A brief history of religion in art - TED-Ed

Krótka historia religii w sztuce - TED-Ed

Tłumaczenie: A. Konstancja Wiszniewska Korekta: Rysia Wand

It's only been the last few hundreds years or so

Dopiero od kilku stuleci

that Western civilization has been putting art in museums,

zachodnia cywilizacja umieszcza sztukę w muzeach,

at least museums resembling

przynajmniej w muzeach typu

the public institutions we know today.

znanych nam instytucji publicznych.

Before this, for most, art served other purposes.

Wcześniej sztuka służyła innym celom.

What we call fine art today

To, co nazywamy sztuką piękną

was, in fact, primarily how people experienced

było głównie sposobem doświadczania

an aesthetic dimension of religion.

estetycznego wymiaru religii.

Paintings, sculpture, textiles and illuminations

Malarstwo, rzeźba, tkaniny i oświetlenie

were the media of their time,

były mediami swoich czasów,

supplying vivid imagery

uzupełniając sugestywnymi wizerunkami

to accompany the stories of the day.

opowieści swoich czasów.

In this sense, Western art

W tym sensie sztuka zachodnia

shared a utilitarian purpose

dzieliła cel użytkowy

with other cultures around the world,

z innymi kulturami świata,

some of whose languages incidentally have no word for art.

także takimi, które nie mają nawet słowa na sztukę.

So how do we define what we call art?

Więc jak zdefiniować to, co nazywamy sztuką?

Generally speaking, what we're talking about here

Ogólnie mówiąc, chodzi tu

is work that visually communicates

o dzieła, które wizualnie przekazują

meaning beyond language,

znaczenie pozajęzykowe,

either through representation

bądź przez przedstawienie,

or the arrangement of visual elements in space.

bądź przez rozmieszczenie elementów wizualnych w przestrzeni.

Evidence of this power of iconography,

Dowodów na potęgę ikonografii

or ability of images to convey meaning,

lub umiejętności przekazania znaczenia

can be found in abundance

znajdziemy wiele,

if we look at art from

jeśli spojrzymy na sztukę

the histories of our major world religions.

z perspektywy historii głównych religii świata.

Almost all have, at one time or another in their history,

Prawie wszystkie w którymś momencie miały

gone through some sort of aniconic phase.

fazę anikoniczną.

Aniconism prohibits any visual depiction of the divine.

Anikonizm zabrania wizualnego przedstawiania boskości,

This is done in order to avoid idolatry,

żeby uniknąć bałwochwalstwa

or confusion between the representation of divinity and divinity itself.

czy mylenia obrazu boskości z samą boskością.

Keeping it real, so to speak,

Takie zachowanie prawdy

in the relationship between the individual and the divine.

w relacji pomiędzy jednostką a bogiem.

However, this can be a challenge to maintain,

Jednak takie podejście może być wyzwaniem.

given that the urge to visually represent and interpret

Chęć wizualnego przedstawienia i interpretacji

the world around us

świata wokół nas,

is a compulsion difficult to suppress.

jest trudnym do stłumienia przymusem.

For example, even today,

Nawet obecnie,

where the depiction of Allah or the Prophet Muhammad is prohibited,

gdy zabronione jest przedstawianie Allaha czy proroka Mahometa,

an abstract celebration of the divine

abstrakcyjne czczenie boskości

can still be found in arabesque patterns of Islamic textile design,

i tak można znaleźć w arabeskach na tkaninach islamskich.

with masterful flourishes of brushwork

Wykonane mistrzowskimi pociągnięciami pędzla

and Arabic calligraphy,

przy pomocy kaligrafii arabskiej,

where the words of the prophet

słowa Proroka

assume a dual role as both literature and visual art.

przyjmują podwójną rolę: tak literatury, jak i sztuki wizualnej.

Likewise, in art from the early periods

Podobnie w sztuce

wczesnego chrześcijaństwa i buddyzmu

of Christianity and Buddhism,

the divine presence of the Christ and the Buddha

boska obecność Chrystusa i Buddy

do not appear in human form

nie pojawia się w ludzkiej formie,

but are represented by symbols.

ale przedstawiają ją symbole.

