Should you donate your DNA to help cure diseases? - Greg Foot

173,414 views ・ 2021-05-13

TED-Ed


Dubbelklik op de Engelse ondertitels hieronder om de video af te spelen.

Vertaald door: Hanna Vandenberghe Nagekeken door: Esther van Driel
00:06
So here’s the thing: developing a new drug and getting it to you
0
6621
4375
Waar het om gaat:
een nieuw medicijn ontwikkelen en het tot bij jou krijgen
00:10
can take a long time.
1
10996
1625
kan heel wat tijd in beslag nemen.
00:12
When we have to work out the cause of a condition—
2
12954
2792
Als we de oorzaak van een aandoening moeten aanpakken
00:15
for example, with multiple sclerosis or heart disease—
3
15746
3250
-- bijvoorbeeld bij multiple sclerose of een hartaandoening --
00:18
developing a new drug takes significant trial and error and lots of money.
4
18996
6333
is een nieuw medicijn ontwikkelen
een geval van heel wat trial and error dat tegelijk enorm duur is.
00:26
Which is why we only have drugs for a small proportion of diseases.
5
26746
4417
Daarom hebben we enkel medicijnen voor een beperkt aantal ziektes.
00:32
But you could change all this.
6
32121
2125
Maar jij kunt dit helemaal veranderen.
00:34
You could help discover new, cheaper drugs for currently untreatable diseases.
7
34246
6166
Jij kunt helpen om nieuwe, goedkopere medicijnen te ontdekken
voor ziektes die momenteel niet te behandelen zijn.
00:40
It's all about medical crowdsourcing.
8
40412
2875
Het gaat allemaal om medische crowdsourcing.
00:44
However, researchers aren’t asking you to donate your money,
9
44079
3375
Hoewel de onderzoekers je niet vragen om geld te doneren,
00:47
they’re asking you to donate something more personal...
10
47454
3333
vragen ze je om iets veel persoonlijkers te schenken ...
00:50
First, though, some drug development history.
11
50787
2834
Maar eerst wat geschiedenis over medicijnontwikkeling.
00:53
Many of the first medicines were discovered by chance.
12
53621
3708
Heel wat van de eerste geneesmiddelen werden per toeval ontdekt.
00:57
Natural philosophers then took these
13
57912
1792
Natuurlijke filosofen namen ze mee
00:59
and identified the active chemicals inside.
14
59704
3167
en identificeerden de actieve chemicaliën in het product.
01:03
And pharmaceutical companies then turned those into drugs.
15
63496
3500
Pharmaceutische bedrijven vormden die chemicaliën dan om tot een medicijn.
01:07
The thing is, for a long time, we didn’t know why those drugs worked.
16
67954
4792
Het is echter zo dat we heel lang niet wisten waarom die medicijnen werkten.
01:12
Until scientists figured out that disease happens when the molecular machines
17
72746
4625
Totdat wetenschappers ontdekten dat een ziekte ontstaat
als de moleculaire machines die je lichaam doen werken
01:17
that keep your body going— your proteins— start misbehaving.
18
77371
5167
-- je eiwitten -- zich anders gaan gedragen.
01:22
Drugs treat disease by targeting those disruptive proteins.
19
82913
4500
Medicijnen genezen ziektes door die verstoorde eiwitten te lokaliseren.
01:28
Researchers realized that if they can identify
20
88538
2708
Onderzoekers beseften dat als ze kunnen vaststellen
01:31
which malfunctioning proteins cause a specific disease,
21
91246
3792
welke verstoorde eiwitten een specifieke ziekte veroorzaken,
01:35
they can then try to find or develop a drug
22
95038
3041
ze kunnen proberen om een medicijn te vinden of te ontwikkelen
01:38
that stops those proteins acting up, and that will prevent the disease.
23
98079
4459
die deze eiwitten kunnen afblokken en de ziekte kunnen voorkomen.
01:42
It’s a great plan, but it’s a slow process.
24
102538
3875
Een geweldig plan maar een traag proces.
01:46
So far, they’ve only identified these therapeutic targets
25
106413
3583
Tot nu toe hebben ze alleen de therapeutische doelen geïdentificeerd
01:49
for a small proportion of diseases.
26
109996
2542
van een kleine hoeveelheid ziektes.
01:52
However, this is where you can help.
27
112538
2416
Toch is dit precies waar jij kan helpen.
01:56
Researchers are now turning their attention to DNA,
28
116121
3375
Onderzoekers focussen zich nu op het DNA,
