The imaginary king who changed the real world - Matteo Salvadore

Tłumaczenie: Hania Kowalska Korekta: Ola Królikowska

In 1165, copies of a strange letter began to circulate throughout Western Europe.

W 1165 roku po Europie Zachodniej zaczęły krążyć kopie dziwnego listu.

Mówiły o fantastycznym królestwie

It spoke of a fantastical realm,

containing the Tower of Babel and the Fountain of Youth—

z Wieżą Babel i Fontanną Młodości,

all ruled over by the letter’s mysterious author: Prester John.

a tym wszystkim rządził tajemniczy autor listu Prester John.

Today, we know that this extraordinary king never existed.

Dziś wiemy, że ten niezwykły król nigdy nie istniał.

But the legend of this mythical kingdom and its powerful ruler

Jednak legenda o mitycznym królestwie i jego potężnym władcy

would impact the decisions of European leaders for the next 400 years.

miała wpływ na decyzje europejskich władców przez następne 400 lat.

Prester John’s myth would propel the age of exploration,

Mit Prestera Johna napędzał wiek odkryć,

inspire intercontinental diplomacy, and indirectly begin a civil war.

inspirował międzykontynentalną dyplomację i pośrednio rozpoczął wojnę domową.

When Prester John’s letter appeared, Europe was embroiled in the Crusades.

Kiedy pojawił się list Prestera Johna, Europa była uwikłana w krucjaty.

In this series of religious wars,

W serii wojen religijnych

Europeans campaigned to seize what they regarded as the Christian Holy Land.

Europa walczyła o odzyskanie tego, co chrześcijanie nazywali “Ziemią Świętą“.

Kościół szkalował każdą religię poza chrześcijaństwem,

The Church vilified any faith outside of Christianity,

including that of the Jewish and Muslim communities populating the region.

w tym Żydów i muzułmanów zamieszkujących tamten obszar.

Crusaders were eager to find Christian kingdoms to serve as allies in their war.

Krzyżowcy chcieli znaleźć chrześcijańskie królestwa,

które mogłyby zostać ich sojusznikami podczas wojny.

And they were particularly interested in rumors of a powerful Christian king

Byli szczególnie zainteresowani pogłoskami o potężnym chrześcijańskim władcy,

who had defeated an enormous Muslim army in the Far East.

który pokonał olbrzymią muzułmańską armię na Dalekim Wschodzie.

In fact, it was a Mongol horde including converted Christian tribes

Tak naprawdę to mongolska horda, w tym nawrócone plemiona chrześcijańskie,

that had routed the army.

rozgromiła tamtą armię.

But news of this victory traveled unreliably.

Wieści o tej wygranej rozchodziły się w niekontrolowany sposób.

Merchants and emissaries filled gaps in the story

Handlarze i emisariusze zapełniali braki w historii

with epic poems and Biblical fragments.

imponującymi wierszami i fragmentami z Biblii.

By the time the story reached Europe,

Do czasu, gdy opowieść dotarła do Europy,

the Mongol horde had been replaced with a great Christian army,

mongolską hordę zastąpiła wielka armia chrześcijan

commanded by a king who shared the Crusader’s vision

dowodzona przez króla, który podzielał wizję Krzyżowców

of marching on Jerusalem.

marszu na Jerozolimę.

And when a letter allegedly written by this so-called “Prester John” appeared,

Gdy list napisany rzekomo przez Prestera Johna dotarł do Europy,

European rulers were thrilled.

władców przeszły dreszcze szczęścia.

While the letter’s actual author remains unknown,

Mimo że autor listu pozostaje nieznany,

its stereotypes about the East and alignment with European goals

stereotypy o Wschodzie i spójność z europejskimi założeniami

indicate it was a Western forgery.

wskazują na zachodnie fałszerstwo.

But despite the letter’s obvious origins as European propaganda,

Mimo oczywistego pochodzenia listu i widocznej europejskiej propagandzie

the appeal of Prester John’s myth was too great for the Crusaders to ignore.

przekaz mitu Prestera Johna zbyt poruszył krzyżowców, by mogli go zignorować.

Before long,

Wkrótce

European mapmakers were guessing the location of his mythical kingdom.

europejscy kartografowie postanowili ustalić lokalizację mitycznego królestwa.

In the 13th and 14th centuries, European missionaries went East,

W XIII i XIV wiekach europejscy misjonarze udali się na Wschód,

along the newly revived Silk Road.

podążając dopiero co odnowionym Jedwabnym Szlakiem.

