Should you donate your DNA to help cure diseases? - Greg Foot

Translator: Jester D'mos Reviewer: Thu Ha Tran

So here’s the thing: developing a new drug and getting it to you

Chuyện là thế này nhé: phát triển một loại thuốc mới và đưa nó tới tay bạn

can take a long time.

có thể mất một khoảng thời gian dài.

When we have to work out the cause of a condition—

Khi chúng ta phải tìm ra nguyên nhân gây bệnh -

for example, with multiple sclerosis or heart disease—

chẳng hạn như, với bệnh đa xơ cứng hay là bệnh tim -

developing a new drug takes significant trial and error and lots of money.

điều chế một loại thuốc mới cần tới nhiều lần thử nghiệm đáng kể

và rất nhiều tiền bạc.

Which is why we only have drugs for a small proportion of diseases.

Đây là lí do vì sao chúng ta chỉ có thuốc cho một phần nhỏ các loại bệnh.

But you could change all this.

Nhưng bạn có thể thay đổi toàn bộ điều này.

You could help discover new, cheaper drugs for currently untreatable diseases.

Bạn có thể giúp tìm ra các loại thuốc mới, rẻ hơn

cho những căn bệnh hiện không thể chữa được.

It's all about medical crowdsourcing.

Tất cả đều xoay quanh nguồn cung ứng y tế cộng đồng.

However, researchers aren’t asking you to donate your money,

Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu không yêu cầu bạn quyên góp tiền,

they’re asking you to donate something more personal...

họ muốn bạn quyên góp một thứ mang tính cá nhân hơn...

First, though, some drug development history.

Trước hết, hãy bàn về lịch sử phát triển thuốc.

Many of the first medicines were discovered by chance.

Phần lớn những loại thuốc đầu tiên được phát hiện ra một cách tình cờ.

Natural philosophers then took these

Các nhà khoa học tự nhiên

and identified the active chemicals inside.

phân tích chúng và xác định các hoạt chất có bên trong.

And pharmaceutical companies then turned those into drugs.

Rồi các công ty dược phẩm chế tạo chúng thành thuốc.

The thing is, for a long time, we didn’t know why those drugs worked.

Cái chính là, trong suốt một khoảng thời gian dài,

chúng ta chẳng biết vì sao những loại thuốc đó lại hữu hiệu.

Until scientists figured out that disease happens when the molecular machines

Cho tới lúc các nhà khoa học phát hiện ra rằng bệnh xuất hiện

that keep your body going— your proteins— start misbehaving.

khi bộ máy phân tử điều khiển cơ thể bạn - protein - bắt đầu hoạt động sai lệch.

Drugs treat disease by targeting those disruptive proteins.

Thuốc khống chế bệnh bằng cách nhắm tới những protein lỗi đó.

Researchers realized that if they can identify

Các nhà nghiên cứu nhận ra rằng nếu có họ có thể xác định

which malfunctioning proteins cause a specific disease,

protein lỗi nào đang gây nên căn bệnh cụ thể nào,

they can then try to find or develop a drug

thì họ có thể thử tìm hoặc phát triển một loại thuốc

that stops those proteins acting up, and that will prevent the disease.

ngăn chặn được hoạt động của các protein đó và việc này sẽ ngăn bệnh.

It’s a great plan, but it’s a slow process.

Đó là một kế hoạch tuyệt vời, nhưng lại là một quá trình chậm chạp.

So far, they’ve only identified these therapeutic targets

Tới giờ, họ chỉ mới xác định được những đối tượng trị liệu này

for a small proportion of diseases.

cho một phần nhỏ các loại bệnh.

However, this is where you can help.

Tuy nhiên, đây là phần bạn có thể hỗ trợ.

Researchers are now turning their attention to DNA,

Các nhà nghiên cứu hiện đang chuyển sang quan tâm tới DNA,

to the genetic instruction manual that tells our bodies how to make our proteins.

tới “hướng dẫn sử dụng di truyền học” của cơ thể, thứ điều khiển

cách cơ thể tạo ra protein.

They want to know which small changes in someone’s genome

Họ muốn biết thay đổi nhỏ nào trong bộ gen của một người nào đó,

can lead to the production of those dodgy proteins that cause a disease.

có thể dẫn tới việc sản sinh ra các protein lỗi gây bệnh đó.

The thing is, that’s a big job.

Vấn đề ở chỗ, đó là một công việc khổng lồ.

DNA is huge, and each disease is likely to have hundreds, possibly thousands,

DNA cực kì lớn, và mỗi bệnh rất có thể có hàng trăm, thậm chí hàng nghìn

of proteins involved.

protein liên đới.

But if they have lots of people’s genomes, they can compare them and spot patterns.

Nhưng nếu họ có được rất nhiều bộ gen từ nhiều người, thì họ có thể

so sánh chúng và truy vết được.

They can look at multiple people suffering from

Họ có thể xem xét nhiều người

the same currently untreatable disease,

có cùng một căn bệnh hiểm nghèo,

find any small genetic changes they share,

tìm ra những khiếm khuyết di truyền chung,

identify the faulty proteins they code for,

xác định xem chúng mã hóa loại protein lỗi nào

and there you go: those are brand new therapeutic targets

và đó chính là những đối tượng trị liệu mới

for a currently untreatable disease.

dành cho căn bệnh hiểm nghèo mà hiện chưa thể chữa khỏi.

