How the water you flush becomes the water you drink - Francis de los Reyes

Translator: Kaung Htet Thaw Reviewer: Sanntint Tint

In 2003, Singapore’s national water agency launched an unprecedented program.

၂၀၀၃ မှာ စင်ကာပူအမျိုးသားရေအေဂျင်စီက တစ်ခါမှမရှိဖူးတဲ့အစီအစဉ်တစ်ရပ် စတင်ခဲ့တယ်။

Using two new facilities,

စက်ရုံအသစ်နှစ်ရုံနဲ့

they planned to provide more than 50% of their nation’s water supply

ရေဆိုးကို ပြန်လည်သန့်စင်ပြီး နိုင်ငံ့ရေအရင်းအမြစ်ရဲ့ တစ်ဝက်ကျော်ကို

by recycling wastewater.

ထုတ်လုပ်နိုင်ဖို့ စီစဉ်ခဲ့ပါတယ်။

And yes, we do mean that wastewater.

ဟုတ်ပါတယ်၊ ရေဆိုးဆိုတာ ဒီရေဆိုးကို ပြောတာပါ။

While this might seem like a desperate decision,

ဒါက အကြံကုန်ဂဠုန်ဆားချက်သလို ဆုံးဖြတ်ချက်မျိုးလို့ ထင်ရပေမဲ့

this program had been planned for decades

စင်ကာပူမှာ သန့်စင်တဲ့ရေ မကုန်ခန်းသွားဖို့

to ensure the island nation never ran out of clean water.

ဆယ်စုနှစ်တွေနဲ့ချီပြီး စီစဉ်ထားတဲ့ အစီအမံတစ်ရပ်ဖြစ်ပါတယ်။

And today, as climate change increases the frequency and duration

ယနေ့ခေတ်မှာ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုက ကမ္ဘာတစ်လွှား မိုးခေါင်မှုတွေ ပိုကြာလာစေ၊

of droughts worldwide,

အကြိမ်ရေ ပိုစိပ်လာစေတာနဲ့အမျှ

more and more regions are facing this problem.

ရေပြဿနာကြုံနေရတဲ့ ဒေသတွေဟာ ပိုလို့သာ တိုးလာပါတယ်။

But is it really safe to reuse anything we flush down the toilet?

ဒါပေမဲ့ အိမ်သာကနေ ဆွဲချလိုက်တဲ့ အရာမှန် သမျှကို ပြန်သုံးတာဟာ တကယ်ပဲစိတ်ချရလို့လား။

To answer this,

ဒါကို ဖြေဖို့ရာ

we have to understand exactly what’s inside this cloudy cocktail.

အဲဒီအရည်နောက်နောက်ထဲမှာ ဘာတွေပါလဲဆိုတာ သိထားဖို့လိုပါတယ်။

Wastewater is classified into several types,

ရေဆိုးကို အမျိုးအစားအသီးသီး ခွဲလို့ရပေမဲ့

but the primary three are:

အဓိက သုံးမျိုးကတော့

gray water used in sinks, bathing, and laundry;

လက်ဆေးကန်၊ ရေချိုးခန်းနဲ့ အဝ​တ်လျှော်ရာကထွက်တဲ့ မီးခိုးရောင်ရေ၊

yellow water containing just urine;

ကျင်ငယ်ရေပဲ ပါတဲ့ အဝါရောင်ရေနဲ့

and black water which has come into contact with feces.

မစင်ပါဝင်တဲ့ အမည်းရောင်ရေတို့ ဖြစ်ပါတယ်။

Globally, we generate enough wastewater

တစ်ကမ္ဘာလုံးအတိုင်းအတာနဲ့ဆိုရင် တစ်နေ့ကို

to fill about 400,000 Olympic-sized swimming pools every day.

အိုလံပစ်ရေကူးကန်ပေါင်း ၄ သိန်းကိုဝင်ဆံ့တဲ့ ရေဆိုးတွေ ထုတ်လွှတ်ပါတယ်။

In cities and towns with sewage systems,

ရေဆိုးမြောင်းစနစ်ရှိတဲ့ မြို့တွေမှာဆိုရင်

this wastewater combines in underground pipes,

အဲဒီရေဆိုးတွေဟာ မြေအောက်​ပိုက်လိုင်းတွေမှာ ပေါင်းကြပါတယ်။

which actually aren’t filled with feces.