They weren’t searching for the letter’s author,

Nie szukali już jednak autora listu,

who would have been over a century old; but rather, for his descendants.

który wtedy miałby ponad 100 lat, tylko skupili się na jego potomkach.

The title of Prester John was briefly identified

Tytuł Prestera Johna został szybko skojarzony

with several Central Asian rulers,

z kilkoma władcami Azji Centralnej,

but it soon became clear that the Mongols were largely non-Christian.

jednak wkrótce okazało się, że Mongołowie byli w większości niechrześcijanami.

And as their Empire began to decline,

Gdy ich imperium chyliło się ku upadkowi,

Europeans began pursuing alternate routes to the Far East,

Europejczycy poszukiwali innych dróg na Daleki Wschód

and new clues to Prester John’s location.

i nowych poszlak dotyczących miejsca pobytu Prestera Johna.

At the same time these explorers went south,

Gdy Europejczycy zaczęli podróżować na południe,

Ethiopian pilgrims began traveling north.

etiopscy pielgrzymi zwrócili się na północ.

In Rome, these visitors quickly attracted the interest

Przybywający do Rzymu podróżnicy szybko wzbudzili zainteresowanie

of European scholars and cartographers.

europejskich uczonych i kartografów.

Since Ethiopia had been converted to Christianity in the 4th century,

Ponieważ Etiopia przyjęła chrześcijaństwo w IV wieku,

the stories of their African homeland fit perfectly into Prester John’s legend.

historie o ich ojczyźnie w Afryce idealnie pasowały do legendy Prestera Johna.

Portuguese explorers scoured Africa for the kingdom,

Portugalscy odkrywcy szukali królestwa w całej Afryce,

until a mix of confusion and diplomacy finally turned myth into reality.

aż pewnego dnia mieszanka pomyłek i dyplomacji zmieniła mit w rzeczywistość.

The Ethiopians graciously received their European guests,

Etiopczycy uprzejmie przyjęli europejskich gości

who were eager to do business with the ruler

gotowych wejść w układy z ich władcą,

they believed to be Prester John.

uznawanego za Prestera Johna.

Though the Ethiopians were initially confused by the Portuguese’s

Mimo że początkowo Etiopczycy byli zmieszani tym,

jak Portugalczycy nazywali ich cesarza,

unusual name for their Emperor,

they were savvy enough to recognize the diplomatic capital it afforded them.

zrozumieli, jakim kapitałem dyplomatycznym zostali obdarzeni.

The Ethiopian diplomats played the part of Prester John’s subjects,

Etiopscy dyplomaci grali rolę poddanych Prestera Johna,

and the Portuguese triumphantly announced an alliance with the fabled sovereign—

a Portugalczycy z triumfem ogłosili sojusz z osławioną monarchią.

over 350 years after the European letter had begun the search.

Było to ponad 350 lat po rozpoczęciu poszukiwań królestwa z listu.

But this long-awaited partnership was quickly tested.

Jednak znaczenie tej długo oczekiwanej współpracy miało być niedługo sprawdzone.

A decade later, the Sultanate of Adal,

Dekadę później Sułtanat Adal,

a regional power supported by the Ottoman Empire, invaded Ethiopia.

lokalne mocarstwo wspierane przez Imperium Osmańskie, zaatakowało Etiopię.

The Portuguese sent troops that helped Ethiopians win this conflict.

Portugalczycy wysłali jednostki, które pomogły w konflikcie Etiopczykom.

But by this time,

Wtedy jednak

it was clear that Ethiopia was not the powerful ally Europe had hoped.

okazało się, że Etiopia nie jest tym potężnym sojusznikiem,

którego Europejczycy szukali.

Worse still, the increasingly intolerant Roman Catholic Church

Co gorsza, coraz bardziej nietolerancyjny kościół rzymskokatolicki

now deemed the Ethiopian sect of Christianity heretical.

uznał etiopski odłam chrześcijanizmu za heretyczny.

Their subsequent attempts to convert the people

Ich dalsze próby nawrócenia ludzi,

they once revered as ideal Christians

których raz już uznano za wzorowych chrześcijan,

would eventually spark a civil war,

doprowadziły do wybuchu wojny domowej,

and in the 1630s, Ethiopia cut ties with Europe.

a w latach 30. XVII wieku Etiopia zerwała łączące ich z Europą więzi.

Over the next two centuries,

Przez następne 200 lat

the legend of Prester John slowly faded into oblivion—

legenda Prestera Johna powoli odchodziła w niepamięć.

ending the reign of a king who made history despite having never existed.

Tak zakończyło się panowanie króla,

który tworzył historię, choć nigdy nie istniał.