How a wound heals itself - Sarthak Sinha

Tłumaczenie: Kacper Borowiecki Korekta: Rysia Wand

The largest organ in your body isn't your liver or your brain.

Największym organem ciała nie jest wątroba ani mózg.

It's your skin, with a surface area of about 20 square feet in adults.

To skóra, która u dorosłych mierzy około 2 m kwadratowych.

Though different areas of the skin have different characteristics,

Choć w różnych miejscach skóra przyjmuje różne właściwości,

much of this surface performs similar functions,

to większość jej powierzchni pełni te same funkcje,

such as sweating, feeling heat and cold, and growing hair.

takie jak pocenie się, odczuwanie zimna i gorąca

czy porost włosów.

But after a deep cut or wound,

Gdy mocno się zranimy lub skaleczymy,

the newly healed skin will look different from the surrounding area,

naprawiona skóra będzie wyglądała inaczej

and may not fully regain all its abilities for a while, or at all.

i może nie odzyskać swoich właściwości na chwilę lub na stałe.

To understand why this happens, we need to look at the structure of the human skin.

By zrozumieć, czemu tak się dzieje, musimy przyjrzeć się strukturze skóry.

The top layer, called the epidermis,

Warstwa zewnętrzna, czyli naskórek,

consists mostly of hardened cells, called keratinocytes,

składa się z utwardzonych komórek nazwanych keranocytami

and provides protection.

i zapewnia ochronę.

Since its outer layer is constantly being shed and renewed,

Ponieważ warstwa zewnętrzna w kółko odrywa się i odnawia,

it's pretty easy to repair.

łatwo się naprawia.

But sometimes a wound penetrates into the dermis,

Czasami rana wnika do skóry właściwej,

which contains blood vessels and the various glands and nerve endings

która zawiera naczynia krwionośne, różne gruczoły i zakończenia nerwów,

that enable the skin's many functions.

które umożliwiają większość funkcji skóry.

And when that happens, it triggers the four overlapping stages

W takim wypadku zaczynają się są cztery etapy

of the regenerative process.

procesu regeneracyjnego.

The first stage, hemostasis, is the skin's response to two immediate threats:

Pierwszy, hemostaza, to odpowiedź na dwa bezpośrednie zagrożenia:

that you're now losing blood

utratę krwii

and that the physical barrier of the epidermis has been compromised.

i uszkodzenie naskórka, fizycznej bariery.

As the blood vessels tighten to minimize the bleeding,

Naczynia krwionośne kurczą się, by zapobiec krwawieniu

in a process known as vasoconstriction,

w procesie zwanym wazokonstrykcją,

both threats are averted by forming a blood clot.

usuwając zagrożenia przez stworzenie skrzepu.

A special protein known as fibrin forms cross-links on the top of the skin,

Specjalne białko, fibryna, tworzy siatkę na skórze,

preventing blood from flowing out and bacteria or pathogens from getting in.

blokując wejście bakteriom i utratę krwi.

After about three hours of this, the skin begins to turn red,

Po około trzech godzinach skóra zaczyna się czerwienić,

signaling the next stage, inflammation.

sygnalizując następną fazę, zapalenie.

With bleeding under control and the barrier secured,

Krwawienie pod kontrolą, a bariery zabezpieczone,

the body sends special cells to fight any pathogens that may have gotten through.

więc ciało wysyła specjalne komórki, by walczyć z obecnymi patogenami.

Among the most important of these are white blood cells,

Najważniejsze z nich są białe krwinki,

known as macrophages,

tak zwane makrofagi,

which devour bacteria and damage tissue through a process known as phagocytosis,

które pożerają bakterie i tkanki w procesie zwanym fagocytozą,

in addition to producing growth factors to spur healing.

produkując czynniki wzrostowe do pobudzenia gojenia się.

And because these tiny soldiers need to travel

Ponieważ ci mali żołnierze muszą dotrzeć

through the blood to get to the wound site,

przez krew na miejsce rany,

the previously constricted blood vessels now expand

naczynia krwionośne wracają do swojego kształtu

in a process called vasodilation.

w procesie zwanym rozszerzaniem naczyń.

About two to three days after the wound,

Dwa lub trzy dni po zranieniu

the proliferative stage occurs, when fibroblast cells begin to enter the wound.

rusza etap proliferacji, gdy fibroblasty zaczynają docierać do rany.

In the process of collagen deposition,

W procesie osadzania kolagenu

they produce a fibrous protein called collagen in the wound site,

produkują włókniste białko zwane kolagenem w miejscu rany,

forming connective skin tissue to replace the fibrin from before.

tworząc tkankę łączną skóry w celu zastąpienia fibryny.

As epidermal cells divide to reform the outer layer of skin,

Komórki naskórka dzielą się, by odtworzyć zewnętrzną warstwę skóry,

the dermis contracts to close the wound.

a komórki skóry zamykają ranę.

Finally, in the fourth stage of remodeling,

Ostatnim etapem jest przebudowa.

the wound matures as the newly deposited collagen is rearranged and converted

Rana dojrzewa, kiedy nowy kolagen zostaje uporządkowany i przekształcony

into specific types.

w określone typy.

Through this process, which can take over a year,

Przez ten proces, który może trwać ponad rok,

the tensile strength of the new skin is improved,

wytrzymałość na rozciąganie skóry się zwiększa,

and blood vessels and other connections are strengthened.

a naczynia krwionośne i inne połączenia wzmacniają.

With time, the new tissue can reach from 50-80%

Z czasem nowe tkanki mogą osiągnąć

50-80% pierwotnych funkcji,

of some of its original healthy function,

depending on the severity of the initial wound and on the function itself.

zależnie od głębokości rany i rodzaju funkcji.

But because the skin does not fully recover,

Skóra nie uleczy się w 100%,

scarring continues to be a major clinical issue for doctors around the world.

więc blizny są wciąż głównym problemem lekarzy całego świata.

And even though researchers have made significant strides

Choć naukowcy poczynili znaczne postępy

in understanding the healing process,

w zrozumieniu procesu gojenia,

many fundamental mysteries remain unresolved.

wiele zagadek pozostało nierozwiązanych.

For instance, do fibroblast cells arrive from the blood vessels

Na przykład, czy fibroblasty pochodzą z naczyń krwionośnych

or from skin tissue adjacent to the wound?

czy tkanek skóry sąsiadujących z raną?

And why do some other mammals, such as deer,

Dlaczego niektóre ssaki, na przykład jelenie,

heal their wounds much more efficiently and completely than humans?

leczą rany skuteczniej niż ludzie?

By finding the answers to these questions and others,

Jeśli znajdziemy odpowiedzi na takie i inne pytania,

we may one day be able to heal ourselves so well that scars will be just a memory.

może kiedyś uda nam się uleczyć, a blizny pozostaną wspomnieniem.