What makes a poem … a poem? - Melissa Kovacs

Bir şiiri şiir yapan şey nedir? - Melissa Kovacs

3,815,268 views ・ 2017-03-20

TED-Ed


Videoyu oynatmak için lütfen aşağıdaki İngilizce altyazılara çift tıklayınız.

Çeviri: Gözde Zülal Solak Gözden geçirme: kevser taslik
00:07
Muhammad Ali spent years training to become the greatest boxer
0
7039
4030
Muhammed Ali, dünyanın en iyi boksörü olmak için
00:11
the world had ever seen,
1
11069
2451
yıllarca çalıştı, ancak
00:13
but only moments to create the shortest poem.
2
13520
3629
en kısa şiiri yaratması birkaç dakika sürdü.
00:17
Ali captivated Harvard's graduating class in 1975
3
17149
4101
Ali, 1975 yılında Harvard'dan mezun olan bir sınıfın ilgisini
00:21
with his message of unity and friendship.
4
21250
3430
birlik ve arkadaşlık mesajıyla çekmişti.
00:24
When he finished, the audience wanted more.
5
24680
2691
Sözü bittiğinde seyirciler daha fazlasını istedi.
00:27
They wanted a poem.
6
27371
1689
Bir şiir istediler.
00:29
Ali delivered what is considered the shortest poem ever.
7
29060
3902
Ali ise en kısa şiir olduğu düşünülen şeyi söyledi.
00:32
"Me, we."
8
32962
2699
"Ben, biz."
00:35
Or is it "me, weeee"?
9
35661
2610
Yoksa "ben, biiiiiz" miydi?
00:38
No one's really sure.
10
38271
1210
Bundan kimse emin değil.
00:39
Regardless, if these two words are a poem, then what exactly makes a poem a poem?
11
39481
5990
Eğer bu iki kelime bir şiirse, bir şiiri şiir yapan şey tam olarak nedir?
00:45
Poets themselves have struggled with this question,
12
45471
2630
Şairler bu soruyla fazlasıyla mücadele ettiler,
00:48
often using metaphors to approximate a definition.
13
48101
3504
bir tanım oluşturmak için genelde metaforlar kullandılar.
00:51
Is a poem a little machine?
14
51605
2075
Şiir küçük bir makine midir?
00:53
A firework?
15
53680
1085
Havai fişek mi?
00:54
An echo?
16
54765
1056
Yankı mı?
00:55
A dream?
17
55821
1189
Hayal mi?
00:57
Poetry generally has certain recognizable characteristics.
18
57010
4342
Şiirin genel olarak bilinen belirli özellikleri vardır.
01:01
One - poems emphasize language's musical qualities.
19
61352
4199
Bir - şiirler bir dilin müziksel özelliğini vurgular.
01:05
This can be achieved through rhyme, rhythm, and meter,
20
65551
2930
Bu, Shakespeare'in sonelerinde
01:08
from the sonnets of Shakepeare,
21
68481
1498
Konfüçyus'un kasidelerinde ve
01:09
to the odes of Confucius,
22
69979
1563
Sanskrit vedalarında olduğu gibi,
01:11
to the Sanskrit Vedas.
23
71542
2310
kafiye, ritm ve ölçüyle elde edilir.
01:13
Two - poems use condensed language,
24
73852
2704
İki - şiirler, tıpkı edebiyattan çıkan
01:16
like literature with all the water wrung out of it.
25
76556
3936
su gibi, yoğun dil kullanır.
01:20
Three - poems often feature intense feelings,
26
80492
3380
Üç - şiirler, Rumi'nin maneviyat şiirlerinden, Pablo Neruda'nın
01:23
from Rumi's spiritual poetry
27
83872
2003
"Soğana Övgü" şiirine kadar,
01:25
to Pablo Neruda's "Ode to an Onion."
28
85875
3437
genellikle yoğun hisleri ön plana çıkarırlar.
01:29
Poetry, like art itself, has a way of challenging simple definitions.
29
89312
4571
Şiirin de, tıpkı sanat gibi, basit tanımlara meydan okuma biçimleri vardır.
01:33
While the rhythmic patterns of the earliest poems
30
93883
2420
Eski şiirlerin ritmik düzenleri, yazı var olmadan
01:36
were a way to remember stories even before the advent of writing,
31
96303
3860
önce bile, hikayeleri hatırlamanın bir yoluyken,
01:40
a poem doesn't need to be lyrical.
32
100163
2540
bir şiirin lirik olması gerekmez.
01:42
Reinhard Döhl's “Apfel”
33
102703
1548
Reinhard Döhl'ün "Apfel" eseri
01:44
and Eugen Gomringer's "silencio"
34
104251
2398
ve Eugen Gomringer'in "silencio" eseri,
01:46
toe the line between visual art and poetry.
