Inside the minds of animals - Bryan B Rasmussen

Wewnątrz umysłów zwierząt - Bryan B. Rasmussen

Tłumaczenie: Agnieszka Zambrzycka Korekta: Marta Konieczna

Your dog loves to curl up on the couch, but so do you,

Twój pies lubi leżeć na kanapie, podobnie jak ty.

so you shoo him off and settle in for a cozy evening.

Przejmujesz ją na miły wieczór,

After all, you're the human around here.

to ty tu jesteś człowiekiem.

You're an intelligent being, not a simple creature of instinct.

Kierujesz się inteligencją, nie instynktem.

You can plan and dream, and oh-

Możesz planować, marzyć i...

Did your dog just outsmart you and feel happy about it?

pies przechytrzył cię i się cieszy?

Or was he just following his instincts?

Czy posłuchał instynktu?

Is there even a difference?

Czy to jakakolwiek różnica?

What is he thinking?

Co on myśli?

Well, it depends on what we mean by "thinking"

To zależy, co rozumiemy przez słowo 'myśleć'

and the criteria we use to evaluate it.

i jak je interpretujemy.

Aristotle and Descartes both use the criteria of instinct and intelligence

Arystoteles i Kartezjusz używają instynktu i inteligencji

to divide animals from humans.

dla odróżnienia zwierząt od ludzi.

Aristotle believed that humans possess reason,

Arystoteles wierzył, że ludzie są rozsądni,

while animals could only follow brute instincts for survival and reproduction.

zwierzęta zaś kierują się instynktem przetrwania i reprodukcji.

Almost 2000 years later,

2000 lat później

Descartes suggested a more extreme version of that idea,

Kartezjusz miał bardziej ekstremalne poglądy:

arguing that animals following instincts were indistinguishable

instynktowne zachowanie zwierząt nie różni się

from robots responding mechanically to stimuli in their environments.

od robotów reagujących na bodźce w swoim środowisku.

But the consensus against animal intelligence began to unravel

Zgoda co do braku inteligencji u zwierząt zaczęła upadać

with Darwin's Theory of Evolution.

wraz z teorią ewolucji Darwina.

Darwin hypothesized that intelligence could evolve from simpler instincts.

Sugerował on, że inteligencja wyewoluowała z instynktów.

He had observed earthworms making choices about how to drag oddly shaped leaves

Obserwował dżdżownice, kombinujące jak wciągnąć nietypowe liście

into their boroughs,

do swojej norki.

and was struck that a human might employ similar means to solve a similar problem.

Zaskoczyło go, że ludzie podobnie rozwiązują takie problemy.

And if, as he thought, humans are descended from simpler creatures,

Jeśli ludzie pochodzą od prostszych istot,

then perhaps our minds lie at the far end of a continuum,

nasze umysły leżą na końcu kontinuum

differing from theirs in degree, but not in kind.

różniąc się stopniem rozwoju, ale nie rodzajem.

Recent experiments showing that many species can solve complex problems

Eksperymenty pokazujące, że wiele gatunków rozwiązuje złożone problemy,

confirm Darwin's initial hypothesis.

potwierdzają wstępne hipotezy Darwina.

Elephants use objects to reach inaccessible places.

Słonie używają przedmiotów, aby dosięgnąć trudno dostępnych miejsc.

Crows make their own tools,

Wrony tworzą własne narzędzia,

and can use water displacement to get a reward.

wykorzystują opór wody, aby dostać nagrodę.

Octopuses can open jars after watching others do so,

Ośmiornice otwierają słoiki, widząc, jak robią to inni.

and can even remember the process months later.

Pamiętają to nawet kilka miesięcy później.

Such tasks involve considering aspects of a problem

Zadania te wymagają analizy poszczególnych aspektów

separately from the immediate situation, and retaining the strategy for later use.

poza obecną sytuacją i zachowania strategii na przyszłość.

Still, while animals can solve complex problems,

Choć zwierzęta rozwiązują złożone problemy,

how do we know what, or even that, they are thinking?

skąd wiemy, co i czy w ogóle myślą?

