How smart are dolphins? - Lori Marino

Tłumaczenie: monika augustyniak Korekta: Marta Grochowalska

W 1985 roku trzech naukowców podczas ekspedycji badającej delfiny

In 1985, three researchers on a dolphin-studying expedition

zaczęło się nudzić.

got a little bored.

To lighten things up, one pretended to be Poseidon

Dla zabawy jeden z nich zaczął udawać Posejdona,

by placing a seaweed garland on his head and then throwing it into the ocean.

zakładając na głowę wianek z wodorostów i później wyrzucając go do oceanu.

Moments later, a dolphin surfaced with the seaweed crowning her head.

Chwilę później wynurzył się delfin z wiankiem na głowie.

Sure, this could have been a coincidence,

Oczywiście to mógł być przypadek,

but it's also entirely possible that the dolphin was mimicking the scientist.

ale jest też całkiem możliwe, że delfin naśladował naukowca,

That's because dolphins are one of the smartest animals species on Earth.

bo delfiny to jedne z najinteligentniejszych zwierząt.

So exactly how smart are they?

Jak bardzo są mądre?

Like whales and porpoises,

Podobnie jak wieloryby i morświny,

dolphins belong to the group of aquatic mammals

delfiny należą do grupy ssaków wodnych,

known as cetaceans who comprise 86 different species,

znanej jako walenie, liczącej 86 gatunków zwierząt

and share a common link with ungulates, or hoofed animals.

i spokrewnionej z kopytnymi.

Originally land mammals,

Pierwotnie ssaki lądowe,

pierwsze walenie pojawiły się w wodzie około 55 milionów lat temu,

the first cetaceans entered the water about 55 million years ago

jako ogromne drapieżniki z ostrymi zębami.

as large predators with sharp teeth.

Then, a shift in ocean temperatures about 35 million years ago

Około 35 milionów lat temu zmieniła się temperatura oceanów

reduced the availability of prey.

i zmniejszyła się ilość pożywienia.

One group of cetaceans who survived this distruption,

Jedna grupą waleni, która przetrwała tę zmianę,

the odontocetes, wound up smaller with less sharp teeth,

to zębowce uzbrojone w mniejsze i mniej ostre zęby,

but also larger and more complex brains

ale też w większe i bardziej złożone mózgi,

that allowed for complex social relationships,

pozwalające tworzyć złożone relacje społeczne

as well as echolocation to navigate and communicate.

i echolokację służącą do nawigacji i komunikacji.

Jump ahead to the present,

Wróćmy do teraźniejszości.

and modern dolphins' brains are so large that their encephalization quotient,

Mózgi współczesnych delfinów są tak duże, że ich współczynnik encefalizacji,

their brain size compared to the average for their body size,

czyli stosunek objętości mózgu do średniej wielkości ciała,

is second only to humans.

są drugie po ludzkich.

Dolphins have evolved to survive

Delfiny wyewoluowały i przetrwały

through their ability to form complex social networks

dzięki zdolności tworzenia złożonych społeczności,

that hunt, ward off rivals, and raise offspring together.

które wspólnie polują, przepędzają rywali i wychowują młode.

For example, one group of Florida dolphins

Na przykład, grupa delfinów z Florydy

practices a sophisticated form of cooperation to hunt fish.

stosuje zaawansowaną formę współpracy podczas polowania na ryby.

A dolphin designated as "the net-maker" kicks up mud

Delfin wyznaczony jako ,,sieciowy"

wzburza muł, a kolejny daje sygnał,

while another gives the signal

for the other dolphins to simultaneously line up and catch the escaping fish.

żeby inne delfiny jednocześnie zajęły pozycje i łapały uciekające ryby.

Achieving a goal like this requires deliberate planning and cooperation,

Osiągnięcie takiego celu wymaga świadomego planowania i współpracy,

which, in turn, requires some form of intentional communication.

do których potrzebny jest jakiś rodzaj komunikacji intencjonalnej.

Dolphins pass down their communication methods and other skills

Delfiny przekazują metody komunikacji oraz inne umiejętności

from generation to generation.

z pokolenia na pokolenie.

