The contributions of female explorers - Courtney Stephens

Osiągnięcia kobiet odkrywców - Courtney Stephens

Transcriber: Andrea McDonough Reviewer: Jessica Ruby

Tłumaczenie: Katarzyna Wiktoria Klag Korekta: Rysia Wand

Nowadays, we take curiosity for granted.

Dzisiaj ciekawość to coś oczywistego.

We believe that if we put in the hard work,

Wierzymy, że dzięki ciężkiej pracy

we might one day stand before the pyramids,

kiedyś staniemy przed piramidami,

discover a new species of flower,

odkryjemy nowy gatunek kwiatów,

or even go to the moon.

a nawet polecimy na Księżyc.

But, in the 18th and 19th century,

Ale w XVIII i XIX w.

female eyes gazed out windows

kobiety mogły tylko patrzeć przez okno

at a world they were unlikely to ever explore.

na świat, którego nigdy nie zbadają.

Life for women in the time of Queen Victoria

Życie kobiet za czasów królowej Wiktorii

was largely relegated to house chores and gossip.

ograniczało się do prac domowych i plotek.

And, although they devoured books on exotic travel,

Choć uwielbiały książki podróżnicze,

most would never would leave the places

większość nigdy nie wyjechała

in which they were born.

poza miejsce urodzenia.

However, there were a few Victorian women, who,

Jednak były kobiety,

through privilege,

które dzięki uprzywilejowaniu,

endurance,

wytrwałości,

and not taking "no" for an answer,

i odrzucaniu odpowiedzi "nie"

did set sail for wilder shores.

popłynęły w szeroki świat.

In 1860, Marianne North,

W 1860 r. Marianne North,

an amateur gardener and painter,

ogrodniczka amatorka i malarka,

crossed the ocean to America

przebyła ocean do Ameryki,

with letters of introduction,

mając tylko listy polecające,

an easel,

sztalugi

and a love of flowers.

i miłość do kwiatów.

She went on to travel to Jamaica,

Potem podróżowała na Jamajkę,

Peru,

Japan,

do Peru,

Japonii,

India,

Indii,

Australia.

Australii.

In fact, she went to every continent except Antarctica

Na każdy kontynent prócz Antarktydy.

in pursuit of new flowers to paint.

Szukała nowych kwiatów do namalowania.

"I was overwhelmed with the amount

"Onieśmielał mnie ogrom

of subjects to be painted," she wrote.

tematów do namalowania" - pisała.

"The hills were marvelously blue,

"Pagórki były cudownie błękitne,

piled one over the other beyond them.

ułożone jeden za drugim.

I never saw such abundance of pure color."

Nigdy dotąd nie widziałam takiego bogactwa czystego koloru".

With no planes or automobiles

Nie było samolotów ani aut,

and rarely a paved street,

ani brukowanych ulic.

North rode donkeys,

North jeździła na osiołku,

scaled cliffs,

pokonywała urwiska,

and crossed swamps

przekraczała bagna,

to reach the plants she wanted.

aby dotrzeć do wymarzonych kwiatów.

And all this in the customary dress of her day,

To wszystko w ubraniu z epoki,

floor-length gowns.

sukni do ziemi.

As photography had not yet been perfected,

Fotografia nie była jeszcze dopracowana,

Marianne's paintings gave botanists back in Europe

więc obrazy Marianne dały europejskim botanikom

their first glimpses of some of the world's most unusual plants,

szansę zobaczenia najdziwniejszych roślin,

like the giant pitcher plant of Borneo,

jak dzbanecznik ogromny z Borneo,

the African torch lily,

afrykańska trychtoma groniasta,

and the many other species named for her

i wiele innych gatunków, nazwanych na jej cześć,

as she was the first European to catalog them in the wild.

bo była pierwszą Europejką, która je skatalogowała.

Meanwhile, back in London,

Tymczasem w Londynie

Miss Mary Kingsley was the sheltered daughter

panna Mary Kingsley,

of a traveling doctor

wychuchana córka wędrownego lekarza,

who loved hearing her father's tales

uwielbiała słuchać opowieści ojca

of native customs in Africa.

o afrykańskich zwyczajach.

Midway through writing a book on the subject,

W trakcie pracy nad książką na ten temat

her father fell ill and died.

jej ojciec zachorował i zmarł.

So, Kingsley decided she would finish the book for him.

Kingsley postanowiła dokończyć książkę za niego.