35
106649
3511
görsel sanat ve şiir arasındaki çizgiyi ortaya koyuyor.
01:50
Meanwhile, E.E. Cummings wrote poems whose shapes were as important
36
110160
3396
Bu sırada E.E. Cummings de, şekilleri kelimeler kadar önemli
01:53
as the words themselves,
37
113556
1864
olan şiirler yazdı, bu durumda
01:55
in this case amplifying the sad loneliness of a single leaf falling through space.
38
115420
6489
düşen bir yaprağın hüzünlü yalnızlığını güçlendiriyordu.
02:01
If the visual nature of poetry faded into the background,
39
121909
3660
Şiirin görsel doğası arka planda kalsaydı eğer, belki de
02:05
perhaps we'd be left with music,
40
125569
2420
müzikle baş başa kalırdık ve
02:07
and that's an area that people love to debate.
41
127989
2611
bu, insanların tartışmayı sevdiği bir konu.
02:10
Are songs poems?
42
130600
2069
Şarkılar şiir midir?
02:12
Many don't regard songwriters as poets in a literary sense,
43
132669
3520
Çoğu kişi söz yazarlarını edebi anlamda şair olarak kabul etmiyor,
02:16
but lyrics from artists like Paul Simon,
44
136189
2500
fakat Paul Simon, Bob Dylan ve
02:18
Bob Dylan,
45
138689
1099
Tupac Shakur gibi
02:19
and Tupac Shakur
46
139788
1371
sanatçıların sözleri
02:21
often hold up even without the music.
47
141159
2670
genellikle müziksiz bile seviliyor.
02:23
In rap, poet elements like rhyme, rhythm, and imagery
48
143829
3220
Rap müzikte kafiye, ritm ve imgelem gibi şiir ögeleri
02:27
are inseparable from the form.
49
147049
2480
biçimin ayrılmaz parçalarıdır.
02:29
Take this lyric from the Notorious B.I.G.
50
149529
2830
Notorious B.I.G.'nin şu sözlerini ele alalım;
02:32
"I can hear sweat trickling down your cheek
51
152359
2368
"Duyuyorum, suratından ter akıyor,
02:34
Your heartbeat sound like Sasquatch feet
52
154727
2292
Kalbin koca ayak gibi atıyor,
02:37
Thundering, shaking the concrete."
53
157019
2782
Gürültülü, yeri sarsıyor."
02:39
So far, all the examples we've seen have had line breaks.
54
159801
3497
Şimdiye dek gördüğümüz örneklerde satır sonları vardı.
02:43
We can even imagine the two words of Ali's poem organizing in the air -
55
163298
4747
Hatta Ali'nin şiirinde havayı iki kelimenin oluşturduğunu bile görebiliriz -
02:48
Me, We.
56
168045
2213
Ben, Biz.
02:50
Poetry has a shape that we can usually recognize.
57
170258
3046
Şiirin, genelde fark edebileceğimiz bir şekli vardır.
02:53
Its line breaks help readers navigate the rhythms of a poem.
58
173304
3905
Satır sonları, okuyucuların, şiirin ritmlerini anlamasına yardımcı olur.
02:57
But what if those line breaks disappeared?
59
177209
2419
Peki bu satır sonları yok olsa ne olurdu?
02:59
Would it lose its essence as a poem?
60
179628
2490
Şiir olarak özünü kaybeder miydi?
03:02
Maybe not.
61
182118
1315
Belki de hayır.
03:03
Enter the prose poem.
62
183433
1804
Şimdi düz yazı şiiri geliyor.
03:05
Prose poems use vivid images and wordplay
63
185237
2752
Düz yazı şiirleri canlı imge ve kelime oyunu kullanırlar
03:07
but are formatted like paragraphs.
64
187989
3282
fakat paragraf gibi biçimlendirilirler.
03:11
When we look at poetry less as a form and more as a concept,
65
191271
4072
Şiire, bir biçimden çok, bir kavram gibi bakarsak,
03:15
we can see the poetic all around us:
66
195343
2806
etrafımızdaki şiirselliği görebiliriz:
03:18
spiritual hymns,
67
198149
1229
tinsel ilahiler,
03:19
the speeches of orators like Martin Luther King, Jr.,
68
199378
2871
Martin Luther King, Jr., JFK ve Winston Churchill gibi
03:22
JFK,
69
202249
930
konuşmacıların
03:23
and Winston Churchill,
70
203179
1411
konuşmaları ve
03:24
and surprising places like social media.
71
204590
2839
sosyal medya gibi şaşırtıcı yerler.
03:27
In 2010, journalist Joanna Smith tweeted updates from the earthquake in Haiti.