Different dolphin populations exhibit variations in greetings,

Poszczególne populacje delfinów mają rożne sposoby witania się,

hunting strategies, and other behaviors.

polowania i zachowywania.

This sort of cultural transmission even extends to tool use.

Ten swego rodzaju przekaz kulturowy obejmuje też użycie narzędzi.

One group of bottlenose dolphins off the Australian coast

Grupa delfinów butlonosów żyjących u wybrzeży Australii,

nicknamed The Dolphin Sponge Club,

przezwana Delfinim Klubem Gąbki,

has learned how to cover their rostrums with sponges when rooting in sharp corals,

nauczyła się zakrywać nosy gąbkami polując wśród ostrych koralowców

passing the knowledge from mother to daughter.

i przekazuje tę wiedzę z matki na córkę.

Dolphins have even demonstrated language comprehension.

Delfiny wykazują się nawet rozumieniem języka.

When taught a language based on whistles and hand gestures,

Uczone języka opartego na gwizdach i gestach,

they not only understood what the signals meant,

nie tylko rozumieją co te sygnały oznaczają,

but that their order had meaning:

ale również to, że ich kolejność ma znaczenie,

the difference between bringing the ball to the hoop

jak np. różnica między "przynieś piłkę do obręczy"

and bringing the hoop to the ball.

a "przenieś obręcz do piłki".

So they were able to process two of the main elements of human language:

Przyswoiły więc 2 główne elementy ludzkiego języka,

symbols that stand for objects and actions,

symbole oznaczające przedmioty i czynności

and syntax that governs how they are structured.

oraz składnię określającą ich strukturę.

Dolphins are also one of the few species who pass the mirror test.

Delfiny są też jednym z niewielu gatunków, które zdały test lustra.

By recognizing themselves in mirrors, they indicate physical self-awareness,

Rozpoznając się w lustrze, zdradzają zdolność samoświadomości,

and research shows they can recognize not just their bodies,

a badania pokazują, że rozpoznają nie tylko swoje ciało,

but also their own thoughts, a property called metacognition.

ale również swoje myśli, co nazywa się metakognicją.

In one study, dolphins comparing two sounds

W jednym z badań, delfiny porównujące 2 dźwięki,

could indicate a same, different, or uncertain response.

potrafiły odpowiedzieć, że są to te same albo różne dźwięki, albo że nie są pewne.

Just like humans,

Tak jak ludzie,

they indicated uncertainty more often with difficult trials,

częściej odpowiadały, że nie są pewne przy trudnych zadaniach, pokazując,

suggesting they're aware of what they know,

że są świadome posiadanej wiedzy

and how confident they feel about that knowledge.

i tego, jak pewne są tej wiedzy.

But some of the most amazing things about dolphins

Jednak chyba najbardziej niezwykłe u delfinów

are their senses of empathy, altruism, and attachment.

są empatia, altruizm i przywiązanie.

The habit of helping injured individuals extends across the species barrier

Zwyczaj pomagania rannym rozciąga się poza ich gatunek,

as evidenced by the many accounts

o czym świadczy wiele relacji

of dolphins carrying humans to the surface to breathe.

o delfinach wynoszących tonących ludzi, żeby zaczerpnęli tchu na powierzchni.

And like us, dolphins mourn their dead.

Tak jak my opłakują śmierć bliskich.

When we consider all the evidence,

Nasuwa się więc pytanie,

we may wonder why humans still hunt dolphins for meat,

czemu nadal zabija się delfiny na mięso i naraża na wyginięcie

endanger them through fishing and pollution,

przez rybołówstwo i zanieczyszczenia

or imprison them to perform tricks.

lub zamyka w oceanariach dla rozrywki?

The ultimate question may not be whether dolphins are intelligent

Najważniejsze pytanie być może nie brzmi, czy delfiny są inteligentnymi

and complex beings,

i skomplikowanymi istotami,

but whether humans can empathize with them enough to keep them safe and free.

ale czy mamy na tyle empatii, żeby dać im bezpieczeństwo i wolność.