ပိုက်လိုင်းတွေဟာ မစင်တွေနဲ့ ပြည့်နေတာတော့ မဟုတ်ပါဘူး။

The average 4,000 liters of sewage

ရေဆိုး လီတာ ၄ ထောင်မှာ

contains only a single liter of solid fecal material.

အစိုင်အခဲမစင်က တစ်လီတာပဲ ပါပါတယ်။

But sewage is still rife with dangerous contaminants,

ဒါပေမဲ့ ရေဆိုးမှာ ဘီလျံနဲ့ချီတဲ့ ရောဂါပိုးတွေ၊ အဏုဇီဝပိုးမွှားတွေ၊

including billions of pathogens and microorganisms,

ဓာတုပစ္စည်းအကြွင်းအကျန်တွေ၊ မြစ်တွေ ကန်တွေကို ညစ်ညမ်းစေတဲ့

trace chemicals, and excess inorganic nutrients

အဇီဝအာဟာရဓာတ်တွေ အပါအဝင်

that can pollute rivers and lakes.

အန္တရာယ်ရှိအညစ်အကြေးတွေနဲ့ ပြည့်နေပါတယ်။

So even if we aren’t planning to drink this concoction,

ဒီတော့ အဲဒီအရောအနှောကြီးကို သောက်ဖို့မဟုတ်ရင်တောင်

we still need to clean it;

ဘယ်လိုဖြစ်ဖြစ် သန့်စင်ရပါမယ်။

which is why sewer systems typically run to wastewater treatment plants.

ဒါကြောင့်ပဲ ရေဆိုးစနစ်တွေဟာ ရေဆိုးသန့်စင်တဲ့စက်ရုံတွေဆီ ဦးတည်တာပါ။

Most plants remove major contaminants

စက်ရုံအများစုဟာ အဓိကအညစ်အကြေးတွေဖြစ်တဲ့

such as feces, pathogens, and excess nitrogen

မစင်၊ ရောဂါပိုးတွေနဲ့ နိုက်ထရိုဂျင် အပိုဓာတ်တွေကို

from all the water they process.

ရေကနေ ဖယ်ရှားပါတယ်။

And this involves a ton of biological, chemical, and physical interventions.

ဒီနေရာမှာ ဇီဝ၊ ဓာတုနဲ့ ရူပဗေဒဆိုင်ရာ လုပ်ဆောင်ချက်တွေ အများကြီးပါပါတယ်။

Some of the most important include settling tanks to remove large particles,

အရေးကြီးဆုံးတချို့ကတော့ အမှုန်အမွှား အကြီးကြီးတွေကို ဖယ်တဲ့ အနည်ထိုင်ကန်တွေ၊

biological reaction tanks where microbes eat unwanted materials,

မလိုချင်တဲ့ပစ္စည်းတွေကို အဏုဇီဝသတ္တဝါတွေက စားပစ်တဲ့ ဇီဝဓာတ်ပြုကန်တွေနဲ့

and chemical disinfection processes that kill pathogens.

ရောဂါပိုးတွေကိုသတ်တဲ့ ဓာတုပိုးမွှားသန့်စင်ရေးကန်တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။

After these procedures, typical treated wastewater in the US

ဒီအဆင့်တွေလုပ်ပြီးပြီဆိုရင် US က သာမန်သန့်စင်ပြီး ရေဆိုးဟာ

is already cleaner than most natural bodies of water,

သဘာဝရေထက် ပိုသန့်သွားပြီဖြစ်လို့

making it safe to discharge into rivers and lakes.

မြစ်တွေ၊ ကန်တွေထဲ စွန့်ပစ်လို့ ရသွားပါပြီ။

If we plan on reusing the water for non-potable purposes,

ရေကို သောက်သုံးဖို့ မဟုတ်ဘဲ စိုက်ပျိုးရေးနဲ့ ကားဆေးဖို့တို့လို

such as irrigation or washing cars,

နေရာတွေမှာ သုံးမယ်ဆိုရင်

it gets even further disinfected to prevent bacteria from growing

သိုလှောင်ထားချိန်မှာ ဗက်တီးရီးယား မပေါက်ဖွားစေဖို့

during storage.

