What makes a poem … a poem? - Melissa Kovacs

Translator: sann tint Reviewer: Myo Aung

Muhammad Ali spent years training to become the greatest boxer

မိုဟာမက် အလီဟာ ကမ္ဘာကြီးက မြင်ဖူးသမျှထဲမှာ အကြီးကျယ်ဆုံး လက်ဝှေ့သမားဖြစ်လာဖို့

the world had ever seen,

နှစ်များစွာ လေ့ကျင့်ခဲ့ပေမဲ့

but only moments to create the shortest poem.

အတိုဆုံး ဒီကဗျာလေး ဖန်တီးဖို့ကျတော့ ခဏလေးပါပဲ။

Ali captivated Harvard's graduating class in 1975

အလီဟာ ၁၉၇၅ ခုမှာ Harvard ရဲ့ ဘွဲ့နှင်းသဘင်ကို သူ့ရဲ့ ညီညွတ်မှုနဲ့

with his message of unity and friendship.

ချစ်ခင်ရင်းနှီးမှု သတင်းစကားနဲ့ ဖမ်းစားခဲ့တယ်။

When he finished, the audience wanted more.

သူပြောပြီးသွာတော့ ပရိတ်သတ်က ထပ်ကြားချင်ခဲ့တယ်။

They wanted a poem.

သူတို့က ကဗျာတစ်ပုဒ်လိုချင်ခဲ့တယ်။

Ali delivered what is considered the shortest poem ever.

အလီ ဟောပြောခဲ့တဲ့ အတိုဆုံးကဗျာ လို့ ယူဆရတာကတော့

"Me, we."

"Me, we" လား၊

Or is it "me, weeee"?

ဒါမှမဟုတ် "Me, weee" လား၊

No one's really sure.

ဘယ်သူမှ တကယ် မသေချာပါဘူး။

Regardless, if these two words are a poem, then what exactly makes a poem a poem?

ဘာဖြစ်ဖြစ် ဒီစကားလုံးနှစ်လုံးက ကဗျာဆိုရင် ကဗျာတစ်ပုဒ်ကို ကဗျာမြောက်စေတာက ဘာများလဲ။

Poets themselves have struggled with this question,

ကဗျာဆရာတွေ​ ကိုယ်တိုင် မကြာခဏ ဥပစာတွေသုံးရင်း

often using metaphors to approximate a definition.

အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ကို ခန့်မှန်းဖို့ ကြိုးပမ်းခဲ့ဖူးကြပါတယ်။

Is a poem a little machine?

ကဗျာတစ်ပုဒ်ဟာ စက်သေးသေးလေးလား။

A firework?

မီးရှူးမီးပန်းတစ်ခုလား

An echo?

ပဲ့တင်သံတစ်ခုလား။

A dream?

အိပ်မက်တစ်ခုလား။

Poetry generally has certain recognizable characteristics.

ကဗျာစာပေမှာ ယေဘုယျအားဖြင့် အသိအမှတ် ပြုနိုင်တဲ့ လက္ခဏာတစ်ချို့ပါဝင်ပါတယ်။

One - poems emphasize language's musical qualities.

တစ်၊ ကဗျာတွေဟာ ဘာသာစကားရဲ့ ဂီတဆိုင်ရာ အရည်အသွေးတွေကို အလေးထားတယ်။

This can be achieved through rhyme, rhythm, and meter,

ဒါကို ကာရန်၊ စည်းချက်၊ မတ္တာတွေကနေ ဖန်တီးနိုင်ပါတယ်၊

from the sonnets of Shakepeare,

Shakespeare ရဲ့ လင်္ကာတွေကနေ

to the odes of Confucius,

Confucius ရဲ့ ရတုကဗျာတွေ

to the Sanskrit Vedas.

သက္ကတ ဝေဒကျမ်းတွေအထိပါ။

Two - poems use condensed language,

နှစ် ကဗျာတွေဟာ အကျဉ်းချုံးထားတဲ့ ဘာသာစကားပါ၊

like literature with all the water wrung out of it.