72
207429
5711
2010 yılında gazeteci Joanna Smith Haiti'deki depremin haberlerini paylaştı.
03:33
"Was in b-room getting dressed when heard my name.
73
213140
2951
"İsmimi duyduğumda arka odada giyiniyordum.
03:36
Tremor. Ran outside through sliding door.
74
216091
2720
Sarsıntı. Sürgülü kapıdan dışarıya kaçtım.
03:38
All still now. Safe. Roosters crowing."
75
218811
3720
Şu an sakin. Güvenli. Horozlar ötüyor."
03:42
Smith uses language in a way that is powerful, direct,
76
222531
3530
Smith, dili güçlü, doğrudan ve canlı imgelerle doldurarak
03:46
and filled with vivid images.
77
226061
2200
kullanıyor.
03:48
Compare her language to a haiku,
78
228273
2450
Yalnızca beş, yedi satır ve beş hece ile
03:50
the ancient Japanese poetic form that emphasizes bursts of brief intensity
79
230723
5100
kısa bir yoğunluk patlamasını vurgulayan, antik Japon şiir biçimi
03:55
with just three lines of five, seven, and five syllables.
80
235823
4861
haiku ile Smith'in dilini karşılaştırın.
04:00
The waters of poetry run wide and deep.
81
240684
2948
Şiirin suları derinden ve geniş biçimde akar.
04:03
Poetry has evolved over time,
82
243632
1872
Şiir zamanla gelişmiştir ve şimdilerde
04:05
and perhaps now more than ever,
83
245504
1689
şiir, düz yazı, şarkı, görsel sanat
04:07
the line between poetry, prose, song, and visual art has blurred.
84
247193
5661
arasındaki çizgi hiçbir zaman olmadığı kadar bulanıktır.
04:12
However, one thing has not changed.
85
252854
2380
Ancak değişmeyen bir şey var.
04:15
The word poetry actually began in verb form,
86
255234
3430
Kelime şiirleri aslında eylem biçimiyle başlamıştı,
04:18
coming from the ancient Greek poiesis, which means to create.
87
258664
4940
bu, antik Yunan'da yaratmak anlamına gelen poiesis kelimesinden geliyor.
04:23
Poets, like craftsman, still work with the raw materials of the world
88
263604
4540
Şairler, tıpkı zanaatkarlar gibi, yeni anlayışlar yaratmak ve insan
04:28
to forge new understandings
89
268144
1848
olmayı, yalnızca insanın yapabileceği
04:29
and comment on what it is to be human in a way only humans can.
90
269992
6083
biçimde yorumlamak için, dünyanın ham maddelerini kullanırlar.
04:36
Dartmouth researchers tested this idea by asking robots to pen poetry.
91
276075
5450
Dartmouth araştırmacıları, robotlara şiir yazdırarak, bu fikri test ettiler.
04:41
A panel of judges sorted through stacks of sonnets
92
281525
3499
Bir hakim jürisi de, insanlar ve makineler tarafından yazılanları ayırıp
04:45
to see if they could distinguish those made by man and machine.
93
285024
4030
ayıramayacaklarını görmek için, sone yığınlarını sınıflandırdılar.
04:49
You may be happy to know that while scientists have successfully
94
289054
3958
Bilim adamlarının üretim, tıp ve hatta gazetecilikte bile
04:53
used artificial intelligence in manufacturing,
95
293012
3023
yapay zekayı kullanma konusunda başarılı
04:56
medicine,
96
296035
1000
olmaları sizi mutlu
04:57
and even journalism,
97
297035
1540
edebilir, fakat
04:58
poetry is a different story.
98
298575
2680
şiirin başka bir hikayesi var.
05:01
The robots were caught red-handed 100% of the time.
99
301255
3550
Robotlar şiirlerin tümünde suçüstü yakalandılar.
Bu web sitesi hakkında

Bu site size İngilizce öğrenmek için yararlı olan YouTube videolarını tanıtacaktır. Dünyanın dört bir yanından birinci sınıf öğretmenler tarafından verilen İngilizce derslerini göreceksiniz. Videoyu oradan oynatmak için her video sayfasında görüntülenen İngilizce altyazılara çift tıklayın. Altyazılar video oynatımı ile senkronize olarak kayar. Herhangi bir yorumunuz veya isteğiniz varsa, lütfen bu iletişim formunu kullanarak bizimle iletişime geçin.

https://forms.gle/WvT1wiN1qDtmnspy7