ထပ်ပြီး ပိုးသတ်ရပါတယ်။

But if we want it clean enough to drink,

ဒါပေမဲ့ သောက်လို့ရ​တဲ့အထိ သန့်စေချင်တယ်ဆိုရင်

there's much more treatment to be done.

ထပ်လုပ်ရမယ့်အဆင့်တွေ အများကြီးကျန်ပါသေးတယ်။

One common process includes microfiltration,

အသုံးများတဲ့ လုပ်ငန်းစဉ်တစ်ရပ်ကတော့ အနုစိတ်စစ်ထုတ်ခြင်း ဖြစ်ပါတယ်။

where membranes with pores one millionth of a meter across

ဒီလုပ်ငန်းစဉ်မှာ အချင်းတစ်မီတာရဲ့ တစ်သန်းပုံတစ်ပုံသာရှိတဲ့ အပေါက်လေးတွေပါတဲ့

filter out small particles and larger microorganisms.

အလွှာပါးတွေနဲ့ အမှုန်သေးသေးလေးတွေရယ်၊ အဏုဇီဝကောင်ခပ်လတ်လတ်တွေကို စစ်ထုတ်ပါတယ်။

Next, the water passes through an even finer reverse osmosis membrane,

နောက်တစ်ဆင့်အနေနဲ့ ပိုပြီးအနုစိတ်တဲ့ အလွှာပါးလေးဟာ

which can remove particles as small as a tenth of a billionth of a meter.

တစ်မီတာရဲ့ သန်းတစ်သောင်းပုံတစ်ပုံလောက်ထိ သေးတဲ့ အမှုန်လေးတွေကိုပါဖယ်ထုတ်နိုင်ပါတယ်။

This membrane is semi-permeable, allowing water to pass through,

အဲဒီအလွှာဟာ တစ်ဖက်စိမ့်ဝင်နိုင်တာဖြစ်လို့ ဆား၊ ဗိုင်းရပ်စ်နဲ့ မလိုချင်တဲ့

but stopping things like salt, viruses, or unwanted chemicals.

ဓာတုပစ္စည်းတွေကို အဖြတ်မခံဘဲ ရေသီးသန့်သာ ဖြတ်စေပါတယ်။

After this stage, UV lamps are plunged into the water,

အဲဒီနောက် ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်ထုတ်တဲ့ မီးအိမ်တွေကို ရေထဲနှစ်လိုက်တဲ့အခါ

emitting radiation that permanently damages

ကျန်နေသေးတဲ့ သက်ရှိပိုးမွှားမှန်သမျှရဲ့ ဗီဇပစ္စည်းတွေကို

the genetic material of any lingering life forms.

ဓာတ်ရောင်ခြည်က ပျက်စီးသွားစေပါတယ်။

Sometimes UV disinfection is then combined with further disinfection processes

တစ်ခါတလေမှာ ခရမ်းလွန်ရောင်ခြည်သုံး ပိုးသတ်တာကို ဟိုက်ဒရိုဂျင်ပါအောက်ဆိုဒ်လို

that use chemicals like hydrogen peroxide

ဓာတုပစ္စည်းသုံး ပိုးသတ်တာနဲ့ ပေါင်းပြီး

to handle a wide range of microorganisms and micropollutants.

အဏုဇီဝသက်ရှိနဲ့ မြူမှုန်အရွယ် အညစ်အကြေးမျိုးစုံကို ဖယ်ပစ်ပါတယ်။

At this point, the treated wastewater is tested rigorously.

ဒီအဆင့်မှာ သန့်စင်ပြီးရေဆိုးကို ပိုက်စိပ်တိုက်စစ်ဆေးပါတယ်။

And if it passes, it can safely enter the typical pipeline for drinking water,

စစ်ဆေးမှုအောင်မြင်ရင် စံသတ်မှတ်ထားတဲ့ သန့်စင်မှုတွေထပ်လုပ်တဲ့

going through the standard treatment procedures

ပိုက်လိုင်းထဲသွားရပြီး ပြီးတော့မှ

before joining the municipal supply.

