Why is Marie Antoinette so controversial? - Carolyn Harris

1,242,964 views ・ 2023-06-20

TED-Ed


Proszę kliknąć dwukrotnie na poniższe angielskie napisy, aby odtworzyć film.

Tłumaczenie: Ola Królikowska Korekta: Anna Sobota
00:07
Order! Order! Who’s the defendant today? Looks pretty fancy.
0
7086
3545
Spokój! Kto jest dziś oskarżonym? Wygląda bardzo wykwintnie.
Rzeczywiście, Wysoki Sądzie.
00:11
Indeed, Your Honor.
1
11007
1084
00:12
This is Marie Antoinette, the Queen of France
2
12091
3295
To Maria Antonina, królowa Francji,
00:15
who was notorious for living in opulence while the peasants starved.
3
15386
4296
która zasłynęła z życia w przepychu, kiedy chłopi głodowali.
00:20
That is sensationalist slander.
4
20266
2628
To populistyczne oszczerstwo.
00:22
Marie Antoinette had little power over her circumstances
5
22894
3628
Maria Antonina miała niewielką władzę nad okolicznościami
00:26
and spent her brief life trying to survive in a turbulent, foreign country.
6
26522
4755
i spędziła krótkie życie, próbując przetrwać w burzliwym, obcym kraju.
00:31
You mean she wasn't French?
7
31569
1627
Chce pan powiedzieć, że nie była Francuzką?
00:34
That’s right, Your Honor.
8
34197
1334
To prawda, Wysoki Sądzie.
00:35
She was born in 1755 as the Hapsburg Archduchess Maria Antonia.
9
35531
5923
Urodziła się w 1755 roku jako habsburska arcyksiężniczka Maria Antonina.
00:41
After two of her older sisters passed away,
10
41662
2420
Po śmierci dwóch starszych sióstr
stała się jedyną opcją w poślubieniu Ludwika Augusta,
00:44
she became the only choice for a political marriage to Louis-August,
11
44082
4212
00:48
heir to the French throne.
12
48294
1627
następcy tronu francuskiego.
00:50
Essentially, she was sacrificed to secure peace between Austria and France,
13
50088
5005
Zasadniczo została poświęcona, by zapewnić pokój między Austrią a Francją
00:55
all at the age of 14.
14
55093
2502
i to w wieku 14 lat.
00:58
She seemed to have had adjusted to this “sacrifice” by 1774
15
58054
4296
Wydawało się, że w 1774 roku przystosowała się już do tej “ofiary”,
01:02
when her husband was crowned king.
16
62350
1918
kiedy jej mąż został koronowany na króla.
01:04
She lived a life of luxury, wearing elaborate headdresses,
17
64352
3462
Żyła w luksusie, nosząc wyszukane nakrycia głowy,
01:07
importing foreign fabrics—
18
67814
1793
sprowadzając zagraniczne tkaniny...
01:09
she even had her own private chateau near Versailles!
19
69607
3212
miała nawet prywatny pałac niedaleko Wersalu!
01:12
Meanwhile, France was in an economic tailspin.
20
72902
3086
Tymczasem Francja przeżywała kryzys gospodarczy.
01:15
Bad harvests resulted in mass food shortages,
21
75988
2962
Złe zbiory spowodowały masowe niedobory żywności,
01:18
wages were falling, and the cost of living had skyrocketed.
22
78950
3795
płace spadały, a koszty utrzymania gwałtownie rosły.
01:22
Marie Antoinette’s expensive tastes were completely insensitive
23
82787
4129
Drogi gust Marii Antoniny nijak się miał do losu jej poddanych.
01:26
to the plight of her subjects.
24
86916
1668
01:28
She was the Queen!
25
88960
1251
Przecież była królową!
01:30
If she hadn’t looked glamorous, she would have been criticized.
26
90211
3003
Gdyby nie wyglądała olśniewająco, zostałaby skrytykowana.
01:33
Besides, she sometimes used her image for good.
27
93256
2627
Poza tym czasem wykorzystywała swój wizerunek w dobrym celu.
01:35
After convincing the King to be vaccinated against smallpox,
28
95883
3587
Po przekonaniu króla do szczepienia przeciwko ospie
01:39
she commissioned a special headdress to make the treatment fashionable for all.
29
99470
5005
zamówiła specjalne nakrycie głowy, aby zabieg wydał się wszystkim modny.
01:44
She also used her influence to appoint unqualified friends and admirers
30
104767
4213
Wykorzystywała też wpływy, by powoływać niekompetentnych przyjaciół i wielbicieli
01:48
to important posts.
31
108980
1418
na ważne stanowiska.
01:50
Even more disastrous, she encouraged the King to get involved
32
110398
3336
Co gorsza, zachęciła króla do zaangażowania się
01:53
in the American Revolution,
33
113734
1377
w rewolucję amerykańską,
01:55
a conflict that cost France 1.5 billion francs.
34
115111
4296
konflikt, który kosztował Francję 1,5 miliarda franków.
01:59
Objection!
35
119907
1001
Sprzeciw!
02:00