01:59
to the genetic instruction manual that tells our bodies how to make our proteins.
29
119496
5625
de genetische handleiding die ons lichaam vertelt hoe het eiwitten moet aanmaken.
02:05
They want to know which small changes in someone’s genome
30
125121
3250
Ze willen weten welke kleine veranderingen in iemands genoom
02:08
can lead to the production of those dodgy proteins that cause a disease.
31
128371
4583
kunnen leiden tot de productie van die foute eiwitten die een ziekte veroorzaken.
02:12
The thing is, that’s a big job.
32
132954
2709
Dit is echter een enorme opdracht.
02:15
DNA is huge, and each disease is likely to have hundreds, possibly thousands,
33
135663
5791
DNA is gigantisch en bij elke ziekte kunnen honderden of zelfs duizenden
02:21
of proteins involved.
34
141454
1792
eiwitten betrokken zijn.
02:23
But if they have lots of people’s genomes, they can compare them and spot patterns.
35
143496
5750
Maar als ze de genomen van een heleboel mensen hebben,
kunnen ze die met elkaar vergelijken en patronen vaststellen.
02:29
They can look at multiple people suffering from
36
149496
2458
Ze kunnen kijken naar diverse mensen
02:31
the same currently untreatable disease,
37
151954
3375
die lijden aan dezelfde ziekte die momenteel nog niet te genezen is,
02:35
find any small genetic changes they share,
38
155329
3209
kleine genetische veranderingen vinden die ze gemeen hebben,
02:38
identify the faulty proteins they code for,
39
158538
3208
de defecte eiwitten identificeren die deze genen coderen
02:41
and there you go: those are brand new therapeutic targets
40
161746
3750
en ziezo: dit zijn splinternieuwe therapeutische doelen
02:45
for a currently untreatable disease.
41
165496
2833
voor een momenteel ongeneeslijke ziekte.
02:50
Now the researchers have three options:
42
170163
2583
De onderzoekers hebben nu drie opties:
02:53
1. Has one of those new target proteins been previously linked
43
173371
4167
Ten eerste: werd een van de nieuwe doeleiwitten ooit al gelinkt
02:57
to a different disease that is treatable?
44
177538
3041
aan een andere ziekte die men kan behandelen?
03:00
If so, the drug for that disease may target this protein
45
180579
4625
Als dit zo is kan het medicijn voor die ziekte dit eiwit misschien aanpakken
03:05
and work for this disease, too.
46
185204
2250
en ook tegen deze ziekte werken.
03:07
To find out, start a clinical trial.
47
187454
2625
Om dit te weten te komen moet je een klinisch onderzoek doen.
03:10
2. If not, has one of those new target proteins being previously linked
48
190871
4917
Ten tweede: als dit niet zo is, werd een van de nieuwe doeleiwitten eerder gelinkt
03:15
to a different disease that had a promising drug
49
195788
3166
aan een andere ziekte waarvoor er een veelbelovend medicijn was
03:18
that didn’t ultimately work?
50
198954
2125
dat uiteindelijk toch niet werkte?
03:21
If so, its promise may have come from successfully targeting this protein
51
201413
4916
Indien dit zo is kan die belofte komen
doordat het eiwit met succes gelokaliseerd werd
03:26
and it may work for this disease.
52
206329
2292
en het zou dus voor deze ziekte wel kunnen werken.
03:28
Start a clinical trial to find out.
53
208954
2459
Start een klinisch onderzoek op en zoek het uit.
03:32
3. If this is a brand new protein target never identified before for any disease
54
212496
6625
Ten derde: als dit een totaal nieuw eiwit is dat nooit eerder werd geïdentificeerd
voor een ziekte,
03:39
could they design a new drug to affect it?
55
219121
3375
kunnen ze een geneesmiddel ontwikkelen om het aan te pakken?
03:42
This involves AI machine learning and some very cool chemistry.
56
222496
4667
Hierbij zijn AI machine learning en wat coole scheikundige trucjes betrokken.
03:47
And a lot of time, effort, and cost too.
57
227163
3000
Maar ook heel wat tijd, inspanning en kosten.
03:50
Researchers are excited about all this because they think
58
230621
2750
Onderzoekers zijn hier enthousiast over omdat ze denken
03:53
1 in 5 of the proteins in your body either have, or are likely to have,
59
233371
5250
dat een op de vijf eiwitten in je lichaam gelinkt zijn aan of gelinkt kunnen worden