Now the researchers have three options:

Giờ các nhà nghiên cứu có ba lựa chọn:

1. Has one of those new target proteins been previously linked

1. Một trong các protein được nhắm tới đó đã từng có liên quan tới

to a different disease that is treatable?

một căn bệnh khác đã có cách chữa hay chưa?

If so, the drug for that disease may target this protein

Nếu rồi, loại thuốc chữa bệnh đó có thể nhắm tới loại protein này

and work for this disease, too.

và chữa được bệnh này.

To find out, start a clinical trial.

Để biết kết quả, bắt đầu một thử nghiệm lâm sàng.

2. If not, has one of those new target proteins being previously linked

2. Nếu chưa, một trong các protein được nhắm tới đó đã từng có liên quan tới

to a different disease that had a promising drug

một căn bệnh khác với loại thuốc điều trị có triển vọng

that didn’t ultimately work?

nhưng cuối cùng lại không chữa được bệnh hay chưa?

If so, its promise may have come from successfully targeting this protein

Nếu rồi, tiềm năng của loại thuốc đó có thể đến từ việc

nhắm tới loại protein này thành công

and it may work for this disease.

và có thể sẽ chữa được bệnh này.

Start a clinical trial to find out.

Bắt đầu một thử nghiệm lâm sàng để biết kết quả.

3. If this is a brand new protein target never identified before for any disease

3. Nếu đối tượng là một loại protein hoàn toàn mới,

chưa hề được xác định liên quan tới loại bệnh nào

could they design a new drug to affect it?

thì họ có thể tạo ra một loại thuốc mới tác động tới nó không?

This involves AI machine learning and some very cool chemistry.

Việc này đòi hỏi tới AI machine learning (học máy) và

một vài thử nghiệm hóa học rất thú vị,

And a lot of time, effort, and cost too.

cùng rất nhiều thời gian, công sức, cũng như tiền bạc nữa.

Researchers are excited about all this because they think

Các nhà nghiên cứu rất hứng thú với những điều này vì họ nghĩ rằng

1 in 5 of the proteins in your body either have, or are likely to have,

một trong năm protein trong cơ thể bạn hoặc có, hoặc khả năng cao là có

a drug that will bind to them.

một loại thuốc có thể gắn vào chúng.

And, as any common disease is likely to have hundreds, possibly thousands,

Và, tương tự như việc mọi căn bệnh phổ biến rất có thể

có hàng trăm, thậm chí hàng nghìn protein liên quan,

of proteins involved,

they’re hopeful they’ll be able to identify a few of those proteins

họ hi vọng sẽ có thể xác định một vài protein trong số đó

they’ve already got a drug for.

mà đã có sẵn loại thuốc để điều trị.

But this all relies on finding those new therapeutic targets,

Nhưng tất cả đều phụ thuộc vào việc tìm ra những đối tượng trị liệu mới đó,

and that's why they need you.

và đó là lí do vì sao họ cần bạn.

Well, your data— both your genetic data and your health history data,

Đúng ra là, dữ liệu của bạn - cả dữ liệu về di truyền lẫn dữ liệu y tế,

để họ có thể so sánh những bộ gen của những người với tình trạng tương đồng.

so they can compare the genomes of people with similar conditions.

So would you give your data for research?

Vậy bạn có cung cấp dữ liệu của mình cho nghiên cứu không?

There are two questions you may have:

Bạn có thể có hai câu hỏi:

who will have access to my data, and what could they do with it?

Ai sẽ được tiếp cận các dữ liệu của tôi? Và họ có thể làm những gì với chúng?

Một nhóm là các nhà cung cấp dịch vụ y tế, những người mà đang

One group is health care providers who are starting to consider

bắt đầu cân nhắc việc sử dụng các phân tích di truyền

using genetic analysis to give patients more personal care.

để mang tới cho bệnh nhân những chăm sóc cá nhân hóa hơn.

Another group is private consumer genetic testing companies.

Nhóm còn lại là những khách hàng tư nhân, các công ty thử nghiệm di truyền.

Some have already sold genetic data on to pharmaceutical companies for profit,

Một số đã bán dữ liệu di truyền cho các công ty dược phẩm để lấy lãi rồi,

but that was with their customers consent.

nhưng đó là với sự đồng thuận từ khách hàng của họ.

However, it raises another question:

Tuy nhiên, việc này lại làm dấy lên một câu hỏi:

if your data goes towards making new drugs,

Nếu dữ liệu của bạn được dùng vào việc tạo ra những loại thuốc mới,

should pharmaceutical companies recognize that contribution

thì các công ty dược phẩm có nên công nhận đóng góp đó

and offer drugs more cheaply?

và đưa ra thuốc với giá thấp hơn không?

Your best bet is to research the organizations who are asking for your data

Bạn có thể đảm bảo bằng cách tìm hiểu về tổ chức muốn xin dữ liệu của bạn

to find out what they will do with it and how they will protect it.

để biết xem họ định làm gì với chúng và sẽ bảo mật cho chúng như thế nào.

We’ll each have our own take on this,

Chúng ta, ai nấy đều có suy nghĩ riêng về việc này,

but what is clear is genomics could be a powerful tool

nhưng điều đã rõ là hệ gen có thể là một công cụ đắc lực

to cut the current time and cost it takes to develop new drugs

để tiết kiệm thời gian và tiền bạc cho việc phát triển các loại thuốc mới

for currently untreatable diseases.

điều trị những căn bệnh mà hiện tại chưa thể chữa được.

So, what do you think?

Vậy, bạn nghĩ sao?