Why mosquitoes bite some people more than others - Maria Elena De Obaldia

Tłumaczenie: Dominika Jachimowska Korekta: Natalie Kam

Some swear they’re cursed to be hunted by mosquitoes

Niektórzy twierdzą,

że stają się celem ataków komarów znacznie częściej od swoich znajomych.

while their close-by companions are regularly left unscathed.

But is this an illusion?

Czy to tylko złudzenie?

If it's not, what's going on? And what can we do about it?

Jeśli nie, to z czego to wynika? I jak sobie z tym radzić?

It all comes down to how— and why— mosquitoes find us.

Wszystko zaczyna się od tego jak - i dlaczego - komary nas odnajdują.

While male mosquitoes stick to nectar for sustenance,

Samcom do pożywienia się wystarcza nektar,

females also seek out blood to provide the nutrients they need for their eggs.

ale samice potrzebują krwi do zapewnienia składników odżywczych swoim jajom.

Different mosquito species evolved to feed on different animals.

Różne gatunki komarów wyewoluowały do odżywiania się różnymi zwierzętami.

And, probably within the last 10,000 years,

Prawdopodobnie w ciągu ostatnich 10 tysięcy lat

multiple mosquito lineages independently evolved a predilection for people.

wiele różnych gatunków komarów rozwinęło upodobanie do ludzi.

As human settlements became more permanent,

Gdy ci zaczęli osiedlać się na stałe,

they provided plenty of standing water, even through intense dry seasons,

znajdujące się w ich pobliżu zbiorniki wodne zapewniały komarom warunki

which supported mosquito reproduction year-round.

do rozmnażania przez cały rok, nawet w porze suchej.

Female mosquitoes are equipped with antennae covered in hair-like appendages

Samice komarów posiadają pokryte włoskami czułki

wyposażone w neurony i receptory odpowiadające za wyczuwanie zapachu.

that contain odor-sensing receptors and neurons.

These pick up on the signals of their preferred hosts,

Za ich pomocą wyłapują sygnały wysyłane przez żywiciela.

And over thousands of years,

W ciągu tysięcy lat

the mosquitoes that target humans have gotten extremely good at tracking us down.

komary żywiące się krwią człowieka stały się znakomite w tropieniu ludzi.

They also target parts of our bodies where we’re less likely to notice them.

Za cel obierają części ciała, na których trudniej byłoby nam je zauważyć.

And they’re sensitive to visual cues and changes in airflow,

Są też wyczulone na sygnały wizualne i zmiany ruchu powietrza,

so when we try to defend ourselves, they can make swift escapes.

więc mogą szybko uciec, gdy próbujemy się przed nimi bronić.

They even learn to avoid particularly defensive people altogether.

Potrafią nawet unikać osób o defensywnych zachowaniach.

But before these close encounters happen,

Ale zanim dojdzie do spotkania z człowiekiem,

several factors alert mosquitoes to people's presence.

jest kilka czynników, które zawiadamiają komara o ludzkiej obecności.

Female mosquitoes can pick up on the carbon dioxide humans constantly exhale

Samice komarów potrafią wyczuć dwutlenek węgla wydychany przez człowieka

from about 10 meters away.

z odległości 10 metrów.

Once they’ve gotten the CO2 cue,

Gdy podejmą trop dwutlenku węgla,

they become especially interested in dark, high-contrast objects

zaczynają skupiać się na ciemnych obiektach o wysokim kontraście

oraz na ludzkiej skórze, którą rozpoznają po odcieniu.

and the hues found in human skin.

As they follow the carbon dioxide plume to its source,

Podążając za smużką dwutlenku węgla do jego źródła,

they eventually sense body heat and odors.

udaje im się wyczuć ciepło i zapach ciała.

These smells are generated by the many microorganisms that live on our skin.

Woń ta jest wytwarzana przez mikroorganizmy żyjące na naszej skórze.

They break down the secretions our bodies produce, like sweat and sebum.

Odpowiadają one za rozkład wydzielin naszych ciał, takich jak pot i sebum.

In doing so, our skin microbes create smaller organic compounds

W ten sposób drobnoustroje naszej skóry tworzą mniejsze związki organiczne,

that can vaporize and get picked up as smells—

które odparowują jako zapachy,

smells that human-homing mosquitoes are especially attuned to.

będące obiektem szczególnego zainteresowania komarów.

Getting extra sweaty can temporarily make people more attractive to mosquitoes—

Mocno spoceni ludzie mogą bardziej przyciągać komary,

as can ingesting alcohol or being pregnant.

tak samo jak osoby spożywające alkohol lub będące w ciąży.