မြို့တော်ရေပေးဝေရေးစနစ်ထဲ ဝင်သွားပါတယ်။

This approach is called direct potable reuse,

ဒီနည်းကို သောက်သုံးနိုင်အောင် တိုက်ရိုက်ပြန်သုံးခြင်းလို့ခေါ်ပါတယ်။

but even though it’s perfectly healthy,

ဒီနည်းဟာ လုံးဝသန့်စင်ပေမဲ့

there’s still some concern with such a direct system.

တိုက်ရိုက်ကြီးပြန်သုံးတာကို စိတ်ပူတာတချို့လည်း ရှိပါသေးတယ်။

Instead, most places opt for indirect potable reuse,

နောက်တစ်နည်းအနေနဲ့ ဒေသအများစုဟာ တိုက်ရိုက်မဟုတ်တဲ့နည်းကို ရွေးကြပါတယ်။

where the treated wastewater is discharged to an environmental buffer,

ဒီနည်းမှာ သန့်စင်ပြီးရေဆိုးကို ရေလှောင်ကန်၊ ရေကန်၊ စိမ့်မြေနဲ့

such as a reservoir, lake, wetland, or groundwater aquifer.

မြေအောက်ရေလွှာတို့လို ပတ်ဝန်းကျင်ကြားခံ တစ်ခုဆီအရင်ပို့လိုက်ပါတယ်။

After some time in this environment,

အဲဒီမှာ နည်းနည်းလောက်နေပြီးသွားတဲ့အခါ

any lingering chemicals from the treatment process

ကျန်နေသေးတဲ့ ဓာတုပစ္စည်းတွေဟာ

will diffuse and degrade.

ကွဲထွက်ပျက်စီးသွားပါတယ်။

Then, the water can be extracted and enter the drinking water pipeline.

အဲဒီအခါကျမှ ရေကို ထုတ်ပြီး သောက်ရေပိုက်လိုင်းထဲ သွားစေပါတယ်။

Indirect potable reuse is the process used in Singapore,

စင်ကာပူမှာ သုံးတာက အဲဒီသွယ်ဝိုက်နည်းလမ်းဖြစ်ပါတယ်။

and it's become an increasingly common lifeline for arid regions in the US.

အဲဒီနည်းဟာ အမေရိကန်ရဲ့ မိုးနည်းရေရှား ဒေသတွေမှာ အသက်သွေးကြောတစ်ရပ်ဖြစ်လာနေပါတယ်။

But this system is only feasible in places with centralized sewer systems

ဒါပေမဲ့ ဒီစနစ်ဟာ ဗဟိုကထိန်းချုပ်မှုထားတဲ့ ရေဆိုးမြောင်းစနစ်ရယ်၊ အိမ်တွေဆီ

and infrastructure for pumping water into people's homes.

ရေတင်ပေးနိုင်တဲ့ အခြေခံအဆောက်အအုံရယ် ရှိတဲ့ နေရာတွေမှာသာ အလုပ်ဖြစ်ပါတယ်။

This means it can’t help communities

ဆိုလိုတာကတော့ ရေပြဿနာနဲ့

dealing with the most serious sanitation issues,

နေ့စဉ်လုံးပန်းနေရတဲ့၊ သန့်ရှင်းမှုမရှိတဲ့ ပြဿနာနဲ့

where access to clean water is a daily struggle.

ရင်ဆိုင်နေရတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းတွေကို ဒီနည်းက ကူညီမပေးနိုင်ပါဘူး။

Researchers are investigating smaller scale technologies to recycle sewage

သုတေသီတွေဟာ ရေဆိုးကို သောက်ရေဖြစ်အောင် သန့်စင်ပေးနိုင်မယ့် အသေးစားနည်းပညာတွေ

into potable water on site.

ရှာဖွေနေကြပါတယ်။

But helping these communities in the long term

ဒါပေမဲ့ အဲဒီအသိုင်းအဝိုင်းတွေကို ရေရှည်ကူညီဖို့ဆိုရင်

will require us to take a closer look at all the water we’ve been wasting.

ကိုယ်တွေဖြုန်းတီးပစ်နေတဲ့ ရေတွေကိုလည်း သေသေချာချာကြည့်ဖို့ လိုပါလိမ့်မယ်။