In each case,

W każdym przypadku

iconographic reference is employed

odniesienie ikonograficzne stanowi

as a form of reverence.

formę oddania czci.

Anthropomorphic representation,

Przedstawienie antropomorficzne

or depiction in human form,

lub obraz w ludzkiej formie

eventually became widespread in these religions

stało się powszechne w tych religiach

only centuries later,

dopiero wiele stuleci później,

under the influence of the cultural traditions surrounding them.

pod wpływem otaczającej tradycji kulturowej.

Historically speaking,

Z historycznego punktu widzenia

the public appreciation of visual art

publiczne uznanie sztuki wizualnej,

in terms other than traditional, religious or social function

w funkcji innej niż tradycyjna: religijna lub społeczna,

is a relatively new concept.

jest stosunkowo nowym pojęciem.

Today, we fetishize the fetish, so to speak.

Dzisiaj tak jakby fetyszyzujemy fetysz.

We go to museums to see art from the ages,

Chodzimy do muzeów zobaczyć sztukę wielu epok,

but our experience of it there

ale doświadczanie jej tam

is drastically removed from the context

jest drastycznie oderwane od kontekstu,

in which it was originally intended to be seen.

w jakim miała być oglądana.

It might be said that the modern viewer

Można powiedzieć, że współczesnemu widzowi

lacks the richness of engagement

brakuje bogatego zaangażowania,

that she has with contemporary art,

jakie ma w przypadku sztuki współczesnej

which has been created relevant to her time

stworzonej we właściwym mu czasie

and speaks her cultural language.

i mówiącej jego językiem kulturowym.

It might also be said that the history of what we call art

Możliwe też, że historia tego, co nazywamy sztuką

is a conversation that continues on,

jest rozmową w toku.

as our contemporary present passes into what will be

Teraźniejszość przechodzi w coś, co będzie

some future generation's classical past.

dla przyszłego pokolenia klasyczną przeszłością.

It's a conversation that reflects

To rozmowa odzwierciedlająca

the ideologies, mythologies, belief systems and taboos

ideologie, mitologie, systemy wiary, tabu

and so much more of the world in which it was made.

i wiele innych rzeczy ze świata, w którym powstały.

But this is not to say that work from another age

Nie znaczy to, że dzieło z innej epoki,

made to serve a particular function in that time

stworzone, by spełnić konkretną funkcję tamtego czasu,

is dead or has nothing to offer the modern viewer.

jest martwe lub nie ma nic do zaoferowania współczesnemu widzowi.

Even though in a museum setting

Mimo że w oprawie muzeum

works of art from different places and times

dzieła sztuki z różnego miejsca i czasu

are presented alongside each other,

wystawia się koło siebie

isolated from their original settings,

w oderwaniu od pierwotnego środowiska,

their juxtaposition has benefits.

takie zestawienie ma zalety.

Exhibits are organized by curators,

Eksponaty aranżują kuratorzy

or people who've made a career

lub ludzie, którzy w powołanie zmienili

out of their ability to recontextualize or remix

umiejętność rekontekstualizacji czy miksowania

cultural artifacts in a collective presentation.

artefaktów kulturowych w zbiorowej prezentacji.

As viewers, we're then able to consider the art

Jako widzowie postrzegamy wtedy sztukę

in terms of a common theme that might not be apparent

przez wspólny temat, nie zawsze oczywisty

in a particular work

w pojedynczym dziele,

until you see it alongside another,

dopóki obok nie widać innych.

and new meanings can be derived and reflected upon.

Można wtedy doszukiwać się nowych znaczeń i snuć refleksje.

If we're so inclined,

Jeśli chcemy,

we might even start to see every work of art

możemy ujrzeć każde dzieło sztuki

as a complementary part of some undefined, unified whole

jako dopełnienie niezdefiniowanej, zjednoczonej całości

of past human experience,

przeszłych doświadczeń ludzkości,

a trail that leads right to our doorstep

szlak prowadzący prosto do naszych drzwi

and continues on with us,

i wiodący nas dalej,

open to anyone who wants to explore it.

otwarty dla każdego, kto pragnie go zbadać.