The Queen had very little influence over her husband’s political decisions
36
120908
4004
Królowa miała bardzo mały wpływ na decyzje polityczne męża
02:04
at that time.
37
124912
1001
w tamtym czasie.
02:05
Besides, France’s financial crisis was much more related to the country’s
38
125955
3670
Poza tym kryzys finansowy we Francji o wiele bardziej wynikał
02:09
outdated tax system and lack of an effective central bank.
39
129625
3837
z przestarzałego systemu podatkowego i braku efektywnego banku centralnego.
02:13
How so?
40
133880
1001
Jak to?
02:15
While France's nobility and clergy had numerous tax exemptions,
41
135173
4087
Podczas gdy szlachta i duchowieństwo otrzymywały liczne zwolnienia podatkowe,
02:19
peasants often paid more than half their income in taxes.
42
139260
3420
chłopi często oddawali ponad połowę swoich dochodów w podatkach.
02:22
This system buried France in debt long before the Queen's arrival.
43
142722
4045
Ten system pogrążył Francję w długach na długo przed przybyciem królowej.
02:26
Her personal expenses were merely a scapegoat
44
146767
2586
Wykorzystując jej wydatki, zrobiono z niej kozła ofiarnego,
02:29
for decades of financial negligence.
45
149353
2378
żeby ukryć dekady zaniedbań finansowych.
02:31
That doesn’t change that Marie Antoinette spent tax money on luxuries
46
151939
3879
Nie zmienia to faktu, że Maria Antonina wydawała pieniądze podatników na luksusy,
02:35
while the masses starved!
47
155818
1794
podczas gdy lud głodował!
02:37
She was so oblivious that when she heard people couldn’t afford bread,
48
157820
3712
Była tak oderwana od rzeczywistości, że ​​kiedy usłyszała,
że ​​ludzi nie stać na chleb, poleciła im jeść ciastka.
02:41
she recommended they eat cake instead.
49
161532
2878
02:44
This is almost certainly a fabrication attributed to the Queen by her enemies.
50
164785
5047
To niemal na pewno fabrykacja przypisywana królowej przez jej wrogów.
02:49
In fact, Marie Antoinette frequently engaged in charity work
51
169874
3587
Tak naprawdę Maria Antonina często angażowała się w działalność charytatywną,
02:53
focused on addressing poverty.
52
173461
1793
koncentrując się na walce z ubóstwem.
02:55
Her reputation as a heartless queen was based on rumors and slander.
53
175379
4296
Jej reputacja jako królowej bez serca była oparta na plotkach i oszczerstwach.
02:59
Even the most famous case against her was a complete fraud.
54
179675
3712
Nawet najsłynniejsza sprawa przeciwko niej była kompletnym oszustwem.
03:03
Pardon?
55
183846
1001
Co proszę?
03:04
In 1784, a thief forged fake letters from the Queen
56
184889
3795
W 1784 roku pewien złodziej sfałszował listy od królowej,
03:08
to purchase an outrageously expensive diamond necklace.
57
188684
3295
żeby kupić skandalicznie drogi diamentowy naszyjnik.
03:12
The truth came out eventually,
58
192104
1460
Prawda w końcu wyszła na jaw,
03:13
but the public already saw her as a wasteful spendthrift.
59
193564
3504
ale opinia publiczna i tak już postrzegała królową jako rozrzutną.
03:17
Meanwhile, it's really her husband who ruined France's finances.
60
197235
3378
Tymczasem to tak naprawdę jej mąż zrujnował finanse Francji.
03:20
On that, we agree.
61
200988
1418
W tym się zgadzamy.
03:22
Louis XVI was an incompetent king.
62
202448
2211
Ludwik XVI był niekompetentnym królem.
03:24
Even after the revolution began and he lost much of his power
63
204659
2877
Nawet po wybuchu rewolucji i utracie znacznej części władzy na rzecz
03:27
to the newly formed National Assembly,
64
207536
1877
nowo powstałego Zgromadzenia Narodowego
03:29
he refused to yield control.
65
209413
1877
odmówił podporządkowania się.
03:31
Louis vetoed numerous pieces of legislation—
66
211374
2586
Ludwik zawetował wiele aktów prawnych
03:33
and he was supported by his conservative Queen.
67
213960
3169
i był w tym wspierany przez swoją konserwatywną królową.
03:37
To a point.
68
217338
1126
Do pewnego momentu.
03:38
Marie Antoinette believed in the divine right of kings,
69
218464
2711
Maria Antonina wierzyła w boskie prawo królów,
03:41
but despite personal reservations, she tried to work with reformers.
70
221175
3629
choć mimo osobistych zastrzeżeń próbowała współpracować z reformatorami.
03:44
Though all she got in return were false reports that she was sleeping with them.
71
224804
3795
Ale w zamian otrzymała tylko fałszywe doniesienia, że ​​z nimi sypiała.