၎င်းကနေ ရေအားလုံးကို ညှစ်ထုတ်ထားတဲ့ စာပေလိုပါ။

Three - poems often feature intense feelings,

သုံး၊ ကဗျာတွေဟာ မကြာခဏ ပြင်းထန်တဲ့ ခံစားချက်တွေကို အသားပေးတယ်။

from Rumi's spiritual poetry

Rumi ရဲ့ စိတ်ဆိုင်ရာ ကဗျာစာပေကနေ

to Pablo Neruda's "Ode to an Onion."

Pablo Neruda ရဲ့ "Ode to an Onion" ထိပါ။

Poetry, like art itself, has a way of challenging simple definitions.

ကဗျာစာပေသက်သက်က အနုပညာဖြစ်သလို ရိုးရိုး အဓိပ္ပါယ်တွေကို စိန်ခေါ်တဲ့ နည်းလမ်းပါ။

While the rhythmic patterns of the earliest poems

အစောဆုံးကဗျာတွေရဲ့ စည်းချက်ပုံစံတွေဟာ အရေးအသားတောင်

were a way to remember stories even before the advent of writing,

မပေါ်ခင် ဇာတ်လမ်းတွေကို အမှတ်ရဖို့ နည်းလမ်းတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ပေမဲ့

a poem doesn't need to be lyrical.

ကဗျာတစ်ပုဒ်ဟာ လင်္ကာမြောက်ဖို့ မလိုပါဘူး။

Reinhard Döhl's “Apfel”

Reinhard Döhl ရဲ့ “Apfel”နဲ့

and Eugen Gomringer's "silencio"

Eugen Gomringer ရဲ့ "silencio" တို့ဟာ

toe the line between visual art and poetry.

အမြင်ပိုင်း အနုပညာနဲ့ ကဗျာစာပေအကြားမှာ နာယူပါတယ်

Meanwhile, E.E. Cummings wrote poems whose shapes were as important

တစ်ချိန်တည်းမှာ E.E. Cummings ဟာ စကားလုံးတွေသက်သက်လိုပဲ အရေးပါတဲ့

as the words themselves,

ကဗျာတွေရဲ့ ပုံစံတွေကို ရေးခဲ့တယ်၊

in this case amplifying the sad loneliness of a single leaf falling through space.

ဒီမှာ ဟင်းလင်ပြင်ကို ဖြတ်ကျလာတဲ့သစ်ရွက်ရဲ့ ဝမ်းနည်းအထီကျန်မှုကို ချဲ့ထွင်တာပါ။

If the visual nature of poetry faded into the background,

ကဗျာရဲ့ အမြင်ပို်င်း သဘာဝဟာ နောက်ခံမှာ မှေးမှိန်တယ်ဆိုရင်

perhaps we'd be left with music,

ဖြစ်နိုင်တာက ဂီတနဲ့ကျန်ခဲ့ပြီး

and that's an area that people love to debate.

ဒါက လူတွေ ငြင်းခုံလို့တဲ့ နယ်ပယ်တစ်ခုပါ။

Are songs poems?

သီချင်းတွေက ကဗျာတွေလား။

Many don't regard songwriters as poets in a literary sense,

အများက စာပေးသဘောသစ်ခုမှာ တေးရေးသူတွေကို ကဗျာဆရာတွေလို့ မမှတ်ယူကြပေမဲ့

but lyrics from artists like Paul Simon,

Paul Simon Bob Dylan နဲ့ Tupac Shakur တို့လို

Bob Dylan,

အနုပညာရှင်တွေဆီက

and Tupac Shakur

သီချင်းစာသားတွေဟာ

often hold up even without the music.

ဂီတမပါတာတောင် မကြာခဏ စံပြုရပါတယ်။

In rap, poet elements like rhyme, rhythm, and imagery

ရက်ပ်မှာ ကာရန်၊စည်းချက်နဲ့ နိမိတ်ပုံလို ကဗျာဆရာ အခြေခံသဘောတရားတွေဟာ

are inseparable from the form.

ဒီပုံစံကနေ ခွဲခြားလို့မရပါဘူး။

Take this lyric from the Notorious B.I.G.

