A day in the life of the oracle of Delphi - Mark Robinson

Tłumaczenie: Monika Cąderek Korekta: Ola Królikowska

As the sun rises over Delphi in 500 BCE,

Rok 500 p.n.e., słońce wstaje nad Delfami,

Aristonike hurries to the temple of Apollo.

a Aristonike spieszy do świątyni Apolla.

Like all Greeks, she's known the legend of Delphi since childhood.

Jak każdy Grek już od dziecka zna legendę o Delfach.

Two eagles released by Zeus from opposite ends of the Earth

Dwa orły wypuszczone przez Zeusa z dwóch przeciwległych krańców ziemi

met on the slopes of Mount Parnassus,

spotkały się na zboczach góry Parnas,

identifying Delphi as the center of the world.

wyznaczając Delfy na środek świata.

Marking this spot was a mysterious stone guarded by a legendary serpent

Znaczył go tajemniczy kamień strzeżony przez legendarnego węża

called the pytho.

zwanego Pytonem.

But when Apollo killed the pytho, he made Delphi his home—

Kiedy Apollo zabił Pytona, uczynił Delfy swoim domem,

establishing the city as the best place in the world

a miasto stało się najlepszym na świecie miejscem

to seek guidance directly from the God of Prophecy.

do zasięgnięcia porady bezpośrednio od boga wróżb.

Well, almost directly.

No, prawie bezpośrednio.

At any given time, a single oracle known as the Pythia communicates Apollo’s will.

W Delfach urzęduje wyrocznia zwana Pytią, która przekazuje pielgrzymom wolę Apolla.

Reserved only for women, this is the most important job in the city—

Jest to najważniejsza profesja w mieście, zarezerwowana wyłącznie dla kobiet.

and one that Aristonike will soon have to take on as the current Pythia-in-training.

Aristonike obecnie szkoli się, żeby móc wkrótce zostać Pytią.

Despite serving in the Temple of Apollo for many years,

Choć służy w świątyni od wielu lat,

Aristonike is still uncertain that she’s wise enough to fulfill this role.

nadal nie ma pewności, czy jest dość mądra, żeby pełnić tę rolę.

But these doubts will have to wait.

Ale jej wątpliwości będą musiały poczekać.

Today she’ll be shadowed by officials from the city’s governing council.

Dziś będą ją obserwować urzędnicy z rady miasta.

If her performance meets their standards,

Jeśli jej postawa spełni ich oczekiwania,

this is the day she’ll become the new Oracle of Delphi.

tego dnia zostanie nową wyrocznią delficką.

In the heart of the temenos, or sacred enclosure,

W sercu temenosu, czyli kaplicy,

Aristonike greets the current Oracle and the city officials.

Aristonike wita obecną wyrocznię i urzędników miejskich.

The group joins the procession to the Castilian Spring,

Dołączają oni do procesji kierującej się ku Źródłu Kastalskiemu,

where the Pythia performs a purification ceremony

gdzie Pytia przeprowadza obrzęd oczyszczenia,

to prepare for a day of prophecy.

żeby przygotować się do wieszczenia.

To establish whether Apollo is willing to be consulted,

Żeby sprawdzić, czy Apollo jest skłonny do udzielania porad,

Aristonike brings water from the spring to the temple priests,

Aristonike przynosi wodę ze źródła kapłanom świątynnym,

who sprinkle it on a goat.

którzy skrapiają nią kozę.

If the goat shudders, it will be a prophecy day.

Jeżeli koza zadygocze, będzie to oznaczać dzień przepowiedni.

If not, travelers from as far away as modern day Sicily, Egypt, and Afghanistan

Jeżeli nie, wędrowcy z tak daleka jak dzisiejsza Sycylia, Egipt i Afganistan

will have to wait an entire month to consult the Oracle again.

będą musieli czekać cały miesiąc, żeby znów zasięgnąć porady Wyroczni.

Fortunately, Apollo is in a communicative mood.

Szczęśliwie Apollo jest dzisiaj rozmowny.

Delphians are first in line, most seeking advice about business or marriage.

Mający pierwszeństwo mieszkańcy Delf szukają porad zawodowych i małżeńskich.

Following the locals are other Greeks and then non-Greeks,

Po miejscowych pora na innych Greków, a potem na osoby spoza Grecji,

including ambassadors from great cities who plan to ask

w tym przedstawicieli wielkich miast, którzy zamierzają zapytać,

about whether to go to war, or where they should found new colonies.

czy powinni rozpętać wojnę albo gdzie mogą znaleźć nowe kolonie.