Peers of her father advised her not to go,

Odradzano jej tę podróż,

showing her maps of tropical diseases,

pokazując mapy tropikalnych chorób,

but she went anyhow,

ale i tak pojechała.

landing in modern-day Sierra Leone in 1896

W 1896 r. dotarła na obszar obecnego Sierra Leone

with two large suitcases and a phrase book.

z dwoma walizami i rozmówkami.

Traveling into the jungle,

Podróżując do dżungli,

she was able to confirm the existence

mogła potwierdzić istnienie goryli,

of a then-mythical creature,

uważanych wówczas za mityczne stwory.

the gorilla.

uważanych wówczas za mityczne stwory.

She recalls fighting with crocodiles,

Walczyła z krokodylami,

being caught in a tornado,

przeżyła tornado,

and tickling a hippopotamus with her umbrella

łaskotała hipopotama parasolką,

so that he'd leave the side of her canoe.

żeby odgonić go od łódki.

Falling into a spiky pit,

Gdy wpadła do kolczastego dołu,

she was saved from harm by her thick petticoat.

ocaliła ją gruba spódnica.

"A good snake properly cooked

"Dobrze ugotowany wąż

is one of the best meals one gets out here," she wrote.

to najlepszy posiłek, jaki można tu dostać".

Think Indiana Jones was resourceful?

Indiana Jones był zaradny?

Kingsley could out-survive him any day!

Kinglsey była 100 razy lepsza!

But when it comes to breaking rules,

W łamaniu ówczesnych zasad

perhaps no female traveler was

żadna inna podróżniczka nie była

as daring as Alexandra David-Neel.

tak odważna, jak Alexandra David-Neel.

Alexandra, who had studied Eastern religions

Alexandra studiowała religie Wschodu

at home in France,

w rodzimej Francji,

wanted desperately to prove herself

desperacko chciała się sprawdzić

to Parisian scholars of the day,

w oczach ówczesnych paryskich uczonych,

all of whom were men.

samych mężczyzn.

She decided the only way to be taken seriously

Uznała, że zdobędzie szacunek

was to visit the fabled city of Lhasa

tylko przez wizytę w legendarnym mieście Lhasa,

in the mountains of Tibet.

w górach Tybetu.

"People will have to say,

"Ludzie będą musieli przyznać:

'This woman lived among the things she's talking about.

'Ta kobieta żyła wśród rzeczy, o których mówi.

She touched them and she saw them alive,'" she wrote.

Dotknęła ich i widziała na żywo'".

When she arrived at the border from India,

Gdy dotarła do granicy z Indiami,

she was forbidden to cross.

zabroniono jej przekroczyć granicy.

So, she disguised herself as a Tibetan man.

Przebrała się za Tybetańczyka.

Dressed in a yak fur coat

W futrze z jaków

and a necklace of carved skulls,

i z naszyjnikiem wyciosanych czaszek,

she hiked through the barren Himilayas

wędrowała przez jałowe Himalaje

all the way to Lhasa,

całą drogę do Lhasy,

where she was subsequently arrested.

gdzie została aresztowana.

She learned that the harder the journey,

Nauczyła się, że im cięższa podróż,

the better the story,

tym lepsza opowieść,

and went on to write many books on Tibetan religion,

i napisała wiele książek o religii Tybetu,

which not only made a splash back in Paris

które nie tylko zrobiły furorę w Paryżu,

but remain important today.

ale pozostają ważne do dzisiaj.

These brave women, and others like them,

Te i inne dzielne kobiety

went all over the world to prove

zjechały cały świat, aby udowodnić,

that the desire to see for oneself

że pragnienie zobaczenia na własne oczy

not only changes the course of human knowledge,

zmienia nie tylko ludzką wiedzę,

it changes the very idea of what is possible.

ale i zakres możliwości.

They used the power of curiosity

Wykorzystały moc ciekawości,

to try and understand the viewpoints

aby zrozumieć punkt widzenia

and peculiarities of other places,

i osobliwości z innych części świata,

perhaps because they, themselves,

może dlatego, że same były postrzegane

were seen as so unusual in their own societies.

jako osobliwe w swoich społecznościach.

But their journeys revealed to them

Podróże odsłoniły przed nimi

something more than the ways of foreign lands,

coś więcej niż zwyczaje obcych krajów,

they revealed something only they, themselves, could find:

odkryły coś, co tylko one same mogły znaleźć:

a sense of their own self.

poczucie tożsamości.