The surprising reason you feel awful when you're sick - Marco A. Sotomayor

Tłumaczenie: Agnieszka Cabanes Korekta: Patrycja Macyszyn

It starts with a tickle in your throat that becomes a cough.

Zaczyna się od drapania w gardle, które przechodzi w kaszel.

Your muscles begin to ache,

Pojawia się ból mięśni,

you grow irritable,

stajemy się rozdrażnieni

and you lose your appetite.

i tracimy apetyt.

It's official: you've got the flu.

To już pewne: złapaliśmy grypę.

It's logical to assume that this miserable medley of symptoms

Logicznie zakładamy, że ten nieprzyjemny zestaw objawów

is the result of the infection coursing through your body,

wynika z infekcji w organizmie,

but is that really the case?

ale czy to prawda?

What's actually making you feel sick?

Co sprawia, że czujemy się źle?

What if your body itself was driving this vicious onslaught?

A może to samo ciało odpowiada za ten dokuczliwy atak?

You first get ill when a pathogen like the flu virus gets into your system,

Chorujemy, gdy do organizmu dostaje się patogen, taki jak wirus grypy,

infecting and killing your cells.

który zaraża i zabija komórki.

But this unwelcome intrusion has another effect:

To niepożądane wtargnięcie ma też inny skutek.

it alerts your body's immune system to your plight.

Zawiadamia układ odpornościowy o zaistniałym niebezpieczeństwie.

As soon as it becomes aware of infection, your body leaps to your defense.

Jak tylko organizm dowiaduje się o infekcji, mobilizuje się do obrony.

Cells called macrophages charge in as the first line of attack,

Najpierw wkraczają do ataku komórki zwane makrofagami,

searching for and destroying the viruses and infected cells.

wyszukując i niszcząc wirusy i zainfekowane komórki.

Afterwards, the macrophages release protein molecules called cytokines

Następnie makrofagi uwalniają cząsteczki białek zwanych cytokinami,

whose job is to recruit

które mobilizują

and organize more virus-busting cells from your immune system.

w układzie odpornościowym jeszcze więcej komórek zwalczających wirusy.

If this coordinated effort is strong enough,

Jeśli ten skoordynowany wysiłek wystarczy,

it'll wipe out the infection before you even notice it.

infekcja zniknie, zanim ją zauważymy.

But that's just your body setting the scene for some real action.

Ale to tylko przygotowanie do prawdziwego działania.

In some cases, viruses spread further,

W niektórych przypadkach wirusy docierają dalej,

even into the blood and vital organs.

nawet do krwi i najważniejszych organów.

To avoid this sometimes dangerous fate,

Aby zapobiec tej niebezpiecznej sytuacji,

your immune system must launch a stronger attack,

układ odpornościowy musi przypuścić silniejszy atak,

coordinating its activity with the brain.

koordynując swoje działania z mózgiem.

That's where those unpleasant symptoms come in,

I tu pojawiają się nieprzyjemne objawy,

starting with the surging temperature,

począwszy od wzrostu temperatury,

aches and pains,

bólu,

and sleepiness.

i senności.

So why do we experience this?

Dlaczego je odczuwamy?

When the immune system is under serious attack,

Gdy układ odpornościowy jest gwałtownie atakowany,

it secretes more cytokines,

wydziela więcej cytokin,

which trigger two responses.

co wywołuje dwie reakcje.

First, the vagus nerve, which runs through the body into the brain,

Po pierwsze, nerw błędny, biegnący od mózgu przez całe ciało,

quickly transmits the information to the brain stem,

szybko przenosi informację do pnia mózgu,

passing near an important area of pain processing.

przechodząc obok ważnego ośrodka przetwarzającego bodźce bólowe.

Second, cytokines travel through the body to the hypothalamus,

Po drugie, cytokiny docierają do podwzgórza,

the part of the brain responsible for controlling temperature,

części mózgu odpowiedzialnej za kontrolę temperatury ciała,

thirst,

pragnienie,

hunger,

głód,

and sleep,

sen

among other things.

i inne.

When it receives this message,

Po otrzymaniu sygnału

the hypothalamus produces another molecule

podwzgórze produkuje inną substancję

called prostaglandin E2, which gears it up for war.

zwaną prostaglandyną E2, która przygotowuje je na wojnę.