Notorious B.I.G က ဒီစာသားကိုကြည့်ပါ။

"I can hear sweat trickling down your cheek

"မင်းပါးပြင်ထက်မှာ ချွေးစီးကျနေတာ ငါကြားတယ်

Your heartbeat sound like Sasquatch feet

မင်းရင်ခုန်သံဟာ နှင်းလူ ခြေထောက်တွေလို အသံပေါက်ကာ

Thundering, shaking the concrete."

တဂျိန်းဂျိန်း ကွန်ကရစ်ကို လှုပ်ရမ်းနေတယ်"

So far, all the examples we've seen have had line breaks.

ဒီအထိတော့ ကျွန်တော်တို့ မြင်ခဲ့တဲ့ ဥပမာအားလုံးမှာ စာကြောင်းခွဲတွေရှိတယ်။

We can even imagine the two words of Ali's poem organizing in the air -

လေထဲမှာ စုစည်းထားတဲ့ အလီရဲ့ နှစ်လုံးစပ် ကဗျာကိုတောင် စိတ်ကူးကြည့်နိုင်ပါတယ်။

Me, We.

Me, We.

Poetry has a shape that we can usually recognize.

ကဗျာစာပေမှာ အမြဲလိုလို အသိအမှတ်ပြုနိုင်တဲ့ ပုံစံစံတစ်ခုရှိပါတယ်။

Its line breaks help readers navigate the rhythms of a poem.

၎င်းရဲ့စာကြောင်းခွဲတွေက စာဖတ်သူတွေကို ကဗျာတစ်ပုဒ်ရဲ့ စည်းချက်ကို ကူညီလမ်းပြတယ်

But what if those line breaks disappeared?

ဒါပေမဲ့ ဒီစာကြောင်းခွဲတွေ ပျောက်နေရင်ရော။

Would it lose its essence as a poem?

ဒါဟာ ကဗျာတစ်ပုဒ်ရဲ့ အနှစ်သာရကို ပျောက်ဆုံးစေမှာလား။

Maybe not.

မဟုတ်လောက်ပါဘူး။

Enter the prose poem.

စကားပြေကဗျာကို ထည့်သွင်းပါ။

Prose poems use vivid images and wordplay

စကားပြေကဗျာတွေဟာ ထင်သာတဲ့ ပုံရိပ်တွေနဲ့ စကာလုံးကစားတာကို

but are formatted like paragraphs.

အသုံးပြုပေမဲ့ စာပိုဒ်တွေလိုမျိုး ပုံစံချထားတယ်

When we look at poetry less as a form and more as a concept,

ကဗျာစာပေကို ပုံစံတစ်ခုအနေနဲ့ လျှော့ပြီး အတွေးအမြင်တစ်ခုအနေနဲ့ ကြည့်တဲ့အခါ

we can see the poetic all around us:

ကျွန်တော်တို့ဝန်းကျင် အားလုံးမှာ ကဗျာဆန်တာကို မြင်နိုင်တယ်။

spiritual hymns,

ဓမ္မတေးတွေ၊

the speeches of orators like Martin Luther King, Jr.,

Martin Luther King,Jr လို အာဝဇ္ဇန်းရွှင်သူတွေရဲ့မိန့်ခွန်းတွေ

JFK,

JFK နဲ့

and Winston Churchill,

Winston Churchill

and surprising places like social media.

လူမှုရေးမီဒီယာတွေလို့ အံ့ဖွယ်နေရာတွေပါ။

In 2010, journalist Joanna Smith tweeted updates from the earthquake in Haiti.

၂၀၁၀ မှာ သတင်းစာဆရာ Joanna Smith က ဟေတီငလျင်ရဲ့ နောက်ဆုံးသတင်းကို တင်ခဲ့တာက

"Was in b-room getting dressed when heard my name.

"အခန်းထဲမှာ အဝတ်လဲနေတုန်း ငါ့နာမည်ကြားတဲ့အခါ

Tremor. Ran outside through sliding door.

တုန်လှုပ်မိ၊ ဆွဲတံခါးကနေ ပြေးခဲ့

All still now. Safe. Roosters crowing."

အခုတော့ အားလုံးငြိမ်၊ ကြက်ဖတွေ တွန်ကျူးနေ"

Smith uses language in a way that is powerful, direct,

Smith ဟာ ဘာသာစကားကို အားကောင်းပြီး တိုက်ရိုက် သိသာတဲ့ ပုံရိပ်တွေ ပြည့်နေတဲ့

and filled with vivid images.

