A guide to the energy of the Earth - Joshua M. Sneideman

O energii ziemi - Joshua M. Sneideman

Tłumaczenie: Marta Wisowska Korekta: Rysia Wand

Energy is all around us,

Energia jest wszędzie.

a physical quantity that follows precise natural laws.

To wielkość fizyczna, która działa zgodnie z prawami natury.

Our universe has a finite amount of it;

Nasz wszechświat posiada ograniczoną ilość energii.

it's neither created nor destroyed

Nie jest ona ani tworzona ani niszczona

but can take different forms,

ale może przybierać różne formy,

such as kinetic or potential energy,

takie jak energia kinetyczna albo potencjalna,

with different properties and formulas to remember.

wraz z różnymi cechami i wzorami do zapamiętania.

For instance,

Na przykład,

an LED desk lamp's 6 Watt bulb

6-watowa żarówka diodowej lampki

transfers 6 Joules of light energy per second.

przenosi 6 dżuli energii świetlnej na sekundę.

But let's jump back up into space

Wróćmy jednak do kosmosu,

to look at our planet, its systems, and their energy flow.

żeby spojrzeć na naszą planetę, jej systemy oraz przepływ energii.

Earth's physical systems include

Układ fizyczny ziemi obejmuje

the atmosphere, hydrosphere,

atmosferę,

hydrosferę,

lithosphere, and biosphere.

litosferę

oraz biosferę.

Energy moves in and out of these systems,

Ich energia wpływa i wypływa,

and during any energy transfer between them,

a podczas każdej wymiany energii między systemami

some is lost to the surroundings,

jej część rozprosza się w otoczeniu

as heat, light, sound,

w postaci ciepła, światła, dźwięku, wibracji i ruchu.

vibration, or movement.

Our planet's energy comes from internal and external sources.

Energia naszej planety pochodzi

z wewnętrznych i zewnętrznych źródeł.

Geothermal energy from radioactive isotopes

Energia geotermalna powstająca z izotopów promieniotwórczych

and rotational energy from the spinning of the Earth

oraz energia kinetyczna powstająca z ruchu obrotowego ziemi

are internal sources of energy,

są wewnętrznymi źródłami energii,

while the Sun is the major external source,

podczas gdy słońce jest głównym zewnętrznym źródłem

driving certain systems, like our weather and climate.

napędzającym pewne systemy,

takie jak pogoda i klimat.

Sunlight warms the surface and atmosphere in varying amounts,

Słońce ogrzewa powierzchnię oraz atmosferę

w różnym stopniu,

and this causes convection,

co powoduje konwekcję, tworząc wiatry

producing winds and influencing ocean currents.

i wpływając na prądy oceaniczne.

Promieniowanie podczerwone emitowane

Infrared radiation, radiating out from the warmed surface of the Earth,

z ogrzanej powierzchni Ziemi

gets trapped by greenhouse gases and further affects the energy flow.

zatrzymywane jest przez gazy cieplarniane

i w efekcie wpływa na przepływ energii.

The Sun is also the major source of energy for organisms.

Słońce jest też głównym źródłem energii

dla organizmów.

Plants, algae, and cyanobacteria

Rośliny, wodorosty i sinice

use sunlight to produce organic matter

dzięki słońcu stworzą materię organiczną

from carbon dioxide and water,

z dwutlenku węgla i wody,

powering the biosphere's food chains.

która napędza łańcuchy pokarmowe biosfery.

We release this food energy using chemical reactions,

Tę wartość energetyczną uwalniamy,

używając reakcji chemicznych,

like combustion and respiration.

takich jak spalanie i oddychanie.

At each level in a food chain, some energy is stored

Na każdym poziomie łańcucha pokarmowego

część energii przechowywana jest

in newly made chemical structures,

w nowo powstałej strukturze chemicznej.

but most is lost to the surroundings,

Jednak większość energii pozostaje w otoczeniu.

as heat, like your body heat,

Tak jak ciepło, na przykład ciepłota ciała

released by your digestion of food.

wydzielana podczas procesu trawienia.

Now, as plants are eaten by primary consumers,

Z roślin zjedzonych przez konsumentów z pierwszego poziomu

only about 10% of their total energy is passed on to the next level.

tylko około 10% całkowitej energii

przechodzi do następnego poziomu.