The hypothalamus sends signals that instruct your muscles to contract

Podwzgórze wysyła sygnały do mięśni, polecając im się skurczyć

and causes a rise in body temperature.

i powoduje wzrost temperatury ciała.

It also makes you sleepy,

Wywołuje także senność,

and you lose your appetite and thirst.

utratę apetytu i pragnienia.

But what's the point of all of these unpleasant symptoms?

Jaki sens mają te wszystkie nieprzyjemne objawy?

Well, we're not yet sure,

Nie mamy jeszcze pewności,

but some theorize that they aid in recovery.

ale istnieje teoria, że pomagają zdrowieć.

The rise in temperature can slow bacteria

Wzrost temperatury spowalnia bakterie

and help your immune system destroy pathogens.

i pomaga układowi odpornościowemu zwalczać patogeny.

Sleep lets your body channel more energy towards fighting infection.

Sen pozwala ukierunkować energię na walkę z infekcją.

When you stop eating, your liver can take up much of the iron in your blood,

Gdy nie jemy, wątroba wychwytuje żelazo z krwi,

and since iron is essential for bacterial survival,

a ponieważ jest ono niezbędne bakteriom do przeżycia,

that effectively starves them.

umierają z głodu.

Your reduced thirst makes you mildly dehydrated,

Zmniejszone pragnienie prowadzi do lekkiego odwodnienia,

diminishing transmission through sneezes,

redukując zarażanie innych przez kichanie,

coughs,

kaszel,

vomit,

wymioty

or diarrhea.

czy biegunkę.

Though it's worth noting that if you don't drink enough water,

Trzeba jednak zaznaczyć, że gdy pijemy zbyt mało wody,

that dehydration can become dangerous.

odwodnienie może stać się niebezpieczne.

Even the body's aches make you more sensitive,

Dzięki bólowi wyraźniej czujemy napływające sygnały,

drawing attention to infected cuts that might be worsening,

zwracamy uwagę na zakażone rany, których stan może się pogarszać,

or even causing your condition.

lub które mogą być źródłem choroby.

In addition to physical symptoms,

Oprócz fizycznych objawów,

sickness can also make you irritable,

choroba może też powodować rozdrażnienie,

sad,

and confused.

smutek

czy dezorientację.

That's because cytokines and prostaglandin

To dlatego że cytokiny i prostaglandyna

can reach even higher structures in your brain,

docierają do jeszcze wyższych struktur mózgowych,

disrupting the activity of neurotransmitters,

zakłócając działanie neuroprzekaźników,

like glutamate,

jak glutaminian,

endorphins,

endorfiny,

serotonin,

serotonina

and dopamine.

czy dopamina.

This affects areas like the limbic system, which oversees emotions,

To wpływa na obszary, takie jak układ limbiczny, który kontroluje emocje,

and your cerebral cortex, which is involved in reasoning.

i korę mózgową, uczestniczącą w procesach myślowych.

So it's actually the body's own immune response

W rzeczywistości to reakcja immunologiczna organizmu

that causes much of the discomfort you feel every time you get ill.

powoduje nieprzyjemne dolegliwości odczuwane podczas choroby.

Unfortunately, it doesn't always work perfectly.

Niestety, nie zawsze działa bezbłędnie.

Most notably, millions of people worldwide suffer from autoimmune diseases,

Miliony osób na całym świecie chorują na choroby autoimmunologiczne,

in which the immune system treats normal bodily cues as threats,

w których układ odpornościowy postrzega normalne bodźce ciała jako zagrożenia,

so the body attacks itself.

więc organizm atakuje sam siebie.

But for the majority of the human race,

Lecz w przypadku większości osób,

millions of years of evolution have fine-tuned the immune system

miliony lat ewolucji zaprogramowało układ odpornościowy tak,

so that it works for, rather than against us.

by był ich sojusznikiem, a nie wrogiem.

The symptoms of our illnesses are annoying,

Objawy chorób są uciążliwe,

but collectively, they signify an ancient process

ale są oznaką toczącego się od bardzo dawna procesu,

that will continue barricading our bodies against the outside world

który będzie nadal chronił nasze ciała przed światem zewnętrzym

for centuries to come.

przez kolejne stulecia.