03:58
a drug that will bind to them.
60
238621
2250
aan een bestaand geneesmiddel.
04:00
And, as any common disease is likely to have hundreds, possibly thousands,
61
240871
3875
En als elke standaardziekte mogelijk honderden tot zelfs duizenden
04:04
of proteins involved,
62
244746
1333
betrokken eiwitten heeft,
04:06
they’re hopeful they’ll be able to identify a few of those proteins
63
246079
3792
hopen ze dat ze een deel van die eiwitten zullen kunnen identificeren
04:09
they’ve already got a drug for.
64
249871
2000
waar ze al een medicijn voor hebben.
04:11
But this all relies on finding those new therapeutic targets,
65
251871
4917
Maar dit hangt allemaal af van het vinden van die nieuwe therapeutische doelen
04:16
and that's why they need you.
66
256788
2083
en daarom hebben ze jou nodig.
04:19
Well, your data— both your genetic data and your health history data,
67
259121
5958
Of beter gezegd, jouw gegevens
-- zowel je genetische gegevens als je gezondheidsachtergrond --
04:25
so they can compare the genomes of people with similar conditions.
68
265079
3875
zodat ze de genomen van mensen met dezelfde aandoeningen kunnen vergelijken.
04:29
So would you give your data for research?
69
269538
2916
Dus, zou jij jouw gegevens vrijgeven voor onderzoek?
04:32
There are two questions you may have:
70
272788
2375
Je moet jezelf twee vragen stellen:
04:35
who will have access to my data, and what could they do with it?
71
275163
4666
wie zal toegang krijgen tot mijn gegevens en wat kan men er mee doen?
04:40
One group is health care providers who are starting to consider
72
280288
3666
Eén groep bestaat uit zorgverleners die overwegen
04:43
using genetic analysis to give patients more personal care.
73
283954
4042
om genetische analyse te gebruiken om patiënten meer zorg op maat te geven.
04:48
Another group is private consumer genetic testing companies.
74
288454
3875
Een andere groep bestaat uit particuliere genetische testbedrijven.
04:52
Some have already sold genetic data on to pharmaceutical companies for profit,
75
292329
5334
Sommigen hebben al genetische data verkocht
aan farmaceutische bedrijven om er winst uit te halen
04:57
but that was with their customers consent.
76
297663
2333
maar dat was met toestemming van hun klanten.
04:59
However, it raises another question:
77
299996
2333
Toch komt hierdoor een andere vraag naar voor:
05:02
if your data goes towards making new drugs,
78
302329
3167
als je gegevens gebruikt worden om nieuwe medicijnen te maken,
05:05
should pharmaceutical companies recognize that contribution
79
305496
3583
moeten farmaceutische bedrijven dan die bijdrage erkennen
05:09
and offer drugs more cheaply?
80
309079
1959
en hun medicijnen goedkoper maken?
05:11
Your best bet is to research the organizations who are asking for your data
81
311038
4375
Je kunt het best onderzoek doen naar de organisaties
die om jouw gegevens vragen
05:15
to find out what they will do with it and how they will protect it.
82
315413
3708
om uit te zoeken wat ze ermee gaan doen en hoe ze je data gaan beschermen.
05:19
We’ll each have our own take on this,
83
319413
2000
We zullen hier elk onze mening over hebben,
05:21
but what is clear is genomics could be a powerful tool
84
321413
2958
maar het is duidelijk dat de genomica een sterk wapen kan zijn
05:24
to cut the current time and cost it takes to develop new drugs
85
324371
4125
om de huidige tijd en kosten te drukken om nieuwe medicijnen te ontwikkelen
05:28
for currently untreatable diseases.
86
328496
2583
tegen ziektes die momenteel niet te behandelen zijn.
05:32
So, what do you think?
87
332038
1541
Dus, wat denk jij?
Over deze website

Deze site laat u kennismaken met YouTube-video's die nuttig zijn om Engels te leren. U ziet Engelse lessen gegeven door topdocenten uit de hele wereld. Dubbelklik op de Engelse ondertitels op elke videopagina om de video af te spelen. De ondertitels scrollen synchroon met het afspelen van de video. Heeft u opmerkingen of verzoeken, neem dan contact met ons op via dit contactformulier.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7