveries
30
96076
3672
W inżynierii ograniczenia wymuszają zastosowanie naukowych odkryć
01:39
to invent something new and useful.
31
99748
3370
do wynalezienia czegoś nowego i praktycznego.
01:43
Take, for example, the landers Viking 1 and 2,
32
103118
3588
Weźmy na przykład lądowniki Viking 1 i 2.
01:46
which relied on thrusters to arrive safely on the surface of Mars.
33
106706
4632
Napęd odrzutowy był im potrzebny do bezpiecznego wylądowania na Marsie.
01:51
The problem?
34
111338
1460
Na czym polegał problem?
01:52
Those thrusters left foreign chemicals on the ground,
35
112798
3320
Napędy zostawiły na powierzchni Marsa obce związki chemiczne,
01:56
contaminating soil samples.
36
116118
2660
zanieczyszczając próbki gleby.
01:58
So a new constraint was introduced.
37
118778
2919
Tak pojawiło się nowe ograniczenie.
02:01
How can we land a probe on Mars
38
121697
2451
Jak wylądować sondą na Marsie
02:04
without introducing chemicals from Earth?
39
124148
3311
bez przenoszenia z Ziemi związków chemicznych?
02:07
The next Pathfinder mission used an airbag system
40
127459
3310
W misji Pathfinder użyto systemu poduszek powietrznych,
02:10
to allow the rover to bounce and roll to a halt
41
130769
3390
dzięki któremu łazik odbijał się i toczył do zatrzymania
02:14
without burning contaminating fuel.
42
134159
4241
bez spalania zanieczyszczającego paliwa.
02:18
Years later, we wanted to send a much larger rover: Curiosity.
43
138400
4750
Po latach postanowiono wysłać znacznie większy łazik, Curiosity.
02:23
However, it was too large for the airbag design,
44
143150
3239
Był jednak zbyt duży na system poduszek,
02:26
so another constraint was defined.
45
146389
2630
co stało się kolejnym ograniczeniem.
02:29
How can we land a large rover while still keeping rocket fuel
46
149019
3670
Jak wylądować dużym łazikiem, nie pozwalając paliwu rakietowemu
02:32
away from the Martian soil?
47
152689
2750
dotknąć gleby Marsa?
02:35
In response, engineers had a wild idea.
48
155439
3022
Inżynierzy wpadli na szalony pomysł.
02:38
They designed a skycrane.
49
158461
3029
Zaprojektowali latający dźwig,
02:41
Similar to the claw machine at toy stores,
50
161490
2940
który podobnie jak gry-chwytaki w sklepach z zabawkami
02:44
it would lower the rover from high above the surface.
51
164430
3720
opuszczał łazik na powierzchnię.
02:48
With each invention, the engineers demonstrated an essential habit
52
168150
4901
Przy każdym wynalazku inżynierzy podchodzą do sprawy naukowo.
02:53
of scientific thinking -
53
173051
1660
02:54
that solutions must recognize the limitations of current technology
54
174711
4231
Rozwiązania musiały dostosować się do granic dzisiejszej techniki,
02:58
in order to advance it.
55
178942
2450
żeby posunąć ją naprzód.
03:01
Sometimes this progress is iterative,
56
181392
2429
Czasem postęp się zapętla:
03:03
as in, "How can I make a better parachute to land my rover?"
57
183821
4052
"Jak ulepszyć spadochron, żeby wylądować łazikiem?".
03:07
And sometimes, it's innovative,
58
187873
2639
Czasem postęp jest innowacyjny.
03:10
like how to reach our goal
59
190512
1959
"Jak osiągnąć cel,
03:12
when the best possible parachute isn't going to work.
60
192471
3770
jeśli najlepszy spadochron nie zadziała?".
03:16
In both cases, the constraints guide decision-making
61
196241
3451
W obu przypadkach ograniczenia wpływają na podejmowanie decyzji,
03:19
to ensure we reach each objective.
62
199692
3659
zapewniając osiągnięcie każdego celu.
03:23
Here's another Mars problem yet to be solved.
63
203351
3141
Oto inny wciąż nierozwiązany problem marsjański.
03:26
Say we want to send astronauts who will need water.
64
206492
3340
Załóżmy, że chcemy wysłać astronautów, którym potrzebna będzie woda.
03:29
They'd rely on a filtration system that keeps the water very clean
65
209832
4600
Będą polegali na systemie filtracji utrzymującym wodę w czystości
03:34
and enables 100% recovery.
66
214432
3334
i pozwalającym na 100% odzysku.
03:37
Those are some pretty tough constraints,
67
217766
2204
To bardzo duże ograniczenia.
03:39
and we may not have the technology for it now.
68
219970
3023
Możemy jeszcze nie mieć odpowiedniej technologii.
03:42
But in the process of trying to meet these objectives,
69
222993
2840
Jednak podczas prób osiągnięcia tego celu
03:45
we might discover other applications of any inventions that result.
70
225833
4968
można odkryć inne zastosowania powstałych wynalazków.
03:50
Building an innovative water filtration system
71
230801
2912
Budując nowatorski system filtracji wody,
03:53
could provide a solution for farmers working in drought-stricken regions,
72
233713
4491
można pomóc rolnikom pracującym na terenach dotkniętych suszą
03:58
or a way to clean municipal water in polluted cities.
73
238204
5489
albo oczyścić wody komunalne w zanieczyszczonych miastach.
04:03
In fact, many scientific advances
74
243693
2470
Wiele odkryć naukowych pojawiło się,
04:06
have occurred when serendipitous failures in one field
75
246163
3331
kiedy niepowodzenie w jednej dziedzinie
04:09
address the constraints of another.
76
249494
2981
wykorzystano z sukcesem w innej.
04:12
When scientist Alexander Fleming mistakenly contaminated
77
252475
3209
Kiedy naukowiec Alexander Fleming
omyłkowo zanieczyścił szalkę Petriego w laboratorium,
04:15
a Petri dish in the lab,
78
255684
2021
04:17
it led to the discovery of the first antibiotic, penicillin.
79
257705
4929
poskutkowało to odkryciem pierwszego antybiotyku, penicyliny.
04:22
The same is true of synthetic dye,
80
262634
1951
Tak samo było ze sztucznym barwnikiem,
04:24
plastic,
81
264585
1039
plastikiem
04:25
and gunpowder.
82
265624
1431
i prochem strzelniczym.
04:27
All were created mistakenly,
83
267055
1991
Wszystko powstało przez pomyłkę,
04:29
but went on to address the constraints of other problems.
84
269046
3758
ale spowodowało rozwiązanie innych problemów.
04:32
Understanding constraints guides scientific progress,
85
272804
4221
Zrozumienie ograniczeń zapewnia postęp naukowy.
04:37
and what's true in science is also true in many other fields.
86
277025
4822
To, co jest prawdziwe w nauce, odnosi się też do innych dziedzin.
04:41
Constraints aren't the boundaries of creativity, but the foundation of it.
87
281847
5659
Ograniczenia nie są granicą kreatywności,
a jej podstawą.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7