What makes a poem … a poem? - Melissa Kovacs

Điều gì khiến một bài thơ... là một bài thơ? - Melissa Kovacs

Translator: Trà Trần Reviewer: Thu Ha Tran

Muhammad Ali spent years training to become the greatest boxer

Muhammad Ali dành nhiều năm luyện tập để trở thành võ sĩ quyền Anh vĩ đại nhất

the world had ever seen,

mà thế giới từng thấy,

but only moments to create the shortest poem.

nhưng chỉ dành một ít thời gian để làm bài thơ ngắn nhất.

Ali captivated Harvard's graduating class in 1975

Ali thu hút sự chú ý của khóa tốt nghiệp Havard năm 1975

with his message of unity and friendship.

bằng thông điệp của tình đoàn kết và tình bạn.

When he finished, the audience wanted more.

Khi anh phát biểu xong, khán giả muốn nhiều hơn thế

They wanted a poem.

Họ muốn một bài thơ.

Ali delivered what is considered the shortest poem ever.

Ali đã làm một bài thơ được xem là ngắn nhất từ trước đến nay

"Me, we."

"Me, we."

Or is it "me, weeee"?

Hay "me, weeee"?

No one's really sure.

Không ai chắc chắn.

Regardless, if these two words are a poem, then what exactly makes a poem a poem?

Nhưng nếu hai từ này tạo ra một bài thơ, điều gì khiến một bài thơ là một bài thơ?

Poets themselves have struggled with this question,

Nhiều nhà thơ đã chật vật với câu hỏi này,

often using metaphors to approximate a definition.

thường dùng phép ẩn dụ để phỏng đoán định nghĩa.

Is a poem a little machine?

Một bài thơ có phải một cỗ máy nhỏ?

A firework?

Pháo hoa?

An echo?

Tiếng vọng?

A dream?

Một giấc mơ?

Poetry generally has certain recognizable characteristics.

Thơ thường có một số đặc điểm nhận dạng

One - poems emphasize language's musical qualities.

Một - các bài thơ nhấn mạnh chất nhạc của ngôn ngữ

This can be achieved through rhyme, rhythm, and meter,

Điều này có thể đạt được qua vần, nhịp và các vế thơ

from the sonnets of Shakepeare,

từ các bài sonnet của Shakepeare

to the odes of Confucius,

đến tụng ca của Khổng Tử

to the Sanskrit Vedas.

đến phạn ngữ Vedas.

Two - poems use condensed language,

Hai - những bài thơ có ngôn từ cô đọng

like literature with all the water wrung out of it.

giống văn chương được lắng đọng lại.

Three - poems often feature intense feelings,

Ba - những bài thơ mang những cảm xúc mãnh liệt,

from Rumi's spiritual poetry

từ thơ tình của Rumi

to Pablo Neruda's "Ode to an Onion."

đến "Ode to an Onion" của Pablo Neruda

Poetry, like art itself, has a way of challenging simple definitions.

Thơ ca, cũng như nghệ thuật, thử thách những khái niệm đơn giản

While the rhythmic patterns of the earliest poems

Trong khi quy luật gieo vần của các bài thơ sớm nhất

were a way to remember stories even before the advent of writing,

là một cách để ghi nhớ các mẩu truyện trước cả sự xuất hiện của ghi chép

a poem doesn't need to be lyrical.

một bài thơ không cần phải trữ tình

Reinhard Döhl's “Apfel”

“Apfel” của Reinhard Döhl

and Eugen Gomringer's "silencio"

và "silencio" của Eugen Gomringer

toe the line between visual art and poetry.

tuân theo quy luật giữa hình ảnh và thơ ca

Meanwhile, E.E. Cummings wrote poems whose shapes were as important

Trong khi đó, thơ của E.E. Cummings có hình dạng quan trọng như

as the words themselves,

bản thân ngôn từ

in this case amplifying the sad loneliness of a single leaf falling through space.

trong trường hợp phóng đại nỗi buồn, cô đơn của chiếc lá rơi trong không trung

If the visual nature of poetry faded into the background,

nếu bản chất trực quan của thơ mờ nhạt đi

perhaps we'd be left with music,

có lẽ chúng ta sẽ chỉ còn âm nhạc

and that's an area that people love to debate.

điều đó dẫn tới một câu hỏi chúng ta thích tranh luận

Are songs poems?

Những bài hát có phải là các bài thơ?

Many don't regard songwriters as poets in a literary sense,

Nhiều người không xem nhạc sĩ là các nhà thơ theo khuynh hướng văn học

but lyrics from artists like Paul Simon,

nhưng lời bài hát của những nhạc sĩ như Paul Simon,

Bob Dylan,

Bob Dylan,

and Tupac Shakur

và Tupac Shakur

often hold up even without the music.

vẫn có ý nghĩa khi không có nhạc

In rap, poet elements like rhyme, rhythm, and imagery

Ở những bài rap, yếu tố thơ ca như nhịp, vần, và hình ảnh

are inseparable from the form.

không thể tách rời khỏi loại hình này

Take this lyric from the Notorious B.I.G.