03:48
No amount of charity work could counter this avalanche of slander.
72
228599
4129
Żadna działalność charytatywna nie mogła przeciwdziałać tej lawinie oszczerstw.
03:52
The revolutionaries also prevented the King’s family from leaving Paris—
73
232728
3921
Rewolucjoniści uniemożliwili też rodzinie króla opuszczenie Paryża.
03:56
how could she negotiate with people keeping her prisoner?
74
236649
3003
Jak mogła negocjować z ludźmi, którzy trzymali ją jako więźnia?
03:59
Well, they were right to do so!
75
239902
1502
Cóż, mieli do tego prawo!
04:01
In 1791, the royal couple tried fleeing to Austria
76
241404
3712
W 1791 roku para królewska próbowała uciec do Austrii,
04:05
to gather support and regain power.
77
245116
2460
żeby zebrać poparcie i odzyskać władzę.
04:07
Even after they were caught,
78
247576
1377
Nawet po złapaniu król i królowa
04:08
the King and Queen continued to pass military secrets
79
248953
3003
wciąż przekazywali Austriakom tajemnice wojskowe.
04:11
to their Austrian contacts.
80
251956
1752
04:13
Isn't that treason?
81
253958
1209
Czy to nie zdrada?
04:15
Certainly, and Louis was executed for it, alongside 32 other charges.
82
255293
4754
Z pewnością, Ludwik został stracony za ten i 32 inne zarzuty.
04:20
Even if you believe the King's execution was just,
83
260381
3253
Nawet jeśli wierzy pan, że egzekucja króla była uzasadniona,
04:23
there's no excuse for how the new government treated Marie Antoinette.
84
263634
3796
nie ma usprawiedliwienia dla tego, jak nowy rząd traktował Marię Antoninę.
04:27
She was separated from her son and kept in a cell with no privacy.
85
267680
4004
Oddzielono ją od syna i trzymano w celi bez prywatności.
04:31
The tribunal in charge of prosecuting the Queen had no proof of her treason,
86
271684
4212
Trybunał odpowiedzialny za osądzenie królowej nie miał dowodów na jej zdradę,
04:35
so they denigrated her with baseless accusations of incest and orgies.
87
275896
4380
więc oczerniano ją bezpodstawnymi oskarżeniami o kazirodztwo i orgie.
04:40
Yet she maintained composure until the very end.
88
280443
2711
Mimo to zachowała spokój do samego końca.
04:43
The Queen’s final words were an apology to her executioner
89
283154
3712
Ostatnie słowa królowej były przeprosinami skierowanymi do jej kata
04:46
for stepping on his foot.
90
286866
1710
za nadepnięcie na jego stopę.
04:49
However refined she may have been,
91
289035
1960
Jakkolwiek wytworna by nie była,
04:50
Marie Antoinette was willing to betray her country to stay in power.
92
290995
4004
Maria Antonina była gotowa zdradzić swój kraj, by zachować władzę.
04:54
In life and death, she remains a symbol of everything wrong
93
294999
3879
Za życia i po śmierci pozostaje symbolem wszystkiego,
04:58
with the decadent monarchy.
94
298878
2127
co w dekadenckiej monarchii było złe...
05:01
A convenient symbol—
95
301505
1210
Albo wygodnym symbolem
05:02
and an example of the public’s appetite for smearing prominent women
96
302715
3337
i przykładem chęci opinii publicznej do oczerniania słynnych kobiet
05:06
with their own fantasies and frustrations.
97
306052
2711
i obarczania ich własnymi fantazjami i frustracjami.
05:09
So what you’re saying is she was guilty of being Queen?
98
309180
2669
Chce pan powiedzieć, że była winna bycia królową?
05:12
Should monarchs be judged by their personal qualities
99
312558
2711
Czy monarchów należy oceniać na podstawie ich cech osobistych
05:15
or the historical role they occupied?
100
315269
2252
czy historycznej roli, jaką pełnili?
05:17
And can even the powerful be victims of circumstance?
101
317605
3211
I czy nawet potężni mogą być ofiarami okoliczności?
05:21
These are the questions that arise when we put history on trial.
102
321025
3795
To pytania, które pojawiają się, gdy stawiamy historię przed sądem.
O tej stronie

Na tej stronie poznasz filmy z YouTube, które są przydatne do nauki języka angielskiego. Zobaczysz lekcje angielskiego prowadzone przez najlepszych nauczycieli z całego świata. Kliknij dwukrotnie na angielskie napisy wyświetlane na stronie każdego filmu, aby odtworzyć film od tego miejsca. Napisy przewijają się synchronicznie z odtwarzaniem filmu. Jeśli masz jakieś uwagi lub prośby, skontaktuj się z nami za pomocą formularza kontaktowego.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7