နည်းလမ်းနဲ့ သုံးပါတယ်။

Compare her language to a haiku,

သူမရဲ့ ဘာသာစကားကို ဟိုက္ကုတစ်ပုဒ် နဲ့ ယှဉ်ကြည့်ပါ

the ancient Japanese poetic form that emphasizes bursts of brief intensity

၅၊၇၊၅ စာကြောင်း သုံးကြောင်းတည်းနဲ့ တိုတောင်းတဲ့ လေးနက်မှုရဲ့

with just three lines of five, seven, and five syllables.

ပေါက်ကွဲမှုတွေကို အသားပေးတဲ့ ရှေးဟောင်း ကဗျာပုံစံတစ်ခုပါ။

The waters of poetry run wide and deep.

ကဗျာစာပေရဲ့ ရေထုဟာ ကျယ်ပြန့်၊ နက်ရှိုင်းပါတယ်။

Poetry has evolved over time,

ကဗျာစာပေဟာ အချိန်နဲ့ ပြောင်းလဲခဲ့ပါတယ်

and perhaps now more than ever,

အခုဆို ခါတိုင်းထက်ကိုပိုနိုင်ပါတယ်၊

the line between poetry, prose, song, and visual art has blurred.

ကဗျာစာပေ၊ စကားပြေသီချင်းနဲ့ အမြင်ပိုင်း အနုပညာကြားက မျဉ်းဟာ မှုန်ဝါးသွားပါပြီ။

However, one thing has not changed.

သို့ပေမည့် တစ်ခုကတော့ မပြောင်းလဲသွားပါဘူး။

The word poetry actually began in verb form,

poetry စကားလုံးဟာ တကယ်တော့ ကြိယာပုံစံနဲ့ စခဲ့ပါတယ်၊

coming from the ancient Greek poiesis, which means to create.

ရှေးဟာင်း ဂရိ poiesis ကနေလာပြီး ဖန်တီးသည်လို့ အနက်ရပါတယ်။

Poets, like craftsman, still work with the raw materials of the world

လက်မှုပညာသည်လိုပဲ ကဗျာဆရာတွေဟာ အသိအမြင်သစ်တွေ ပုံသွင်းဖို့

to forge new understandings

လူသားက ဘာဆိုတာကို လူသားပဲတတ်နိုင်တဲ့

and comment on what it is to be human in a way only humans can.

နည်းလမ်းတစ်ခုနဲ့ ထင်မြင်ချက်ပေးဖို့ ကမ္ဘာ့ကုန်ကြမ်းတွေနဲ့ လုပ်ကိုင်နေဆဲပါ၊

Dartmouth researchers tested this idea by asking robots to pen poetry.

Dartmouth သုတေသီတွေဟာ စက်ရုပ်တွေကို ကဗျာရေးခိုင်းကာ ဒီအယူအဆကို စမ်းသပ်ခဲ့တယ်။

A panel of judges sorted through stacks of sonnets

အကဲဖြတ်အဖွဲ့ဟာ လူရေးလား၊ စက်ကရေးလားဆိုတာ

to see if they could distinguish those made by man and machine.

ခွဲခြားသိနိုင်ဖို့ လင်္ကာအပုံတွေကနေ ရွေးထုတ်ပါတယ်။

You may be happy to know that while scientists have successfully

သင်ပျော်နေလောက်တာက သိပ္ပံညာရှင်တွေဟာ ဉာဏ်ရည်တုကို

used artificial intelligence in manufacturing,

ထုတ်လုပ်ရေး၊ ဆေးပညာနဲ့

medicine,

သတင်းစာပညာမှာတောင်

and even journalism,

အောင်မြင်စွာ အသုံးပြုခဲ့ပေမဲ့

poetry is a different story.

ကဗျာစာပေကျတော့ လုံးဝတမျိုးပါ။

The robots were caught red-handed 100% of the time.

အချိန်ရဲ့ ရာနှုန်းပြည့်တိုင်း စက်ရုပ်တွေဟာ လက်ပူးလက်ကြပ် အမိခံခဲ့ကြရတာပါ။