And the Plasmodium parasite that causes malaria

Ludzie zarażeni zarodźcem wywołującym malarię są bardziej atrakcyjni dla komarów

makes the people it infects more appealing to mosquitoes by increasing

ze względu na zwiększoną liczbę pachnących owocami aldehydów

the amounts of certain fruit-smelling aldehyde compounds on their skin.

znajdujących się na ich skórze.

This is extremely helpful to the parasite

Dla pasożyta jest to wyjątkowo korzystne,

bo jego rozmnażanie jest zależne zarówno od człowieka, jak i od komara.

because it depends on both humans and mosquitoes to reproduce.

But in addition to these temporary factors,

Jednak poza tymi przejściowymi warunkami

about 20% of people are thought to be naturally high attractors,

uważa się, że około 20% ludzi przyciąga komary

or mosquito magnets,

niczym magnes

who are disproportionately targeted year after year.

i co roku niewspółmiernie często staje się ich celem.

If you’re one of them, you’re probably well aware.

Jeśli jesteś jedną z tych osób, dobrze wiesz, o co chodzi.

Sorry about that.

Bardzo nam przykro.

Why this is seems to come down to some skin-specific characteristics.

Jest to spowodowane charakterystycznymi cechami skóry.

While carbon dioxide exhalations and body heat consistently signal the presence

W przeciwieństwie do wydychanego dwutlenku węgla i ciepła ciała,

które zawsze świadczą o obecności zwierząt stałocieplnych,

of warm-blooded animals,

zapach ludzkiego ciała jest wyraźniej wyczuwalny.

human body odor is more distinctive.

And everyone hosts different microbial communities on their skin,

Każdy człowiek ma inną florę bakteryjną skóry,

which contribute to unique body odors that likewise vary from person to person.

która wpływa na jego unikalny zapach.

Researchers reveal that the receptors mosquitoes use to detect acidic compounds

Badania pokazują, że receptory służące do wykrywania związków kwasowych

are especially important in helping them navigate towards humans.

są bardzo pomocne w wyczuwaniu ludzi.

And, indeed, humans with more abundant skin acids

Tym samym osoby, których odczyn skóry jest bardziej kwasowy,

prove to be consistently more attractive to mosquitoes.

częściej przyciągają komary.

Because it’s such a persistent trait, certain genes may play a role,

Kwasowość może wskazywać na istotną rolę genów,

perhaps by helping determine the skin’s microbial composition.

które decydują o składzie mikrobiologicznym skóry.

Scientists have observed that mosquitoes demonstrate similar levels of attraction

Naukowcy zaobserwowali, że komary reagują z podobną dozą zainteresowania

among identical twins while responding more variably to fraternal twins,

na bliźnięta jednojajowe, ale ich reakcje na bliźnięta dwujajowe bywały odmienne,

which supports that there may be some genetic basis at play.

co może potwierdzać, jak dużą rolę odgrywają geny.

But beyond confirming that mosquitoes are, in fact,

Jednak poza samym potwierdzeniem tego,

conspiring against some of us specifically,

że komary konspirują przeciwko niektórym z nas,

zrozumienie, co czyni z części osób magnesy na te insekty,

understanding what makes people mosquito-magnets

has serious, large-scale implications.

ma poważne, szeroko zakrojone konsekwencje.

Every year, hundreds of thousands of people die from mosquito-borne diseases.

Co roku setki tysięcy ludzi umierają wskutek chorób przenoszonych przez komary.

And resources aren’t reaching those who need them most.

Środki medyczne nie docierają do nich na czas.

This knowledge can help inspire solutions, like more effective insect repellents

Rozwój wiedzy może wpłynąć na stworzenie skuteczniejszych środków na komary,

that manipulate the skin's microbiome and odors.

które zmieniają woń oraz mikrobom skóry.

And knowing that some people are especially strong mosquito attractors

Świadomość tego, że niektórzy szczególnie silnie przyciągają komary,

could also help efforts to get them resources

może też usprawnić dostarczanie do tych osób środków

like repellents, bed nets, vaccines, tests, and treatments.

takich jak spreje, moskitiery, szczepionki, testy i leki.

The results could not only be less itchy,

Skutkiem może być nie tylko mniej swędząca skóra,

they could break transmission cycles and save countless lives.

ale także zatrzymanie cyklu przenoszenia chorób i uratowanie wielu żyć.