Behaviorists, such as Pavlov and Thorndike, argue

Behawioryści Pawłow i Thorndike argumentują,

that animals that appear to think

że zwierzęta, które zdają się myśleć,

are usually only responding to reward or punishment.

odpowiadają tylko na karę lub nagrodę.

This was the case with Clever Hans,

Tak było z Mądrym Hansem,

a horse with the amazing ability to tap out answers to math problems.

koniem, zdolnym wystukać rozwiązania matematyczne.

But it turns out Hans wasn't especially good at math,

Okazało się, że Hans nie był dobry z matmy,

but at reading his unwitting trainer's subtle nonverbal cues

ale dobrze odbierał niewerbalne sygnały trenera,

for when to stop tapping.

kiedy przestać stukać.

So Hans couldn't count, but does that mean he wasn't thinking?

Hans nie potrafił liczyć, ale czy nie myślał?

After all, he could interpret nuanced social messages,

Potrafił odczytywać niewerbalne sygnały,

a quality he shared with many other non-human animals.

zdolność tą dzieli z innymi zwierzętami.

Elephants recognize each other after years apart,

Słonie rozpoznają się wzajemnie po latach rozłąki,

and even seem to mourn their dead.

zdają się opłakiwać śmierć innych słoni.

Bees communicate using a special waggle dance

Pszczoły poprzez specjalny taniec

to indicate the location and quality of a food source to other bees.

komunikują lokalizację i jakość pożywienia innym pszczołom.

Chimpanzees engage in complex deception schemes,

Szympansy potrafią perfidnie oszukiwać,

suggesting not only do they think, but they understand that others do, too.

co sugeruje, że nie tylko myślą, ale podejrzewają o to innych.

And then there is Alex the Grey Parrot,

Alex to papuga popielata, posługująca się ludzkim językiem

who could use human language

to distinguish the colors and shapes of absent objects,

przy rozróżnianiu kolorów i kształtów.

and even understand abstract concepts, like bigger and smaller.

Rozumie abstrakcyjne pojęcia, jak większy i mniejszy.

That sounds a lot like intelligence,

Wskazuje to raczej na inteligencję

and not just the work of mindless machines.

niż działanie bezmyślnej maszyny.

But while a non-human animal can solve problems and even communicate,

Choć zwierzęta potrafią rozwiązywać problemy i komunikować się,

for humans, thinking also involves consciousness,

ludzie przy tym wszystkim posiadają świadomość,

the ability to reflect on our actions, not simply to perform them.

zdolność działania po namyśle nie instynktownie.

So far, none of our studies tell us if having the intelligence to outsmart us

Dotąd nie odkryto, czy inteligencja potrafiąca nas przechytrzyć, oznacza,

means that our dog can also feel good about doing so.

że nasz pies czuje się dobrze, robiąc tak.

What we really want to know is what is it like to be a dog,

Czy naprawdę interesuje nas, jak to jest być psem,

or an octopus,

ośmiornicą

or a crow?

czy wroną?

Philosophers of mind call this The Hard Problem,

Filozofowie umysłu nazywają to trudnym problemem świadomości.

because while you and I can report what it feels like to be a human,

Ty i ja możemy przekazać jak to jest być człowiekiem,

nobody speaks horse.

jednak nikt nie mówi w języku koni.

Even a talking parrot, like Alex,

Nawet mówiąca papuga, jak Alex,

couldn't tell us how he feels about the colors he could name.

nie powie nam, co czuje odnośnie kolorów, które nazywa.

And what if consciousness comes in different forms?

Co, jeśli świadomość istnieje w różnych formach?

Would we even recognize the consciousness of bees?

Czy umielibyśmy rozpoznać świadomość pszczół?

For that matter, how can we know for sure that other people have consciouness?

Zatem skąd mamy pewność, że inni ludzie mają świadomość?

Perhaps they're just well-functioning zombies.

Być może są dobrze funkcjonującymi zombie?

Regardless, animal minds continue to test the limits of our understanding

Umysły zwierząt wciąż testują granice naszego pojmowania,

and how we frame them may reveal more about our minds than theirs.

to, jak je rozumiemy, być może mówi więcej o naszych umysłach niż o ich.