Ví dụ lời của Notorious B.I.G.

"I can hear sweat trickling down your cheek

"I can hear sweat trickling down your cheek

Your heartbeat sound like Sasquatch feet

Your heartbeat sound like Sasquatch feet

Thundering, shaking the concrete."

Thundering, shaking the concrete."

So far, all the examples we've seen have had line breaks.

Từ trước đến nay, mọi ví dụ ta thấy đều có ngắt dòng

We can even imagine the two words of Ali's poem organizing in the air -

Ta còn có thể hình dung hai từ trong thơ của Ali sắp xếp trong không khí

Me, We.

Me, We.

Poetry has a shape that we can usually recognize.

Thơ ca có hình dạng mà ta thường nhận ra

Its line breaks help readers navigate the rhythms of a poem.

Khoảng cách giữa các dòng giúp người đọc xác định nhịp điệu bài thơ

But what if those line breaks disappeared?

Nhưng nếu các khoảng cách đó biến mất?

Would it lose its essence as a poem?

Nó có làm mất bản chất của một bài thơ?

Maybe not.

Có lẽ là không.

Enter the prose poem.

Lấy thơ văn xuôi làm ví dụ.

Prose poems use vivid images and wordplay

Thơ văn xuôi dùng hình ảnh phong phú và chơi chữ

but are formatted like paragraphs.

nhưng được định dạng như một đoạn văn

When we look at poetry less as a form and more as a concept,

Khi ta xem thơ như một khái niệm hơn là hình thức

we can see the poetic all around us:

ta có thể thấy chất thơ xung quanh chúng ta

spiritual hymns,

các bài thánh ca,

the speeches of orators like Martin Luther King, Jr.,

bài phát biểu của những diễn giả như Martin Luther King, Jr.,

JFK,

JFK,

and Winston Churchill,

và Winston Churchill,

and surprising places like social media.

và những nơi đáng ngạc nhiên như mạng xã hội

In 2010, journalist Joanna Smith tweeted updates from the earthquake in Haiti.

Trong năm 2010, nhà báo Joanna Smith cập nhật về một trận động đất ở Haiti

"Was in b-room getting dressed when heard my name.

"B-room, nghe thấy tên khi đang thay đồ.

Tremor. Ran outside through sliding door.

Chao đảo.Chạy ra ngoài qua cửa trượt.

All still now. Safe. Roosters crowing."

Mọi thứ đều ổn. An toàn. Ấm áp quây quần."

Smith uses language in a way that is powerful, direct,

Smith dùng những ngôn ngữ một cách trực tiếp, mạnh mẽ

and filled with vivid images.

nhiều hình ảnh phong phú

Compare her language to a haiku,

So sánh ngôn từ của cô với thơ haiku

the ancient Japanese poetic form that emphasizes bursts of brief intensity

thể thơ cổ của Nhật nhấn mạnh tính cô đọng mà sâu sắc

with just three lines of five, seven, and five syllables.

chỉ bằng ba dòng với lần lượt năm bảy và năm âm tiết

The waters of poetry run wide and deep.

Dòng chảy của thơ văn sâu và rộng

Poetry has evolved over time,

Thơ văn đã phát triển theo thời gian

and perhaps now more than ever,

và có lẽ là lúc này hơn bao giơ hết

the line between poetry, prose, song, and visual art has blurred.

sự ngăn cách giữa thơ, văn xuôi, âm nhạc và tranh ảnh đã được xóa nhòa

However, one thing has not changed.

Dù vậy, có một thứ chưa thay đổi.

The word poetry actually began in verb form,

Từ "thơ ca" thực chất bắt nguồn là một động từ

coming from the ancient Greek poiesis, which means to create.

từ thời Hy Lạp cổ đại: poiesis, có nghĩa là tạo ra

Poets, like craftsman, still work with the raw materials of the world

Nhà thơ, như những thợ thủ công, vẫn làm việc trên các vật liệu thô của Thế giới

to forge new understandings

để tạo ra những hiểu biết mới

and comment on what it is to be human in a way only humans can.

và bình luận về việc thế nào là làm người bằng cách mà chỉ loài người mới có thể làm

Dartmouth researchers tested this idea by asking robots to pen poetry.

Các nhà nghiên cứu Dartmouth chứng minh ý tưởng này nhờ yêu cầu rô bốt thảo thơ

A panel of judges sorted through stacks of sonnets

Một ban giám khảo đánh giá một loạt các bài sonet

to see if they could distinguish those made by man and machine.

để xem liệu họ có thể phân biệt bản người làm và máy làm

You may be happy to know that while scientists have successfully

Bạn có thể cảm thấy vui khi biết rằng trong khi các nhà khoa học đã thành công

used artificial intelligence in manufacturing,

sử dụng trí thông minh nhân tạo trong sản xuất

medicine,

y khoa,

and even journalism,

và cả báo chí,

poetry is a different story.

nhưng thơ ca là một câu chuyện khác.

The robots were caught red-handed 100% of the time.

100% rô bốt bị bắt quả tang.