Since energy can only flow in one direction in a food chain,

Ponieważ energia przepływa tylko w jednym kierunku

w łańcuchu pokarmowym,

from producers on to consumers and decomposers,

od producentów przez konsumentów do destruentów,

an organism that eats lower on the food chain,

organizm znajdujący się niżej w łańcuchu

is more efficient than one higher up.

jest bardziej wydajny niż ten z wyższego poziomu.

So eating producers is the most efficient level

Poziom konsumentów jest najbardziej wydajnym poziomem,

at which an animal can get its energy,

na którym zwierzęta pozyskują energię,

but without continual input of energy to those producers,

jednak bez ciągłego wkładu energii

dla producentów,

mostly from sunlight,

głównie ze światła słonecznego,

life on Earth as we know it would cease to exist.

obecne życie na Ziemi

przestałoby istnieć.

We humans, of course, spend our energy doing a lot of things besides eating.

Ludzie wykorzystują energię

do różnych rzeczy poza jedzeniem.

We travel, we build, we power all sorts of technology.

Podróżujemy, budujemy, napędzamy technikę.

To do all this,

Do tego wszystkiego

we use sources like fossil fuels:

używamy źródeł takich jak paliwa kopalne:

coal, oil, and natural gas,

węgiel, ropa naftowa, gaz ziemny,

which contain energy

które zawierają energię

that plants captured from sunlight long ago

dawno pobraną przez rośliny

ze światła słonecznego

and stored in the form of carbon.

i przechowywaną w formie węgla.

When we burn fossil fuels in power plants,

Kiedy paliwa kopalne spalane są w elektrowniach,

we release this stored energy

przechowywana energia zostaje uwolniona

to generate electricity.

w celu wytworzenia elektryczności.

To generate electricity,

Aby wytworzyć elektryczność,

heat from burning fossil fuels is used to power turbines

ciepło ze spalanych paliw kopalnych

wykorzystywane jest do zasilania turbin

that rotate magnets,

obracających magnesy,

which, in turn, create magnetic field changes

które z kolei tworzą zmiany pola magnetycznego

relative to a coil of wire,

względem uzwojenia,

causing electrons to be induced to flow in the wire.

zmuszając elektrony do ruchu w przewodzie.

Modern civilization depends on our ability

Współczesna cywilizacja zależy od naszej zdolności

to keep powering that flow of electrons.

do utrzymywania przepływu energii w elektronach.

Fortunately, we aren't limited to burning non-renewable fossil fuels

Na szczęście nie musimy się ograniczać

do spalania nieodnawialnych paliw kopalnych,

to generate electricity.

żeby produkować energię.

Electrons can also be induced to flow

Elektrony można też zmuszać do ruchu

by direct interaction with light particles,

przez bezpośredni kontakt z cząstkami światła,

which is how a solar cell operates.

tak jak w przypadku ogniwa słonecznego.

Inne nieodnawialne źródła energii,

Other renewable energy sources,

such as wind, water,

takie jak: wiatr, woda, energia geotermalna i biopaliwa,

geothermal, and biofuels

can also be used to generate electricity.

też mogą być używane do wytwarzania elektryczności.

Światowe zapotrzebowanie na energię wzrasta,

Global demand for energy is increasing,

but the planet has limited energy resources

jednak Ziemia ma ograniczone źródła energii,

to access through a complex energy infrastructure.

z których korzystamy przez złożoną sieć energetyczną.

As populations rise,

Wraz ze wzrostem populacji

alongside rates of industrialization and development,

rośnie prędkość industrializacji i rozwoju,

our energy decisions grow more and more important.

a decyzje dotyczące energii stają się coraz ważniejsze.

Access to energy impacts health, education,

Dostęp do energii wpływa na zdrowie,

edukację, moc polityczną i status socjoekonomiczny.

political power, and socioeconomic status.

If we improve our energy efficiency,

Jeśli poprawimy wydajność zużycia naszej energii,

we can use our natural resources more responsibly

będziemy korzystać z zasobów naturalnych z większą dbałością

and improve quality of life for everyone.

i poprawimy jakość życia wszystkich ludzi.