Most supplicants bring two options for the Pythia to choose between,

Większość chce, żeby Pytia pomogła im dokonać wyboru między dwoma możliwościami,

alongside the obligatory sacrificial cake.

a każdy z nich przynosi jej obowiązkowe ciasto ofiarne.

Aristonike reports back to the Pythia,

Aristonike zdaje relację Pytii,

pointing out important figures and sharing some of their concerns—

zwracając jej uwagę na ważne osobistości i przekazując jej ich troski.

all while the city counselor takes notes on her performance.

Cały czas radca miejski robi notatki o jakości jej pracy.

Then the Pythia disappears into her oracular chamber known as the adyton.

Potem Pytia znika w komnacie, zwanej adytonem, gdzie będzie wieszczyć.

Inside, she’ll channel the inspiration of Apollo,

Zaczerpnie natchnienia od Apolla

uttering ambiguous prophecies the questioners must interpret.

i wypowie wieloznaczne przepowiednie, które pytający muszą sami zinterpretować.

The adyton is the one place in the temple Aristonike isn’t allowed to go.

Adyton to jedyne miejsce w świątyni, do którego Aristonike nie ma wstępu.

So while consultations continue,

Dlatego w czasie trwania konsultacji

the Oracle-in-training sets off to collect wood for the temple’s eternal flame.

potencjalna wyrocznia zbiera drewno do podsycania wiecznego ognia w świątyni.

While gathering branches from the sacred laurel trees,

Podczas zbierania gałęzi świętych drzew wawrzynu

Aristonike spies wealthy Greeks training for the upcoming Pythian Games.

Aristonike dostrzega zamożnych Greków, którzy trenują do nadchodzących igrzysk.

Second in importance only to the Olympics,

Igrzyska pytyjskie ustępują rangą tylko olimpijskim

these games bring great riches and attention to Delphi.

i przynoszą Delfom wielkie bogactwo i sławę.

Typically, Aristonike would pause to admire the athletes,

Zazwyczaj Aristonike zatrzymuje się, żeby podziwiać sportowców,

but today she’s more focused on impressing her observer.

ale dzisiaj koncentruje się na tym, żeby wywrzeć dobre wrażenie.

Taking the exact amount of branches necessary,

Po zebraniu odpowiedniej liczby gałązek

she hurries back to the temple for her long awaited evaluation.

wraca do świątyni, gdzie jej zachowanie zostanie wreszcie ocenione.

The counselor who shadowed her shares his notes with the other officials,

Radca, który ją obserwował, przedstawia notatki innym urzędnikom

and after a brief discussion, their leader nods.

i po krótkiej dyskusji ich przywódca kiwa głową.

He endorses Aristonike as the new Oracle—

Aristonike zdobywa jego poparcie i zostaje nową wyrocznią,

and the Pythia offers Apollo’s blessing on their verdict.

a Pytia nadaje ich decyzji błogosławieństwo Apolla.

Approaching Aristonike beside the sacred hearth,

Pytia zwraca się do Aristonike przy świętym palenisku

the Pythia finally unveils the secrets of her trade.

i wreszcie wyjawia jej tajemnice swojego fachu.

Passed directly from one Oracle to the next,

Przekazywane bezpośrednio między wyrocznią a jej następczynią

no history book will ever record these details.

szczegóły nie zostały zapisane w żadnej książce historycznej.

But the Pythia’s insights will guide all of Aristonike’s future prophecies—

Jednak wskazówki Pytii będą wpływać na przyszłe przepowiednie Aristonike,

shaping wars, politics, and relationships for years to come,

kształtując wojny, politykę i związki w ciągu kolejnych lat,

and making Aristonike one of the most powerful women in the ancient world.

a ona zostanie jedną z najpotężniejszych kobiet antycznego świata.

As the Pythia concludes her final lesson,

Pytia kończy dzielić się swoją wiedzą,

she points to two inscriptions on the temple walls:

wskazując dwa napisy na ścianach świątyni

“know yourself” and “nothing in excess.”

“poznaj siebie” i “niczego w nadmiarze”.

Left alone to ponder these ideas,

Aristonike rozważa te myśli w samotności,

Aristonike feels the first touch of Apollo’s inspiration—

po raz pierwszy czując natchnienie Apolla.

the insight that keeping an open mind may be more important

Zdaje sobie sprawę, że zachowanie otwartego umysłu może być ważniejsze

than finding a single answer.

niż szukanie jednej poprawnej odpowiedzi.